Thứ Tư Lễ Tro 2013: Nhìn vào sự thật của đời mình và đời người để khám phá ra quyền năng và tình yêu Thiên Chúa
Chúng ta bước vào Mùa Chay Thánh với một niềm ưu tư và có lẽ Giáo hội Công giáo toàn cầu chưa hết bàng hoàng vì tin Đức Giáo hoàng Bênêđictô XVI sẽ từ nhiệm vào ngày 28 tháng Hai sắp tới. Đức Giáo hoàng đã dạy cho chúng ta một bài học: hãy nhìn vào sự thật của đời mình và đời người để khám phá ra quyền năng và tình yêu Thiên Chúa.
Nhìn vào sự thật của đời mình và đời người
để khám phá ra quyền năng và tình yêu Thiên Chúa
Hành Khất Kitô
Lời mở
Chúng ta bước vào Mùa Chay Thánh với một niềm ưu tư và có lẽ Giáo hội Công giáo toàn cầu chưa hết bàng hoàng vì tin Đức Giáo hoàng Bênêđictô XVI sẽ từ nhiệm vào ngày 28 tháng Hai sắp tới. Đức Giáo hoàng đã dạy cho chúng ta một bài học: hãy nhìn vào sự thật của đời mình và đời người để khám phá ra quyền năng và tình yêu Thiên Chúa. Đó cũng là điểm để chúng ta suy niệm trong ngày Lễ Tro hôm nay.
1. Bài học nhìn vào sự thật
Khi xức tro trên đầu, Giáo Hội nhắc nhở chúng ta rằng: “Con hãy nhớ mình là tro bụi và sẽ trở về với bụi tro”. Đó là sự thật. Đức Thánh Cha muốn dạy cho chúng ta một bài học khi ngài đón nhận sự thật của đời mình, ngài nói với chúng ta, trước sự hiện diện của các hồng y, giám mục cách đây hai ngày, ngày 11/02/2013: “Sau nhiều lần xét mình trước mặt Thiên Chúa, tôi đã đi tới sự chắc chắn rằng sức lực của tôi, vì tuổi cao, không còn thích hợp nữa để thi hành sứ vụ Phêrô một cách thích đáng. Tôi ý thức rõ sứ vụ này, do yếu tính thiêng liêng, phải được chu toàn không những bằng hoạt động và bằng lời nói, nhưng còn bằng đau khổ và cầu nguyện. Tuy nhiên, trong thế giới ngày nay đang chịu những biến chuyển mau lẹ và bị giao động vì những vấn đề có tầm quan trọng lớn đối với đời sống đức tin, nên để cai quản con thuyền của Phêrô và loan báo Tin Mừng, cần có nghị lực cả thể xác lẫn tâm hồn. Nghị lực mà trong những tháng gần đây bị suy giảm ở nơi tôi đến độ tôi phải nhìn nhận rằng mình không có khả năng thi hành tốt sứ mạng đã được giao phó cho tôi. Vì thế, với ý thức rõ ràng về hành vi hệ trọng này, với tự do hoàn toàn, tôi tuyên bố từ bỏ sứ vụ giám mục Rôma, người kế vị thánh Phêrô đã được uỷ thác cho tôi do tay các hồng y vào ngày 19 tháng 4 năm 2005, để từ ngày 28/03/2013 sắp tới toà Rôma, toà thánh Phêrô sẽ trống toà từ lúc 20 giờ và các vị có thẩm quyền cần phải triệu tập mật nghị hồng y để bầu một vị giáo hoàng mới”.
Những lời tuyên bố đầy xúc động của Đức Thánh Cha như muốn gợi ý cho chúng ta biết nhìn vào sự thật của đời mình khi ngài nhìn vào sự thật của đời ngài. Một cụ già 85 tuổi cảm nghiệm rằng sức lực thể xác và tinh thần của mình không còn đáp ứng nổi nhiệm vụ quan trọng của thánh Phêrô nên đã từ nhiệm, dù rằng ngài đang ở địa vị phải nói là vinh quang tột bậc, dù đầu óc ngài vẫn rất sáng suốt để dạy dỗ nhưng ngài đã muốn nhường nhiệm vụ ấy cho những vị có khả năng hơn, trẻ tuổi hơn.
