Một dược sĩ cầm lọ thuốc dexamethasone tại Bệnh viện Erasme ở Brussels, Bỉ ngày 16-6-2020 – Ảnh: Reuters

Nhiều nhà khoa học ca ngợi phát hiện trên như một “bước ngoặt lớn” trong đại dịch COVID-19.

63 USD điều trị 8 người

Các kết quả thử nghiệm bước đầu, chưa có sự bình duyệt của cộng đồng y khoa, được công bố ngày 16-6 cho thấy thuốc dexamethasone giúp giảm được khoảng 1/3 số ca tử vong trong những người bị COVID-19 nặng phải nhập viện. Những người bệnh COVID-19 không cần hỗ trợ hô hấp thì không ghi nhận tác dụng từ việc dùng dexamethasone.

Các nhà nghiên cứu chủ trì thử nghiệm thuốc này trong khuôn khổ chương trình lớn hơn có tên RECOVERY, đề nghị nên đưa dexamethasone lập tức trở thành phương pháp điều trị tiêu chuẩn với những ca bệnh COVID-19 bị nặng để không lãng phí thời gian và giành cơ hội sống quý giá cho người bệnh.

Nhóm nghiên cứu cũng nói sẽ tiếp tục hoàn thiện để công bố báo cáo khoa học chi tiết về thử nghiệm điều trị thuốc dexamethasone sớm nhất có thể.

Dù vậy, Bộ Y tế Anh không muốn lãng phí thời gian. Họ cho biết thuốc dexamethasone đã được cấp phép sử dụng trong dịch vụ y tế công. Anh cũng ra quy định hạn chế xuất khẩu và đã tích trữ lượng thuốc này đủ dùng cho khoảng 200.000 liệu trình điều trị.

“Đây là một kết quả thử nghiệm cho thấy nếu người mắc bệnh COVID-19 đã phải dùng máy thở hoặc cần hỗ trợ thở oxy khi dùng thuốc dexamethasone sẽ được cứu sống, và việc này cũng tốn chi phí rất thấp” – ông Martin Landray, giáo sư ĐH Oxford, đồng chủ trì nghiên cứu thử nghiệm thuốc, cho biết trong cuộc họp báo ngày 16-6.

“Với chưa tới 50 bảng Anh (63 USD, gần 1,5 triệu đồng Việt Nam – PV), quý vị có thể điều trị cho 8 người bệnh và cứu sống 1 mạng người” – ông Martin Landray nói.

“Đây là một kết quả thực sự khích lệ. Hiệu quả cứu sống người bệnh là rất rõ và rất lớn” – ông Peter Horby thuộc ĐH Oxford, người chịu trách nhiệm giám sát các nguyên tắc thực hiện của thử nghiệm lâm sàng liên quan thuốc dexamethasone, bày tỏ lạc quan trong thông cáo về kết quả nghiên cứu.

Hi vọng “cải tử hoàn sinh”

Trước thử nghiệm này, chưa có thuốc điều trị COVID-19 nào được chứng minh có thể làm giảm tỉ lệ tử vong của bệnh, mặc dù thuốc remdesivir của Hãng dược Mỹ Gilead Sciences đã được chứng minh có khả năng rút ngắn thời gian hồi phục cho bệnh nhân COVID-19.

“Thuốc này đã đánh bại remdesivir về quy mô hiệu quả cũng như tác dụng điều trị” – tiến sĩ Mark Wurfel, giáo sư y khoa tại ĐH Washington, nhận xét. Mặc dù vẫn nhấn mạnh quan điểm tiếp cận thận trọng khi chờ xem và thẩm định các cứ liệu khoa học của nghiên cứu, song ông Wurfel cũng thừa nhận khả năng “cải tử hoàn sinh” với một số lượng lớn người bệnh COVID-19 đã ở tình trạng nguy kịch chính là hiệu quả điều trị lớn nhất của một loại thuốc mà những người làm chuyên môn như ông từng thấy trước nay.

Trong khi đó, theo bác sĩ Thomas McGinn – bác sĩ cấp cao thuộc hệ thống chăm sóc y tế lớn nhất của New York (Mỹ) là Northwell Health, cho tới nay các bác sĩ tại các bệnh viện của Northwell vẫn đang sử dụng các loại thuốc steroid (kiểu như dexamethasone) căn cứ trên từng trường hợp người bệnh khi điều trị, vì những thuốc này có thể ức chế hệ miễn dịch của người bệnh và khiến họ dễ lây nhiễm các bệnh khác hơn.

Tuy nhiên, ông cũng nói nếu dữ liệu công trình nghiên cứu của các nhà khoa học ĐH Oxford được cộng đồng y khoa thẩm định và được chính thống hóa, nó sẽ giúp mở rộng điều trị các thuốc steroid ở những người bệnh COVID-19 nặng nhất.

Thuốc dexamethasone hiện đang trong danh sách các thuốc thiếu thốn nguồn cung của Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm (FDA) Mỹ.

Nhiều nhà khoa học cũng nói họ hi vọng có thể tự mình thẩm định các cứ liệu khoa học trong báo cáo này sớm.

Đó là sự thận trọng cần thiết, căn cứ trên thực tế mới đây tạp chí y khoa uy tín Lancet buộc phải công bố rút lại một nghiên cứu lớn đăng tải trong tháng 5 nêu kết luận thuốc trị sốt rét không có hiệu quả trong điều trị COVID-19.