Thách thức vẫn còn đó với HIV/AIDS

Những tiến bộ mới trong y khoa đang kéo dài tuổi thọ cho người HIV/AIDS, với hy vọng có thể chờ đến lúc tìm ra phương pháp chữa dứt bệnh.

Vi rút HIV đã cướp sinh mạng hàng triệu người trên thế giới – Ảnh: Shutterstock

Ngày AIDS thế giới diễn ra hằng năm vào tháng 12 là dịp để cư dân toàn cầu chung tay hành động trong cuộc chiến chống HIV. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), HIV tiếp tục là mối đe doạ trên bình diện toàn cầu, đến nay đã cướp đoạt hơn 34 triệu mạng người. Trong đó, số ca phát hiện mới ở châu Âu đã tăng lên mức cao nhất từ trước đến nay, với 142.000 ca. Theo Reuters, tiến sĩ Zsuzsanna Jakab, Giám đốc khu vực châu Âu của WHO, cho hay sự tăng vọt đáng báo động tập trung ở Đông Âu, với những trường hợp mới tăng hơn gấp đôi trong thập niên qua. Phương thức lây lan chủ yếu là quan hệ tình dục đồng tính và dùng chung kim tiêm ma tuý.

Hiện vẫn chưa có biện pháp điều trị dứt điểm cho HIV. Tuy nhiên, những tiến bộ trong y học đồng nghĩa với một thực tế tích cực hơn, là những người có HIV vẫn có thể hy vọng đạt được mức tuổi thọ trung bình của phần đông dân số. Các liệu pháp điều trị HIV và AIDS, cụ thể là antiretroviral therapy – ART, hoạt động theo hướng giảm số lượng HIV trong cơ thể và tăng cường hệ miễn dịch. Với các dòng thuốc men hiện nay, người có HIV uống thuốc ít hơn và ít phải chịu đựng những tác dụng phụ khó chịu. Trong số 1,2 triệu người Mỹ đang sống cùng HIV, cứ 4 người thì có 1 người bước qua độ tuổi 55 hoặc hơn, theo Đài CBS.

Hướng dẫn mới của WHO ghi rõ bất cứ người nào có HIV cũng nên được sử dụng liệu pháp điều trị kháng vi rút bất chấp số lượng CD4 trong máu, một chỉ số nhằm kiểm tra mức độ hiệu quả của hệ miễn dịch ở bệnh nhân có HIV. Giới chuyên gia cho hay đã tìm được chứng cứ chắc chắn cho thấy liệu pháp điều trị này có thể cải thiện sức khoẻ của những người có HIV và giảm nguy cơ lây lan. Theo giới bác sĩ, ART là liệu pháp sử dụng một hỗn hợp thuốc điều trị mỗi ngày nhằm ngăn chặn vi rút sinh sôi. Họ cần phải sử dụng nhiều loại thuốc khác nhau để ngăn chặn nguy cơ vi rút có thể tương thích và trở nên lờn thuốc trong quá trình điều trị. Chẩn đoán và phát hiện sớm tình trạng bệnh cũng có thể giảm đáng kể nguy cơ người bệnh chuyển sang giai đoạn AIDS. Cụ thể, người nào cho rằng mình vừa tiếp xúc HIV có thể nhanh chóng dùng thuốc post-exposure prophylaxis (PEP) trong vòng 72 giờ.

Việc kéo dài tuổi thọ ở bệnh nhân HIV buộc phải trả cái giá nhất định, trong đó nhiều tình trạng bệnh tật sẽ xuất hiện sớm hơn so với người thường. “Nhiều trường hợp tim mạch, xương mỏng đi và loãng xương, thận có vấn đề, đôi khi khả năng nhận thức bị suy giảm”, theo Đài CBS dẫn lời Stuart Fisk của Bệnh viện sức khoẻ ở TP.Pittsburgh. “Chúng tôi còn chứng kiến những trường hợp bệnh gan và nhiều dạng ung thư”, theo y tá Fisk. Điều này có liên quan đến việc dùng thuốc men kiềm chế HIV, thói quen sống như hút thuốc, và bản thân vi rút cũng gây viêm nhiễm lan rộng. “Thuốc HIV có thể làm thay đổi hàm lượng cholesterol, mật độ xương”, như giải thích của y tá Mỹ.

Có thể nói nhiều thứ đã thay đổi trong các quy trình điều trị HIV/AIDS trong 3 thập niên qua. Chẩn đoán “HIV dương tính” trong nhiều trường hợp không còn là án tử hình, nhưng chính vì vậy lại tạo ra thách thức mới cho những người đang đứng đầu chiến tuyến trong căn bệnh thế kỷ.

HIV là dòng vi rút gây tình trạng viêm nhiễm có thể dẫn đến hội chứng suy giảm hệ miễn dịch (AIDS). Nếu chuyển qua giai đoạn AIDS, hệ miễn dịch của bệnh nhân bị vô hiệu hoá, khiến bệnh nhân dễ dàng bị tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng có thể mất mạng, và ung thư phát sinh. HIV lây lan thông qua dịch cơ thể (tinh dịch, sữa mẹ, máu) trong các hoạt động quan hệ tình dục không an toàn, dùng chung kim tiêm, lây từ mẹ sang con khi cho bú. Nguy cơ truyền từ mẹ sang con trong lúc lâm bồn giờ đây có thể giảm đến mức tối thiểu là 1% nếu áp dụng đủ các biện pháp phòng ngừa. Quan hệ tình dục an toàn không những ngăn ngừa nguy cơ nhiễm HIV mà còn bảo vệ bạn tình trước nguy cơ mắc các bệnh lây lan qua đường tình dục, bao gồm giang mai, mụn giộp hoặc bệnh lậu. (Theo WHO)

Tụ Yên