Chính phủ kiến tạo và hành trình đầy thách thức
Trong phát biểu nhậm chức sau khi tái đắc cử, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh đến việc xây dựng một Chính phủ kiến tạo, liêm chính.
Chính phủ kiến tạo và hành trình đầy thách thức
Trong phát biểu nhậm chức sau khi tái đắc cử, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh đến việc xây dựng một Chính phủ kiến tạo, liêm chính.
Xung quanh vấn đề trên, Thanh Niên đã có cuộc phỏng vấn ông Mai Tiến Dũng, Bộ trưởng – Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ. “Chặng đường để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng một chính phủ kiến tạo, liêm chính mà Thủ tướng đề ra đã được khởi động ngay sau khi Chính phủ mới được cơ bản kiện toàn hồi đầu tháng 4.2016. Đây sẽ là hành trình không ít thách thức, nhưng là việc phải làm, và làm cho bằng được”, Bộ trưởng Dũng nói.
 |
| Ông Mai Tiến Dũng - Ảnh: Ngọc Thắng |
Gạt tư tưởng “quyền anh quyền tôi”
* Thưa Bộ trưởng, thông điệp mà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thay mặt Chính phủ đưa ra là xây dựng một chính phủ kiến tạo, liêm chính. Là người phát ngôn, ông có thể cắt nghĩa ngắn gọn thông điệp này?
– Thông điệp này đơn giản thôi, đó là Thủ tướng muốn Chính phủ điều hành bằng thượng tôn pháp luật, bằng thể chế. Và Chính phủ lấy sự hài lòng của doanh nghiệp (DN), của người dân để đánh giá, lấy hiệu quả công việc soi mình, đó là thước đo quan trọng nhất. Muốn vậy, trước tiên, không ai khác, là Chính phủ phải làm gương, phải kỷ cương, nghiêm minh mới tạo được niềm tin cho cấp dưới, cho người dân, DN.
|
||||||||||||||||
* Đấy là mục tiêu, để đạt được, Chính phủ phải cụ thể hoá bằng một chương trình hành động. Vậy chương trình đó thế nào?
– Để cụ thể hóa, việc đầu tiên Chính phủ ưu tiên thực hiện là công tác xây dựng thể chế. Khoảng 100 ngày qua, từ ngày Chính phủ cơ bản được kiện toàn, việc xây dựng văn bản pháp luật được Thủ tướng, Chính phủ quan tâm đặc biệt. Thủ tướng liên tiếp họp chuyên đề này và nhắc đi nhắc lại không để tình trạng nợ đọng văn bản, nhất là các quy định về giải phóng sức sản xuất cho nền kinh tế. Ngay phiên họp đầu tiên của Chính phủ tháng 4, thay vì thảo luận kinh tế xã hội như lệ thường, Thủ tướng đã yêu cầu dành ngày đầu tiên cho việc xây dựng thể chế.
Thứ hai, Chính phủ mới đây đã ban hành hẳn một nghị quyết chương trình hành động cho 5 năm tới với những nội dung cơ bản như Chính phủ tập trung khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho tư nhân tham gia phát triển hạ tầng, đầu tư vào các ngành, sản phẩm có lợi thế, có tiềm năng phát triển. Chính phủ cam kết rà soát, đơn giản hoá các chính sách và pháp luật nhằm khuyến khích các nhà đầu tư trong và ngoài nước bỏ vốn đầu tư kinh doanh. Đi kèm với đó phải đẩy nhanh chương trình, kế hoạch tái cơ cấu DN nhà nước mà trọng tâm là cổ phần hóa, thoái vốn đầu tư ngoài ngành, giảm tỷ lệ vốn sở hữu nhà nước theo lộ trình tại các tập đoàn, tổng công ty lớn…
Nhiệm vụ trọng tâm khác là ổn định kinh tế vĩ mô và các cân đối lớn của nền kinh tế, trong đó, điều hành hiệu quả chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa và các chính sách khác để bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát ở mức hợp lý, giữ vững các cân đối lớn của nền kinh tế…
* Nhiều chuyên gia đồng ý rằng, công tác xây dựng thể chế là việc rất căn cơ trong việc xây dựng Chính phủ kiến tạo. Nhưng rõ ràng ngay từ đầu lực cản cũng rất lớn, nói ví dụ như việc xoá bỏ các thông tư về điều kiện kinh doanh chẳng hạn, các bộ rất không muốn. Chính phủ nhận diện thách thức này ra sao?
