Nghi thức và Thánh lễ khai mạc Năm Đức Tin của Giáo hội Việt Nam

WHĐ (14-10-2012) – Thánh lễ khai mạc Năm Đức Tin cho toàn Giáo hội Công giáo và kỷ niệm 50 năm khai mạc Công đồng Vatican II đã được Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI cử hành lúc 10g (giờ Roma) thứ Năm, 11-10-2012, tại quảng trường Đền thờ Thánh Phêrô.

Tại Việt Nam, Năm Đức Tin cho Giáo hội Việt Nam được chính thức khai mạc vào sáng 12-10-2012, khi kết thúc Hội nghị Thường niên kỳ II-2012 của Hội đồng Giám mục Việt Nam tại Thanh Hoá.

Lễ khai mạc Năm Đức Tin được tổ chức trọng thể tại khuôn viên Nhà thờ Chính toà Thanh Hoá với sự tham dự của quý Đức cha đang dự Hội nghị, đông đảo quý linh mục tu sĩ từ nhiều giáo phận và hàng chục ngàn giáo dân. Cũng có sự góp mặt một cộng đoàn tín hữu Việt Nam tại hải ngoại.

Đặc biệt, có sự hiện diện của Đức Tổng Giám mục Leopoldo Girelli, Đại diện không thường trú của Toà Thánh tại Việt Nam và một vị khách mời là một giám mục Hàn Quốc.

Nghi thức bắt đầu lúc 8g30 do Đức Tổng Giám mục Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, Chủ tịch HĐGMVN chủ sự.

Mở đầu là phần công bố Tông thư “Cửa Đức tin” (Porta Fidei) của Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI. Tiếp theo, Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh đánh hồi trống hiệu triệu và Đức cha Chủ tịch HĐGM tuyên bố khai mạc Năm Đức Tin.

Sau đó, 3 vị Tổng Giám mục của 3 Tổng giáo phận đại diện cho 3 giáo tỉnh mở cửa biểu tượng Năm Đức Tin, để nói lên rằng Giáo hội Việt Nam đã chính thức bước vào Năm Đức Tin cùng với Giáo hội toàn cầu.

Và những chùm bóng rực rỡ mang theo biểu tượng Năm Đức Tin cùng với tên của 26 giáo phận và cộng đoàn Công giáo Việt Nam hải ngoại được thả lên bầu trời như diễn tả niềm hân hoan và quyết tâm của toàn thể Giáo hội Việt Nam trong Năm Đức Tin này.

Sau khi Đức TGM Leopoldo Girelli đốt đuốc Đức Tin, Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh đã chào mừng và giới thiệu các Bề trên thượng cấp của Giáo hội Việt Nam và quý quan khách.

Nghi thức khai mạc Năm Đức Tin được tiếp nối với Thánh lễ đồng tế do Đức cha Chủ tịch HĐGM chủ sự. Nhiều màn hình được thiết kế trong khuôn viên Nhà thờ Chính toà giúp cho đông đảo giáo dân có thể dễ dàng hiệp thông thánh lễ.

Sau phần cung nghinh Lời Chúa và công bố Tin Mừng, Đức cha Giuse Vũ Văn Thiên, Giám mục Hải Phòng giảng lễ. Dựa trên giáo huấn của Đức Thánh Cha và định hướng của Hội đồng Giám mục Việt Nam, Đức cha Giuse mời gọi mọi người suy tư về những việc cụ thể cần thực hiện trong Năm Đức Tin với 3 gợi ý: Năm Đức Tin nhắc nhở mỗi chúng ta củng cố Đức tin, sống Đức tin và thông truyền Đức tin.

Trước khi kết thúc Thánh lễ, Cha Tổng đại diện Giáo phận Thanh Hoá Phêrô Vũ Tiến Phúc có bài phát biểu cảm ơn mọi thành phần dân Chúa đã tận tình cộng tác trong công việc chung, không chỉ của Giáo phận Thanh Hoá mà còn là của cả Giáo hội Việt Nam.

Tiếp theo là huấn từ của Đức TGM Leopoldo Girelli và chia sẻ của Đức TGM chủ tịch HĐGM Việt Nam.

