Đại học Chicago cho biết việc bổ nhiệm Giáo sư Đàm Thanh Sơn sẽ giúp tổ chức khoa học – giáo dục danh tiếng của nước Mỹ thu hút thêm nhiều nhà khoa học xuất chúng khác.

Tuần qua, Báo Thanh Niên nhận được thông tin từ ông Steve Koppes, người phụ trách báo chí của ĐH Chicago (UChicago): “UChicago vừa chiêu mộ nhà vật lý lý thuyết xuất sắc, Giáo sư Đàm Thanh Sơn. Anh ấy là người Việt Nam. Như bạn biết đấy, nhà khoa học nhận giải Fields – Giáo sư Ngô Bảo Châu – cũng đã gia nhập Khoa Toán của chúng tôi”.

Nhà khoa học hiếm có

Bản tin UChicago News của trường cũng đã dành những lời trang trọng và hồ hởi nhất để nói về sự kiện bổ nhiệm Giáo sư Đàm Thanh Sơn. “Trong kế hoạch đầy tham vọng nhằm chiêu mộ các nhà vật lý lý thuyết ngoại hạng của thế giới, UChicago đã bổ nhiệm chức danh Giáo sư đại học đối với nhà khoa học Đàm Thanh Sơn”. Giáo sư Robert Fefferman, Chủ nhiệm khoa Vật lý UChicago, long trọng thông báo: “Hôm nay, chúng tôi tự hào giới thiệu Giáo sư Sơn sẽ gia nhập UChicago với tư cách là Giáo sư đại học. Sự bổ nhiệm này có nghĩa ông sẽ là thành viên của khoa cũng như hai viện nghiên cứu đa ngành rất thành công – đó là Viện Enrico Fermi và Viện James Franck”.

Sự bổ nhiệm Giáo sư Sơn đã được các nhà khoa học đồng nghiệp tại UChicago chào đón. “Sơn là một trong số ít nhà vật lý lý thuyết hàng đầu của thế hệ anh ta, và có lẽ trong số ít người xuất chúng đó, thành tựu khoa học của anh có ảnh hưởng rộng nhất”, Giáo sư Emil Martinec, Giám đốc Viện Enrico Fermi, nhận xét. Theo đánh giá của các nhà vật lý tại UChicago, phẩm chất khiến Đàm Thanh Sơn trở nên “hiếm có” trong giới hàn lâm đó là, anh là một nhà vật lý đa lĩnh vực, từ vật lý chất rắn đến vật lý hạt nhân. Có những nhà vật lý nhảy từ lĩnh vực này sang lĩnh vực khác trong sự nghiệp của họ, thậm chí có người cùng lúc làm việc với các nhóm nghiên cứu khác nhau để xử lý các thách thức khác nhau và “Sơn nằm trong số hiếm hoi những người có khả năng đó”, UChicago News dẫn lời Giáo sư Paul Wiegmann, Giám đốc Viện James Franck.

Tôi rất vinh dự được làm việc tại nơi mà Enrico Fermi và Subrahmanyan Chandrasekhar từng làm việc   Giáo sư Đàm Thanh Sơn

“Sơn đã có những thành tựu tuyệt vời, chúng tôi hân hoan đón chào anh ở đây còn bởi lẽ chúng tôi tin rằng những thành tựu lớn nhất của anh vẫn còn ở phía trước”, Giáo sư Edward Blucher của Khoa Vật lý nói.

Đàm Thanh Sơn là người thứ 19 được UChicago bổ nhiệm giáo sư đại học. Trong 2 năm qua, chỉ có 4 nhà khoa học xuất chúng được bổ nhiệm chức danh này tại UChicago, tổ chức khoa học – giáo dục hàng đầu thế giới, được thành lập từ năm 1890. Trong hơn 120 phát triển, UChicago đã có 87 nhà khoa học nhận giải Nobel, 9 người nhận giải Fields. Năm 2010, Giáo sư Ngô Bảo Châu đã gia nhập đội ngũ giáo sư danh tiếng của trường.

Sẵn sàng trước thách thức mới

Giáo sư Đàm Thanh Sơn sinh năm 1969 tại Hà Nội, trong một gia đình có truyền thống khoa học. Từ nhỏ anh đã nổi tiếng học giỏi. Năm 1984, Đàm Thanh Sơn đoạt huy chương vàng tại kỳ Olympic toán quốc tế ở Tiệp Khắc với số điểm tuyệt đối 42/42. Sau vinh quang ban đầu với toán học, Sơn đã bị những cuốn sách vật lý mê hoặc, như cuốn Vật lý vui của Liên Xô. Thế là anh quyết định bước vào thế giới vật lý đầy quyến rũ nhưng cũng lắm thách thức. Anh bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại ĐH Tổng hợp Moscow khi mới 25 tuổi.

