29/11/2024

Bẫy tình dục dưới dạng xác sống

Trên những cánh đồng tưởng chừng như yên ả của Bắc Mỹ, có một loài nấm với năng lực kiểm soát não một loại bọ cánh cứng, biến chúng thành xác sống thu hút các nạn nhân khác.

 

Bẫy tình dục dưới dạng xác sống

Trên những cánh đồng tưởng chừng như yên ả của Bắc Mỹ, có một loài nấm với năng lực kiểm soát não một loại bọ cánh cứng, biến chúng thành xác sống thu hút các nạn nhân khác.



Một con bọ chiến binh cúc hoàng anh  /// Ảnh: College of DuPage

 

Một con bọ chiến binh cúc hoàng anhẢNH: COLLEGE OF DUPAGE

Loài nấm này tấn công các nạn nhân tội nghiệp là bọ chiến binh cúc hoàng anh tại nơi chúng thường giao phối, trên những cánh hoa của vùng đồng cỏ trải khắp Mỹ và Canada. Một khi bị nhiễm nấm, bọ có chiều dài từ 9 đến 12 mm cắm sâu hàm vào cánh hoa và chết một cách nhanh chóng.
Thế nhưng, cuộc nghiên cứu của các chuyên gia Đại học Arkansas (Mỹ) phát hiện cái chết chỉ là sự khởi đầu của quá trình kinh khủng hơn, do nấm biến những con bọ cái thành nô lệ tình dục dưới dạng xác sống nhằm lan truyền sự lây nhiễm.
 

Trong vòng vài giờ kể từ đợt công kích đầu tiên, khi con bọ chết vẫn bị mắc kẹt trong bông hoa, cánh của nó được bày ra trong tư thế mở rộng như thể chuẩn bị bay đi. Bị hoá cứng trong tư thế gây lúng túng này, một số xác sống thu hút những con đực khoẻ mạnh tìm đến. Sau thời gian quan sát, đội ngũ nghiên cứu phát hiện không ít con đực đã giao phối với xác con cái đã chết. “Điều này giống như thể một người bị nhiễm vi rút, và vi rút khiến nạn nhân tìm đến một nơi dành cho những người độc thân, treo người ở đó trong tư thế hấp dẫn và chết đi, đẩy những người còn sống đến nguy cơ nhiễm vi rút”, theo tuần san New Scientist dẫn lời Giáo sư Donald Steinkraus, nhà côn trùng học của Đại học Arkansas ở TP.Fayetteville, bang Bắc Carolina.
Giáo sư Mỹ đánh giá việc lợi dụng các hoạt động giao phối của bọ là phương pháp hiệu quả nhằm lây lan cho những con bọ khỏe mạnh. Trong cuộc nghiên cứu, Giáo sư Steinkraus và đồng sự đã kiểm tra 446 con bọ sống lẫn chết để tìm dấu vết nhiễm nấm. Kết quả cho thấy một trong 5 con bị nhiễm “nấm zombie”, tên khoa học là Chauliognathus pensylvanicus.
Đa số côn trùng tìm được đều bị đóng băng vào cùng một tư thế quái dị, với hàm trên của chúng cắm vào hoa còn chân giơ lên trên không. Tuy nhiên, đội ngũ chuyên gia phát hiện cánh của chúng phải mất từ 15 đến 22 giờ để mở ra kể từ khi con bọ chết. Giáo sư Steinkraus mô tả tình trạng này giống như kiểu “một người đến nhà xác và thấy một thi thể đột nhiên ngồi dậy hoặc giơ tay lên sau 24 giờ kể từ thời điểm tử vong”, nhưng điều xảy ra cho xác bọ là do ảnh hưởng của nấm.
Tác động của nấm trở nên rõ ràng hơn trong giai đoạn bọ bung cánh sau khi chết, khi bào tử và tơ nấm phun khỏi vùng bụng của xác bọ. Giáo sư Steinkraus cho hay quá trình tăng trưởng của nấm đã làm cánh được nâng lên, đồng thời vùng bụng cũng tròn hơn, giúp hấp dẫn con đực đến giao phối và bị lây nhiễm.

 

Phi Yến