Đức TGM Girelli nhắc nhở rằng niềm tin chân chính không được dừng lại ở những nghi thức bên ngoài nhưng phải có chiều sâu nội tâm. Ngài cũng ví “niềm tin của con người như một khát vọng hướng về trời cao” khi liên tưởng đến hình ảnh ngôi tháp của nhà thờ chính toà Thanh Hoá. Ngài mời gọi người tín hữu Việt Nam dấn thân cho công cuộc tân Phúc Âm hoá bằng cách noi gương các thánh tử đạo Việt Nam, những người đã kiên trung trong niềm tin đến hy sinh mạng sống, đặc biệt trong Năm Đức Tin này.

Cuối cùng là phép lành toàn xá. Nghi thức và Thánh lễ khai mạc Năm Đức Tin của Giáo hội Việt Nam kết thúc lúc 11g30.

***

Bài giảng trong Thánh lễ khai mạc Năm Đức Tin của Giáo hội Việt Nam

Kính thưa Đức Tổng Giám mục Leopoldo Girelli, Đại diện của Đức Thánh Cha tại Việt Nam
Kính thưa Đức cha Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam,
Kính thưa Đức Hồng y, quý Đức Tổng, quý Đức cha, quý cha, quý tu sĩ và toàn thể cộng đoàn hiện diện,

Nếu dùng ngôn ngữ phổ biến của thời hiện đại, chúng ta có thể nói Thánh lễ hôm nay mang tính chất “ba trong một”. Trong một thánh lễ, chúng ta cử hành ba biến cố:

– Cùng với Hội đồng Giám mục Việt Nam, trong tình hiệp thông với Đức Thánh Cha khai mạc Năm Đức Tin.

– Cùng với Đức Giám mục và Giáo phận Thanh Hoá cử hành Lễ Tạ ơn trong Năm Thánh kỷ niệm 80 năm thành lập giáo phận.

– Chia sẻ niềm vui với gia đình Giáo phận Thanh Hoá nhân dịp khánh thành Trung tâm Mục vụ.

Cả ba sự kiện này đều được liên kết với nhau để hướng tới một mục đích duy nhất, đó là đức tin.

Quả vậy, để thúc đẩy công cuộc loan báo Tin Mừng và thông truyền đức tin tại miền Bắc Việt Nam mà Toà Thánh đã quyết định thành lập Giáo phận Thanh Hoá, tách ra từ Giáo phận Phát Diệm, ngày 7-5-1932.

Với mục đích huấn luyện và giúp các tín hữu tăng trưởng trong đức tin mà Đức cha Thanh Hoá và cả giáo phận đã nỗ lực cố gắng để xây cất Trung tâm Mục vụ. Đây là một công trình có tầm cỡ, như muốn diễn tả sức bật mạnh mẽ của giáo phận.

Và, một cách đặc biệt, trong tình hiệp thông sâu sắc với Đức Thánh Cha và với Giáo Hội hoàn vũ, Hội đồng Giám mục Việt Nam đang tổ chức Hội nghị Thường niên lần II tại Thanh Hoá, long trọng khai mạc Năm Đức Tin, với sự hiện diện của Đức Tổng Giám mục Đại diện Đức Thánh Cha, cùng với Đức Hồng y, quý Đức Tổng và quý Đức cha thành viên của Hội đồng Giám mục Việt Nam.

Kính thưa Cộng đoàn,

Năm Đức Tin là một sáng kiến của Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI. Mục đích của Năm Đức Tin – như Đức Thánh Cha nói – là nhằm “khơi dậy nơi mỗi tín hữu khát vọng tuyên xưng Đức Tin trong sự toàn vẹn và với một niềm xác tín được đổi mới, trong niềm tín thác và hy vọng” (Trích Tự sắc Porta Fidei, số 9).