– Đúng là sẽ không tránh khỏi chuyện các bộ có tư tưởng bảo hộ. Cho nên Thủ tướng chẳng nhắc suốt là phải gạt tư tưởng “quyền anh quyền tôi”. Phải xóa bằng được cơ chế xin – cho. Tôi lấy ví dụ, khi làm nghị định về điều kiện kinh doanh thuốc, Bộ Y tế cự ghê lắm, tranh luận với Bộ Tư pháp rất căng. Hay chuyện bỏ hay giữ Thông tư 20 về nhập khẩu ô tô của Bộ Công thương, Phòng Thương mại – Công nghiệp VN (VCCI) họ phản đối kinh lắm.
Tuy nhiên, quan điểm của Thủ tướng là phải tăng cường trao đổi, phản biện. Từ đó xử lý hài hoà để cân bằng lợi ích, làm sao vì cái chung nhất là sự phát triển, chứ tâm lý thông thường thì bao giờ các bộ cũng muốn nhẹ việc cho mình. Thủ tướng nói, ai cũng có lý nếu đứng từ góc độ của mình, cho nên ở đây vai trò của các cơ quan thẩm định như Bộ Tư pháp, thẩm tra là Văn phòng Chính phủ và phản biện, giám sát như Viện Nghiên cứu và quản lý kinh tế T.Ư (CIEM), rồi VCCI là rất quan trọng.
Nhờ báo chí giám sát
* Ông muốn nhấn mạnh đến việc Chính phủ phải nghe nhiều tai, nói đi đôi với làm?
– Đúng vậy. Như báo chí đó, là một kênh rất quan trọng. Cho nên Thủ tướng hay dành thời gian tự đọc báo là vì thế. Thủ tướng coi đó là một lực lượng giám sát để đo sự hài lòng của người dân, DN. Chúng tôi cũng muốn báo chí giám sát, vào cuộc cùng, nhờ các bạn giám sát, đeo bám xem. Vì nhiều lúc nghe báo cáo thôi khô khan lắm, có khi không phản ánh hết thực tiễn sinh động đâu.
Chính phủ có nhiều kênh khác nữa. Ví dụ như trong ban hành và thực hiện các nghị định về điều kiện kinh doanh, Chính phủ cũng giao VCCI cùng tổ thi hành luật giám sát, định kỳ báo cáo. Tôi mới về Văn phòng Chính phủ, nhưng anh em các vụ nói chưa bao giờ công tác xây dựng thể chế, làm văn bản được huy động một cách tổng lực, lăn ra mà làm như vừa qua. Anh em chuyên viên xuống cơ sở, xuống các bộ rất nhiều.
Cho nên phải giám sát quá trình triển khai, xem có khi có cái gì đó không cần nhưng mình đưa vào, giờ thực hiện thấy chưa hợp lý thì phải bỏ ra. Ngược lại, có cái gì cần đưa vào mà chưa kịp thì bổ sung. Hay không loại trừ ở đâu đó, cán bộ nào đó gây cản trở. Việc giám sát ở đây là rất nhiều khía cạnh, từ giám sát xem chính sách đó có thực thi được không, vướng mắc do hạn chế chất lượng văn bản, khó khả thi hay do cán bộ thực hiện…
Có thể mọi việc chưa trơn tru ngay được như mong muốn, nhưng Chính phủ quyết tâm làm, Chính phủ luôn cầu thị, lắng nghe để hoàn thiện mình, để thực sự là chính phủ kiến tạo, bệ đỡ cho DN, cho người dân yên tâm sản xuất, kinh doanh.