Trước khi đến UChicago vào ngày 1.9 này, Đàm Thanh Sơn đã trải qua nhiều năm nghiên cứu hậu tiến sĩ và làm giáo sư ở ĐH Washington (UW), Viện Công nghệ Massachusetts, ĐH Columbia. Từ năm 2002 tới nay, anh làm việc tại Viện Lý thuyết hạt nhân của UW. Hồ sơ của UW cho biết Giáo sư Sơn đã có hơn 100 bài báo khoa học (tác giả và đồng tác giả) trên các tập san quốc tế, trong đó có các tập san uy tín hàng đầu thế giới như Physical Review Letters, Physical Review D, Physical Review B… Năm 2005, anh cùng hai tác giả P.H. Kovtun và A.O. Starinets đã công bố công trình gây chấn động giới hàn lâm về độ nhớt của lỗ đen theo thuyết trường lượng tử tương tác mạnh trên tạp chí Physical Review Letters.

Nhận được sự bổ nhiệm từ UChicago, Giáo sư Đàm Thanh Sơn nói đầy cảm xúc: “UChicago là một viện nghiên cứu danh tiếng thế giới với ngành vật lý có một truyền thống lâu dài. Tôi rất vinh dự được làm việc tại nơi mà Enrico Fermi và Subrahmanyan Chandrasekhar từng làm việc. Về mặt cá nhân, hành trình của Chandrasekhar từ Ấn Độ sang châu Âu đã truyền cảm hứng mãnh liệt cho tôi khi còn nhỏ và các tài liệu bài giảng sâu sắc của Fermi đã ảnh hưởng rất lớn tới tôi trong thời gian còn học ở Moscow. Tôi vừa có 10 năm cực kỳ thú vị tại Viện Lý thuyết hạt nhân UW và giờ đây tôi đã sẵn sàng cho các thách thức mới”.

Tới UChicago được coi là một bước ngoặt nữa trong sự nghiệp khoa học đáng tự hào của Đàm Thanh Sơn. Và sự có mặt của Sơn cũng được đánh giá mang tính bước ngoặt cho tổ chức khoa học – giáo dục danh tiếng này.

Một người xuất sắc nhất của thời đại chúng ta Trao đổi với Thanh Niên, Giáo sư Robert Fefferman, Chủ nhiệm Khoa Vật lý UChicago, cho biết: “Tôi biết được Giáo sư Đàm Thanh Sơn thông qua những đánh giá đặc biệt tích cực từ rất nhiều đồng nghiệp về chất lượng xuất sắc cũng như sự bao quát rộng trong các công trình nghiên cứu của ông. Cuối cùng, với tư cách là Chủ nhiệm, tôi đã chính thức đề cử lên ngài hiệu phó và hiệu trưởng. Giáo sư đại học là một vinh dự đặc biệt to lớn và Giáo sư Sơn hoàn toàn xứng đáng với vinh dự ấy. Với các công trình nghiên cứu vật lý lý thuyết, Giáo sư Đàm Thanh Sơn đã và chắc chắn sẽ tiếp tục có những khám phá nền tảng với ảnh hưởng to lớn tới cách thức mà giới học giả tư duy trong nhiều khu vực khác nhau của hiện tượng vật lý. Đây là lý do tại sao chúng tôi rất tự hào khi tuyển mộ Sơn.           Với các công trình nghiên cứu vật lý lý thuyết, Giáo sư Đàm Thanh Sơn đã và chắc chắn sẽ tiếp tục có những khám phá nền tảng với ảnh hưởng to lớn tới cách thức mà giới học giả tư duy trong nhiều khu vực khác nhau của hiện tượng vật lý Giáo sư Robert Fefferman, Chủ nhiệm Khoa Vật lý UChicago     Giáo sư Sơn cũng sẽ cảm nhận được lợi thế của UChicago, một trường đại học với bề dày lịch sử cùng những đóng góp to lớn cho khoa học. Những tên tuổi như Albert Michelson, Arthur Holly Compton, Enrico Fermi và Subramanyan Chandrasekhar (những người nhận giải Nobel – NV) là một phần của lịch sử đáng tự hào ấy, và Giáo sư Sơn sẽ sớm trở thành một phần trong nỗ lực nghiên cứu để chúng tôi kế tục truyền thống ngoại hạng này. Sơn sẽ làm việc bên cạnh những đồng nghiệp rất quan tâm tới công trình của ông và sẽ tương tác với ông một cách tích cực vì lợi ích của các bên. Ông ấy sẽ trở thành một phần của văn hóa hàn lâm Chicago. Giáo sư Sơn là trường hợp chiêu mộ từ bên ngoài đầu tiên của chúng tôi trong nỗ lực thành lập Trung tâm nghiên cứu vật lý. Đây là một đơn vị lớn được thiết kế nhằm biến UChicago thành điểm đến của các nghiên cứu sinh hậu tiến sĩ, sinh viên và các vị khách trên toàn thế giới; sẽ là nơi góp mặt của những nhà vật lý xuất sắc nhất của thời đại chúng ta như Giáo sư Sơn. Chúng tôi vô cùng hãnh diện về Giáo sư Sơn và tin tưởng rằng sự bổ nhiệm này sẽ giúp thu hút những học giả xuất chúng khác đến với Chicago, mở ra một thời kỳ tuyệt vời mới về khám phá khoa học tại nơi này”. Đ.H