Trước một thực tại thế giới được đánh dấu bằng một loạt các cơn khủng hoảng trong nhiều lĩnh vực như kinh tế, văn hoá, gia đình và luân lý, Đức Thánh Cha đã khẳng định: nguyên nhân sâu xa của các cơn khủng hoảng này là do khủng hoảng đức tin. Ngài đã viết: “… Chúng ta đang phải đối diện với một cuộc khủng hoảng đức tin sâu xa, một sự mất ý thức tôn giáo là điều tiêu biểu cho một trong những thách thức lớn nhất đối với Giáo Hội ngày nay”. Theo Đức Thánh Cha, hơn bao giờ hết, con người cần có Thiên Chúa. Nếu không có Thiên Chúa, trần gian sẽ biến thành hoả ngục. “Sự chối bỏ Thiên Chúa đưa tới sự sa đoạ con người và nhân loại” (Phát biểu tại Assisi nhân Ngày Cầu nguyện cho Hoà bình 27-10-2011).

Đối với các tín hữu Công giáo, Năm Đức Tin là một cơ hội để chúng ta nhìn lại cách sống và thực hành đức tin của mỗi người. Bộ Giáo lý Đức tin đã công bố những hướng dẫn mục vụ cho Năm Đức Tin. Hội đồng Giám mục Việt Nam trong những ngày Hội nghị vừa qua cũng đề ra những chỉ dẫn và gợi ý để Dân Chúa tại Việt Nam thực hành lời mời gọi của Đức Thánh Cha.

Dựa trên giáo huấn của Đức Thánh Cha và định hướng của Hội đồng Giám mục Việt Nam, trong ngày Khai mạc trọng thể này, chúng ta cùng suy tư về những việc cụ thể cần thực hiện trong Năm Đức Tin. Xin được đề nghị 3 gợi ý: Năm Đức Tin nhắc nhở mỗi chúng ta củng cố Đức Tin, sống Đức Tin và thông truyền Đức Tin.

– Trước hết, Năm Đức Tin là dịp để chúng ta củng cố đức tin nơi cá nhân mỗi người. Đức Giêsu trong dụ ngôn “người gieo giống” đã nhắc đến các loại đất khác nhau: đất bên vệ đường, đất nhiều sỏi đá, đất giữa bụi gai và đất màu mỡ. Qua dụ ngôn này, Người kêu mời chúng ta hãy là mảnh đất tốt, để đón nhận hạt giống Lời Chúa, nhờ đó mà hạt giống được gieo “lớn lên, sinh hoa kết quả: hạt thì được ba mươi, hạt thì được sáu mươi, hạt thì được một trăm” (Mc 4,8). Người tín hữu khi lắng nghe Lời Chúa phải để cho Lời ấy sinh hoa kết trái, thấm đượm và làm cho cuộc đời mình trở nên tốt lành hơn. Đức Tin là ân ban của Thiên Chúa mà chúng ta lãnh nhận khi được Thanh Tẩy. Nhưng để Đức Tin lớn lên trong ta, thì cần có nỗ lực cố gắng của bản thân. Tin vào Chúa không phải là một mớ những công thức hay lý thuyết suông, nhưng là cuộc gặp gỡ với một Đấng, một Con Người. Đó là Đức Giêsu, Con Thiên Chúa, Đấng đang hiện diện giữa chúng ta để mạc khải cho chúng ta về Chúa Cha. Cuộc gặp gỡ ấy giúp chúng ta mở ra một chân trời mới, xác định một hướng đi dứt khoát cho mình. Mối thân tình với Chúa cần phải được hun nóng mỗi ngày nhờ tâm tình cầu nguyện và những cố gắng nên thánh. Chính nhờ việc sống đức tin một cách sâu xa mà mỗi chúng ta có thể nói như Thánh Phaolô: “Tôi sống, nhưng không còn phải là tôi, mà là Đức Kitô sống trong tôi” (Gl 2,20). Nhờ có đức tin vững vàng, chúng ta có thể đứng vững trước những thử thách và phong ba bão táp của cuộc đời.