|
Đã bắt trúng bệnh
Trả lời Thanh Niên, TS Lưu Bích Hồ, chuyên gia kinh tế, đánh giá đó là thông điệp đáng chú ý nhất của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ trong nhiệm kỳ mới gửi đến nhân dân. Điều đó cho thấy Chính phủ đã đánh giá thực trạng đúng để có các giải pháp tương thích. Khó khăn hơn là làm thế nào để biến thành hành động, thành thực tế trong cuộc sống. Để hoạt động chỉ đạo, điều hành của Chính phủ thật sự có hiệu quả, hiệu lực thì cần phải có bộ máy tốt, con người tốt và điều này phải lan toả đến từng cấp chính quyền địa phương. Do đó, một trong những điểm quan trọng Chính phủ cần phải làm là cố gắng cải cách, tinh gọn bộ máy.
“Tôi rất thông cảm và chia sẻ với Chính phủ vì Chính phủ mới đang gặp khó khăn rất lớn, khó khăn mới chồng lên khó khăn cũ. Dù vậy tôi cũng có tình cảm cho Thủ tướng. Trong phát biểu sau tuyên thệ, Thủ tướng có nói tới lời dạy của các vị tiền nhân. Tôi mong muốn Thủ tướng sẽ học và làm theo tấm gương của Bác Hồ: Dân chủ; lắng nghe dân, DN, chuyên gia và nghiêm khắc xử lý nhanh, kịp thời, hiệu quả các vấn đề gai góc để Chính phủ thật sự kiến tạo và liêm chính, phát huy tinh thần và phong cách này đúng với cương vị người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước cao nhất”, TS Lưu Bích Hồ chia sẻ.
|
|
“Làn gió đổi mới của cải cách”
Trả lời Thanh Niên, Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc cho rằng: Mặc dù Chính phủ đưa ra thông điệp và chương trình hành động rất rõ ràng và thể hiện quyết tâm rất cao, nhưng nhiều bộ, ngành và địa phương chưa thực hiện nghiêm túc, như trong lĩnh vực cải cách thủ tục hành chính. Ông Lộc dẫn chứng, việc thực hiện Nghị quyết 19, một nghị quyết quan trọng có tính đột phá về cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, nhưng sau hơn 2 năm thực hiện chỉ có 13/63 địa phương và 4/22 bộ, ngành gửi báo cáo kết quả thực hiện về Chính phủ. Hay việc soạn thảo các nghị định thực hiện luật DN và luật Đầu tư đã ban hành từ năm 2014, nhưng suốt trong năm 2015 và quý 1/2016 các bộ, ngành vẫn đủng đỉnh. Từ cuộc họp của Chính phủ tháng 4 năm nay, khi Thủ tướng ra lệnh không được bàn lùi, các bộ, ngành mới bắt đầu “vắt chân lên cổ” để có được các dự thảo nghị định theo yêu cầu của luật một cách vội vã và không tránh khỏi những thiếu sót. Mặc dù 50 nghị định hướng dẫn đã được thông qua theo đúng kế hoạch nhưng việc xóa bỏ các điều kiện kinh doanh và giấy phép con bất hợp lý cũng chưa được giải quyết một cách dứt điểm ở thời điểm ngày 1.7.
Kỷ luật thực thi không nghiêm đã vô hiệu hóa nhiều nỗ lực cải cách thể chế của Chính phủ. Sức nóng và sự thôi thúc của cải cách chưa thấm tới hành vi và thái độ của từng công chức ở các cơ sở để mỗi người dân và DN có thể cảm nhận, yên tâm được.
Sau khi Chính phủ mới được kiện toàn với sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, kể cả tầm tư duy, quan điểm, kỷ luật thực thi và chương trình hành động gần như có một làn gió đổi mới của cải cách đã được hình thành và niềm tin vào môi trường kinh doanh lại một lần nữa được khơi dậy.
Dù vậy, thời gian còn quá ngắn để tư duy và hành động của Chính phủ minh chứng được kết quả trên thực tiễn. Quan trọng nhất là niềm tin đã trở lại, người dân và DN đã ứng trước niềm tin cho Chính phủ. Để không phụ niềm tin của người dân và DN, phải chăng đang là thách thức lớn nhất đối với Chính phủ.
Chí Hiếu
|
Chí Hiếu
(thực hiện)
