Các nốt oxit mangan được các vi khuẩn tạo ra được nhóm khoa học gia phát hiện – Ảnh: HANG YU/CALTECH

Các nhà vi trùng học của Viện Công nghệ California (Mỹ) đã vô tình phát hiện ra vi khuẩn này trong khi thực hiện các thí nghiệm không liên quan.

Trong công bố trên tạp chí Nature hôm 14-7, tiến sĩ, giáo sư Jared Leadbetter – chuyên gia nghiên cứu vi sinh học môi trường tại Viện Công nghệ California – cho biết ông có dự án nghiên cứu ngoài trời trong vài tháng. Trước khi đi, ông gần như bỏ quên một lọ thủy tinh chứa mangan trong bồn rửa tại văn phòng của mình.

Vài tháng sau khi trở về, chiếc lọ bị phủ một lớp vật liệu tối.

Ban đầu tiến sĩ Leadbetter tự hỏi rằng ‘cái quái gì vậy’, rồi chợt nghĩ đến loại vi khuẩn mà giới khoa học tìm kiếm bấy lâu nay. Vì thế tiến sĩ Leadbetter cùng đồng nghiệp bắt tay vào nghiên cứu mới, xét nghiệm và tìm kiếm để xác nhận vật liệu tối trong chiếc lọ ấy là gì.

Sau một thời gian tìm hiểu, nhóm khoa học phát hiện ra rằng lớp phủ màu đen được tìm thấy trên lọ thủy tinh chính là mangan bị oxy hóa, được tạo ra bởi loại vi khuẩn mới rất có thể cũng có trong nước máy.

Tiến sĩ Leadbetter cho biết đây là những vi khuẩn đầu tiên sử dụng mangan làm nguồn năng lượng. “Một khía cạnh tuyệt vời của vi khuẩn trong tự nhiên là chúng có thể chuyển hóa các vật liệu tưởng như không thể, như kim loại, để mang lại năng lượng hữu ích cho chúng”, tiến sĩ Leadbetter nói.

Vi khuẩn này cho đến nay chưa được đặt tên. Chúng có thể sử dụng mangan cho một quá trình gọi là tổng hợp hóa học, giúp chuyển đổi carbon dioxide thành sinh khối.

Các nhà khoa học tin rằng những phát hiện này sẽ giúp họ hiểu rõ hơn về nước ngầm và các hệ thống nước máy bị tắc nghẽn do các oxit mangan.

Việc các hệ thống phân phối nước uống bị tắc nghẽn bởi các oxit mangan không hiếm gặp trên thế giới, nhưng làm thế nào và vì lý do gì mà vật liệu như vậy được tạo ra vẫn còn là một bí ẩn.

Trong 100 năm qua, nhiều nhà khoa học đã nghi ngờ rằng một loại vi khuẩn sử dụng mangan làm năng lượng đã gây hiện tượng tắc ống dẫn nước nhưng không tìm được bằng chứng cho đến khi tiến sĩ Leadbetter phát hiện.

Các nhà nghiên cứu cũng tin rằng khám phá này lấp đầy một khoảng trống trí tuệ lớn trong sự hiểu biết của chúng ta về chu kỳ nguyên tố tự nhiên của trái đất và có thể giúp chúng ta hiểu được các nốt mangan thường được tìm thấy dưới đáy biển. Những nốt mangan này thường chứa kim loại hiếm, nhưng ít ai hiểu về chúng.