2. Nhìn sự thật bằng ánh mắt nào?
Tuy nhiên, chúng ta tự hỏi mình nhìn sự thật ấy với ánh mắt bi quan hay lạc quan, chúng ta đón nhận nó trong sự buồn thảm, thất vọng hay trong niềm vui và hy vọng?
Nhìn vào đời sống mình, mỗi người chúng ta có thể có những cái nhìn khác nhau. Lúc còn nhỏ ta mong mình mau lớn; khi đi học ta mơ ước mình sẽ thành công để trở thành kỹ sư, luật sư, bác sĩ, thạc sĩ, tiến sĩ; nếu buôn bán, ta mong kiếm lãi nhiều; lập gia đình ta muốn có vợ đẹp, con khôn…Tất cả đều là những mơ ước chính đáng. Nhưng chúng ta còn cảm nghiệm được rằng tất cả những thứ đó sẽ qua đi, sức khoẻ ta mỗi ngày một yếu hơn, sắc đẹp sẽ tàn tạ để rồi ngày nào đó ta sẽ trở về thân cát bụi, con người sẽ quên lãng ta; tất cả bằng cấp chỉ còn là những tờ giấy mong manh; công trình xây dựng chỉ còn là những đống gạch đá đổ nát. Đôi khi người ta cảm thấy bi quan, đến nỗi nghĩ rằng nếu như vậy mình cần gì phải học hành, xây dựng vì tất cả cũng trở thành cát bụi!
Trịnh Công Sơn đã diễn tả thân phận cát bụi bằng những lời đầy cảm xúc: “Hạt bụi nào hoá kiếp thân tôi, để một mai vươn hình hài lớn dậy. Ôi, cát bụi tuyệt vời. Mặt trời soi một kiếp rong chơi. Hạt bụi nào hoá kiếp thân tôi, để một mai tôi về làm cát bụi. Ôi cát bụi mệt nhoài. Tiếng động nào gõ nhịp không nguôi. Bao nhiêu năm làm kiếp con người. Chợt một chiều tóc trắng như vôi. Lá úa trên cao rụng đầy. Cho trăm năm vào chết một ngày. Cụm rừng nào lá xác xơ cây. Từ vực sâu nghe lời mời đã dậy. Ôi, cát bụi phận này. Vết mực nào xoá bỏ không hay ”.
Trịnh Công Sơn gợi ý cho chúng ta nhớ lại trong Thánh Kinh khi Chúa dựng nên con người bằng bụi đất, bằng vật chất thì con người cát bụi được Chúa thổi vào làn khí thiêng liêng để trở thành con người sống động mang hình ảnh giống với Thiên Chúa (x. St 2,7). Cát bụi ấy chứa đầy sức sống, quyền năng, tình yêu của Thiên Chúa để luôn luôn được bao bọc trong ánh sáng vô biên của Ngài vì là hình ảnh của chính Thiên Chúa (x. St 1,26-27). Đó là cát bụi tuyệt vời! Nhưng khi ông bà Nguyên tổ phạm tội, con người sống động ấy đã cắt đứt mối hiệp thông với Thiên Chúa là nguồn tình yêu, quyền năng, sự sống nên cát bụi ấy không còn toả sáng mà trở về bản chất tầm thường, bất động, nhỏ nhoi, vô nghĩa của cát bụi. Sau khi phạm tội, Chúa đã nói với Adam rằng: “Vì ngươi là bụi đất, sẽ trở về với bụi đất” (x. St 3,19). Đó cũng là ý của Trịnh Công Sơn muốn diễn tả: dù sống trăm năm cũng phải chết một ngày và vết mực đen ngòm đã nhấn chìm hạt bụi trong bóng tối lãng quên!