– Năm Đức Tin cũng là dịp để mỗi người “duyệt lại cách sống đức tin” của mình. Đức Tin vào Chúa phải là một động lực thúc đẩy và hướng dẫn mọi hoạt động của người tín hữu, chi phối trọn vẹn tư tưởng, lời nói và việc làm của họ. Nơi một số tín hữu, Đức Tin bị giới hạn trong nhà thờ và trong một số nghi thức phụng vụ. Trong Tin Mừng, Đức Giêsu đã nhiều lần phê phán những người Biệt phái và Luật sĩ. Người kết án họ là “giả hình”, vì giữa đời sống và việc làm của họ có một khoảng cách xa vời. Thánh Giacôbê đã viết: “Đức tin không có việc làm là đức tin chết”. Mỗi tín hữu được mời gọi chứng minh Đức tin của mình bằng lòng nhân ái, vị tha, bằng sự nhiệt thành dấn thân cộng tác xây dựng một xã hội công bằng và tốt đẹp. Đức tin cũng mời gọi chúng ta đến với anh chị em, mặc dù còn nhiều dị biệt về tôn giáo, văn hoá hay phong tục tập quán.

Trong xã hội Việt Nam hôm nay, bên cạnh những tiến triển khả quan đáng mừng, vẫn còn đó một tình trạng đáng lo ngại: những vụ việc chém giết, cướp bóc, lừa lọc ngày càng gia tăng. Những vấn đề như phá thai, ly dị, tội phạm nơi vị thành niên ngày càng nghiêm trọng. Tiếc rằng, những vụ việc trên đôi khi cũng xảy ra nơi người Công giáo. Trong một xã hội nhiều tiêu cực như thế, thay vì lên án phê bình, người công giáo chúng ta hãy tự hỏi: Tôi có thể làm gì để bớt đi những tội ác và tệ nạn trong xã hội? Vâng, đất nước và xã hội Việt Nam hôm nay rất cần đến những chứng nhân của Đức Giêsu, Đấng đã đến để kêu gọi con người sống yêu thương và bác ái, công bằng và bao dung. Người tín hữu, khi đón nhận Giáo huấn của Chúa Giêsu phải đem áp dụng trong cuộc sống, trong mối tương quan cụ thể với những người xung quanh mình.

Tin Mừng chúng ta vừa nghe đã đưa ra những gợi ý rất cụ thể. Chúa Giêsu chúc phúc cho những ai nghèo khó, hiền lành, sầu khổ, khao khát công chính, biết xót thương người, sống trong sạch, xây dựng hòa bình và sẵn sàng đau khổ vì sống công chính. Chúa hứa cho họ những phần thưởng đời này cũng như đời sau, nhất là phần thưởng Nước Trời. Đây chính là những gợi ý thực hành cho chúng ta trong Năm Đức Tin này. Mỗi người tuỳ hoàn cảnh và khả năng có thể thực hiện được những mối phúc trong giáo huấn của Chúa.

– Sau cùng, Năm Đức Tin nhắc nhở chúng ta hãy nhiệt thành chia sẻ niềm vui đức tin cho những người xung quanh, tức là cố gắng nỗ lực truyền giáo. Sứ mạng truyền giáo đã được nhấn mạnh trong suốt Năm Thánh 2010 của Giáo hội Công giáo Việt Nam. Trong Tự sắc về Năm Đức Tin, Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI đã viết: “Ngày nay cần có một sự dấn thân xác tín hơn nữa của Giáo Hội, thực hiện công cuộc tái truyền giảng Tin Mừng để tái khám phá niềm vui đức tin và tìm lại sự hăng say thông truyền đức tin” (Tự sắc Porta Fidei, số 7). Trong những ngày này, tại Roma, đang diễn ra Thượng Hội đồng Giám mục Thế giới do chính Đức Thánh Cha chủ toạ. Với đề tài “Tân Phúc Âm hoá nhằm thông truyền Đức tin Kitô giáo”. Thượng Hội đồng muốn nhắc lại cho chúng ta bổn phận quan trọng của Giáo Hội, cũng là của mỗi tín hữu, là sống và làm cho Lời Chúa được thấm đượm nơi mọi môi trường xã hội. Sứ mạng truyền giáo nhắc chúng ta xây dựng mối liên hệ thân thiện với những anh chị em không cùng tôn giáo, trong tinh thần đối thoại tôn trọng lẫn nhau, cùng nhau dấn thân xây dựng quê hương, hướng tới một tương lai tốt đẹp của đất nước và dân tộc. Đại lễ khai mạc Năm Đức Tin của Giáo hội Công giáo Việt Nam được tổ chức tại Thanh Hoá mang một ý nghĩa đặc biệt: tại mảnh đất này, cách đây 385 năm, tức là năm 1627, Cha Đắc Lộ và các nhà truyền giáo đã đặt những bước chân đầu tiên lên bến Cửa Bạng, khởi đầu công cuộc truyền giáo tại miền Bắc. Dù có nhiều khó khăn lúc ban đầu, công cuộc truyền giáo đã đạt được những kết quả tốt đẹp. Dấu chân các nhà truyền giáo còn in nơi mảnh đất này. Tinh thần Cửa Bạng thúc bách chúng ta hãy tiếp nối bước chân các Thừa sai và các bậc Tiền nhân, nhiệt thành đem Tin Mừng cứu độ cho mọi người.

