Những cuốn sách làm “ô nhiễm” người đọc

Nhiều loại sách có nội dung nhảm nhí, phản cảm… xuất hiện gần đây đã khiến những người có trách nhiệm lên tiếng về thực trạng sách làm “ô nhiễm” môi trường đọc.

Ông Lê Hoàng – Ảnh: L.Điền

Một cuộc toạ đàm do Hội Xuất bản VN và Sở Thông tin – truyền thông TP.HCM phối hợp tổ chức sẽ khai mạc sáng 21-1 với nội dung bàn bạc các giải pháp nhằm hạn chế sách xấu – các ấn phẩm được xem đã “làm ô nhiễm” môi trường đọc trong thời gian qua.

Ông Lê Hoàng – phó chủ tịch Hội Xuất bản VN phụ trách phía Nam – vừa có cuộc trao đổi với Tuổi Trẻ trước buổi tọa đàm.

* Với vai trò là người nêu ý tưởng cho cuộc tọa đàm “Những quyển sách làm “ô nhiễm” môi trường giáo dục thanh thiếu niên – thực trạng và giải pháp”, ông có thể cho biết tình hình xuất bản của ta vừa qua đã có những “ô nhiễm” gì khiến Hội Xuất bản và Sở Thông tin – truyền thông phải tổ chức cuộc toạ đàm này?

– Tôi muốn khẳng định sự tiến bộ rõ rệt của hoạt động xuất bản sách với ngày càng nhiều các đầu sách phong phú về nội dung, đa dạng về chủng loại đề tài. Tuy nhiên trong thời gian gần đây, một thực trạng đang “nóng lên” bởi những ấn phẩm làm ảnh hưởng xấu đến môi trường giáo dục thanh thiếu niên.

Ðó là các loại sách về giáo dục lịch sử, đạo đức, cung cấp kiến thức khoa học, từ điển… có chất lượng kém, biên soạn cẩu thả, nội dung nhảm nhí, phản cảm, kiến thức và ngôn từ đã lạc hậu, thậm chí sai – kiểu như hình vẽ cổng trường em treo cờ Trung Quốc, bài toán rợn người lấy ví dụ phép trừ bằng hình ảnh cắt cụt hai ngón tay, rồi từ điển Vũ Chất với các mục từ định nghĩa sai lệch, sách luật in hình diễn viên Công Lý trên bìa…

Các sách này mặc dù chiếm một số nhỏ trong tổng lượng xuất bản phẩm, nhưng đã gây bức xúc trong xã hội…

Một loạt cuốn sách đã bị thu hồi sau khi dư luận phát hiện những nội dung sai lệch, nhảm nhí, hình ảnh phản cảm… – Ảnh: L.Điền, M.Hoa, V.V.Tuân

* Và sự “nóng lên” theo nghĩa tiêu cực đó đã dẫn đến cuộc tọa đàm này?

– Khác với các hiện tượng nóng sốt tích cực trong làng sách, sự “nóng lên” vừa nói gây ra những nhìn nhận không đúng về ngành xuất bản, thậm chí một số bạn đọc còn bày tỏ sự mất lòng tin về chất lượng sách của chúng ta. Một số phụ huynh cho rằng sách của chúng ta sao mà xuống cấp quá.

Cách nhìn tiêu cực đó là ngộ nhận nhưng có thật. Mặc dù các sách xấu chiếm tỉ lệ nhỏ trong thị trường, nhưng nó đã tồn tại lâu dài và có hệ thống. Cho nên nếu chúng ta không khắc phục một cách đồng bộ và có hệ thống thì câu chuyện này không có hồi kết.

Tọa đàm có tên “Những quyển sách làm “ô nhiễm” môi trường giáo dục thanh thiếu niên – thực trạng và giải pháp”, trong đó chúng tôi sẽ tìm những nguyên nhân và giải pháp đồng bộ cho vấn đề này.

* Nói về sách cũng chính là nói về những cách làm sách của đội ngũ xuất bản ở cả hai phía nhà nước và tư nhân liên kết. Tọa đàm này là tiếng nói của những người trong cuộc tự phê bình và tìm cách sửa đổi, hay là tiếng nói của cơ quan quản lý nêu yêu cầu phải chấn chỉnh và thay đổi?

– Quá trình ra đời của một ấn phẩm có liên quan đến các chủ thể: cơ quan quản lý nhà nước (cục, vụ, sở), nhà xuất bản (đội ngũ quản lý: giám đốc, tổng biên tập, biên tập viên), đối tác tư nhân liên kết xuất bản, người đọc…

Tại cuộc tọa đàm này, các chủ thể trên đều tự mình cùng có tiếng nói nhìn nhận thực trạng, xác định trách nhiệm và tìm cách sửa đổi. Nói một cách thẳng thắn, đúng bản chất vấn đề và hết sức công bằng giữa các chủ thể với nhau.

Ðặc biệt tôi đã mời những người làm sách tư nhân – các đối tác liên kết, và được đáp lại một cách nhiệt tình, họ không chỉ nói về giới của họ mà họ còn có những ý kiến đóng góp cho sự phát triển chung nữa. Nếu cần phải đưa ra các chấn chỉnh hay thay đổi là sẽ từ các chủ thể trên nói ra chứ không phải chỉ từ cơ quan quản lý như ta thường nghe trước đây.

Tôi hi vọng tiếng nói từ cuộc tọa đàm này sẽ tác động mạnh mẽ dẫn đến những biện pháp khắc phục trước mắt cũng như góp phần điều chỉnh, bổ sung những cơ chế, chính sách thích hợp cho sự phát triển bền vững, lâu dài của ngành xuất bản VN.