Nếu chỉ nhìn cát bụi với ánh mắt như thế, với tâm hồn như thế chúng ta sẽ cảm thấy bi quan, thất vọng vì tất cả cuộc hiện sinh của chúng ta ở trần thế này đều kết thúc cách phi lý như triết gia Jean Paul Sartre đã diễn tả trong tiểu thuyết Buồn Nôn (la Nausée).
3. Hãy nhìn sự thật bằng ánh mắt của Chúa Giêsu Kitô
Tuy nhiên, Đức Giêsu đã mời gọi chúng ta hãy nhìn một cách khác vì cát bụi ấy, thể xác vật chất hay con người tầm thường tội lỗi ấy đã được Thiên Chúa đón nhận khi cho Con của Ngài trở thành người như chúng ta và ở với chúng ta. Người không phải chỉ hoá thân thành người để chia sẻ sự sống, quyền năng, tình yêu và muôn ơn phúc kỳ diệu của Người cho ta mà còn biến đổi con người chúng ta thành Thiên Chúa, sau khi Người sống lại từ cõi chết.
Vì thế, cát bụi không còn chỉ là thứ tầm thường hay “vô thường”, nghĩa là bất định, theo giáo lý Phật giáo, mà bây giờ bụi đất này mang ý nghĩa xác định, vĩnh hằng, cao cả, phi thường vì từng tư tưởng, lời nói, hành động, từng giây phút sống của ta đều có giá trị vô song và tồn tại mãi mãi trước mặt Chúa. Quả thật, thân xác ta ngày càng già nua, tàn tạ, xấu xí, nhưng đó chỉ là luật tự nhiên của vật chất chứ không phải của tinh thần. Con người chúng ta sẽ thay đổi để mặc lấy một thể xác hoàn toàn mới mẻ giống như thân xác phục sinh của Chúa Giêsu nếu chúng ta biết kết hợp với Người trong mầu nhiệm Vượt Qua bắt đầu từ hôm nay với Mùa Chay Thánh.
Niềm tin tưởng này sẽ giúp ta đón nhận sự thật của đời mình và đời người trong niềm vui, bình an và hy vọng. Nhiều người không dám chấp nhận sự thật: họ tìm mọi cách để thay đổi thân xác già nua, tàn tạ, yếu đuối, tật bệnh của mình. Người ta tốn rất nhiều tiền của để che đậy, giấu diếm thân xác ấy bằng những lớp áo quần, son phấn, trang sức, bằng cấp, quyền lực… chứ không dám nhìn thẳng vào sự thật của cát bụi tuyệt vời đã được Đức Giêsu biến đổi chỉ vì họ không tin hay chưa tin vào Thiên Chúa và vào Người.
Hôm nay, khi xức tro trên đầu không phải là chúng ta mang bộ mặt bi quan, yếu thế, chán chường về thân xác tàn tạ già nua của mình, về hoàn cảnh thất bại trong đời sống nhưng chúng ta biết rằng toàn bộ đời sống của ta đều có giá trị vĩnh viễn, tốt đẹp mà Thiên Chúa đã đón nhận qua Người Con yêu quý của Ngài. Chính khi chúng ta gắn bó với Chúa Giêsu, chúng ta khám phá ra sự thật đời mình đang được biến đổi với Chúa Giêsu để vượt qua từ cái chết đến sự phục sinh của Người, để trở thành hình ảnh sống động, tràn đầy sự sống, tình yêu, quyền năng, bình an của Chúa.
Lời kết
Đó cũng là sứ điệp mà Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI muốn gửi đến chúng ta khi ngài nói rằng từ nay ngài không còn thi hành sứ vụ Phêrô bằng lời nói, bằng hành động cụ thể của một vị giáo hoàng nữa, nhưng ngài sẽ liên kết với chúng ta và toàn thể Giáo Hội bằng đời sống cầu nguyện và chứng tá của mình.