Kính thưa Cộng đoàn phụng vụ,

Cử hành Năm Đức Tin bằng những cố gắng nỗ lực để gặp Chúa và loan truyền Chúa cho mọi người. Đây cũng là cách tiếp nối những gì chúng ta đã đề ra trong Năm Thánh của Giáo Hội Việt Nam, với thao thức diễn tả một cách sinh động hình ảnh Giáo Hội Mầu nhiệm, Hiệp thông và Sứ vụ.

Hôm nay, khi cùng với Giáo phận Thanh Hoá nhìn lại 80 năm lịch sử, chúng ta cùng vang lên lời ca ngợi:“Đẹp thay bước chân người loan báo Tin Mừng, người gieo ơn cứu độ”. Tiếp nối bước chân của Cha Đắc Lộ và các nhà truyền giáo, biết bao bước chân đã lên đường dấn thân để sống và loan báo Tin Mừng, trong số đó có nhiều người đã chấp nhận đổ máu đào, hy sinh mạng sống để làm chứng cho Chúa. Giáo phận Thanh Hoá đã chờ đợi từng giờ biến cố hồng phúc này. Những chuẩn bị rất công phu và chu đáo cho ngày lễ tạ ơn hôm nay đã diễn tả sự hiệp nhất, là “di sản ngàn đời” của giáo phận, đồng thời thể hiện tâm tình mến yêu đối với Giáo Hội, cụ thể là Đức Tổng Giám mục Đại diện Đức Thánh Cha và Hội đồng Giám mục Việt Nam. Công trình Trung tâm Mục vụ được hoàn thành vào dịp này, như bằng chứng cho sức mạnh đức tin và lòng nhiệt thành của mọi thành phần Dân Chúa trong giáo phận.

Cánh cửa của Năm Đức Tin được mở ra từ hôm nay cho Giáo hội Công giáo Việt Nam. Cùng với việc mở cửa Năm Đức Tin, chúng ta được chứng kiến một nghi thức rất cảm động và mang tính tượng trưng sâu sắc: những chùm bóng bay muôn màu muôn sắc vươn lên trời cao, mang theo logo của Năm Đức Tin và tên của 26 giáo phận cùng với cộng đoàn Công giáo Việt Nam hải ngoại. Qua hình ảnh đẹp này, chúng ta mong ước cho Giáo hội Việt Nam luôn vươn cao vươn xa, thăng tiến phát triển về mọi mặt, nhất là về đức tin. Xin cho các tín hữu công giáo Việt Nam nhiệt thành dấn thân, đem Đạo vào đời, góp phần làm thăng tiến con người, gắn bó với Dân tộc và Quê hương thân yêu của chúng ta.

Chúng ta đang tôn vinh Đức Mẹ một cách đặc biệt trong tháng Mân Côi. Mẹ là mẫu mực Đức tin. Xin Mẹ dạy chúng ta kiên trung trong đức tin, vững vàng trong đức cậy và trọn vẹn trong đức mến, để chúng ta xứng đáng là những môn đệ trung tín của Chúa Giêsu. Amen.