Phạm Thành Thái (giữa) trong buổi lễ tốt nghiệp tiến sĩ tại ĐH Stanford vào tháng 6-2017 – Ảnh: T.Phạm

Đó là các trường: Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT), Đại học Stanford (Hoa Kỳ)… Phía sau những hào quang đó có không ít những nỗ lực và cả nỗi niềm.

Giành học bổng 
toàn phần vào trường hạng nhất thế giới

Tốt nghiệp trung học phổ thông tại VN, Thành Thái có suất tuyển thẳng vào một ĐH lớn tại Hà Nội nhờ tấm huy chương vàng toán quốc tế.

“Tôi từng nghĩ mình sẽ không bao giờ đi du học vì với tôi việc di chuyển từ một làng quê nghèo của Hải Dương lên Hà Nội là quá xa xôi rồi, phần vì vốn tiếng Anh của tôi thời điểm đó cũng rất hạn chế” – Thành Thái nhớ lại. Dẫu vậy, Thành Thái sau đó quyết định dừng hẳn chương trình ĐH để tập trung ôn luyện tiếng Anh đi du học.

“Rất may mắn là cha mẹ tôi không phản đối. Thời điểm đó tôi vừa có nhiều áp lực từ quyết định trên, vừa mệt mỏi vì không biết ứng xử sao khi được nhiều người tung hô về tấm huy chương vàng. Tôi không thích nhắc lại hay ngủ quên trên quá khứ dù nó có huy hoàng. Và cuối cùng tôi cũng hoàn thành được các chứng chỉ tiếng Anh cần thiết để giành học bổng toàn phần tại MIT” – Thành Thái chia sẻ.

Dẫu vậy, học kỳ đầu tiên tại trường MIT xếp hạng nhất thế giới, Thành Thái thừa nhận mọi thứ rất trầy trật vì bạn không thể hiểu được hết những điều các giáo sư lẫn bạn bè nói khi lên lớp hoặc làm việc nhóm. Tuy nhiên, nhờ sự chịu khó học hỏi, Thành Thái đã “sống sót” và dần giành kết quả tốt.

Trong khoảng thời gian học tại MIT, Thành Thái tham gia nhiều công trình nghiên cứu giá trị cũng như được nhận thực tập tại những công ty danh tiếng ở Mỹ và Ấn Độ.

“Đóng góp quan trọng cho khoa học”

Tốt nghiệp MIT với tấm bằng loại ưu chuyên ngành toán, kinh tế và khoa học quản trị, Thành Thái sau đó được cấp học bổng toàn phần (100.000 USD/năm) để theo học tiến sĩ kinh tế tại ĐH Kinh doanh Stanford (Mỹ).

Dẫu vậy, Thành Thái thừa nhận năm đầu tiên học tại môi trường mới, bạn chợt hoài nghi về con đường đang đi. “Tôi thậm chí đã nghĩ tới việc rời Stanford vì không chắc đây là chương trình muốn theo đuổi. Thời điểm đó tôi vác balô một mình đi du lịch khắp nơi chỉ để suy nghĩ về tương lai phía trước” – Thái tâm sự.

Thái cho biết bạn may mắn được gặp nhiều người từng trải, nghe những lời khuyên quý giá của họ và sau đó quay trở lại trường với một hướng nghiên cứu hoàn toàn mới.

“Tôi đặc biệt biết ơn TS Lê Viết Quốc – một trong những nhà khoa học Việt giỏi nhất tại Mỹ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) – đã đưa tôi đến với AI. Tôi đổi đề tài, tham gia hầu như tất cả các lớp về AI. Và tôi quyết định theo đuổi hướng nghiên cứu về nguyên lý nhân – quả (Causal Inference) sử dụng các công cụ trong AI” – Thành Thái chia sẻ.

Chọn đúng đường đi, Thành Thái sau đó có nhiều công trình nghiên cứu gây tiếng vang và được mời đi chia sẻ tại nhiều hội thảo khoa học trên thế giới. TS Michael Bailey (quản lý tại Facebook) không tiếc lời khen về các công trình của Thái: “Một thành tựu đáng kinh ngạc và một sự đóng góp quan trọng cho khoa học”.