Bờ sông Sài Gòn chạy dọc đường Nguyễn Văn Hưởng, phường Thảo Điền, quận 2, TP.HCM mỗi đoạn một cảnh quan khác nhau, không đồng nhất – Ảnh: QUANG ĐỊNH

 

Đó là định hướng của Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân tại hội thảo “Quy hoạch phát triển bờ kè sông Sài Gòn và sông, kênh nội thành, các giải pháp để hoàn thành cơ bản bờ kè sông Sài Gòn và kênh nội thành vào năm 2025” do UBND TP.HCM tổ chức ngày 10-9.

“Đừng để chỉ có người ở mặt tiền sông mới được hưởng”

Theo quy hoạch, hai bên bờ sông Sài Gòn đoạn đi qua các quận trung tâm của TP là một dải công viên cây xanh dài kết nối với nhau bằng con đường ven sông. Tuy nhiên, hiện tại bờ sông bị chia cắt bởi các dự án bất động sản và con đường kết nối ven sông không được thông suốt. Các công viên bờ sông trở thành không gian riêng của những người sống trong các dự án.

Ở khu vực quận 2, nhiều bờ sông trở thành sân sau của các ngôi biệt thự, nhiều chủ nhà tự xây bờ kè cho đoạn sông sau nhà mình, tự làm bến du thuyền cho riêng gia đình… Có khu vực bị các công trình lấn sông nhưng chính quyền chưa xử lý dứt điểm.

Ông Trần Thanh Nhã, giám đốc Sở Quy hoạch – kiến trúc TP.HCM, cho biết tất cả các khu vực dọc sông, kênh rạch ở TP.HCM đều đã được phủ kín quy hoạch phân khu, quy hoạch 1/2.000, có quy định về hành lang bảo vệ kênh, sông rạch.

Theo các quy hoạch này, chức năng của các khu vực ven sông, trong hành lang an toàn chủ yếu là cây xanh, đường giao thông và các công trình hạ tầng kỹ thuật. Ven các dòng sông, kênh rạch của TP.HCM còn có đồ án quy hoạch du lịch đường thủy, giao thông đường thủy…

Tuy nhiên, theo ông Nhã, những đồ án quy hoạch trên thiếu kết nối giữa các khu vực ven sông, phần lớn các dự án có quy hoạch 1/500 ven sông, kênh thiếu đồng bộ, chất lượng hạn chế, chưa có giải pháp khai thác cảnh quan ven sông…

Các cơ quan nhà nước thực hiện các dự án liên quan đến sông, kênh cũng không đồng bộ với nhau, mạnh ngành nào nấy làm. Ví dụ như dự án đê bao chưa kết hợp với việc cải tạo cảnh quan, môi trường hay khai thác du lịch… Bên cạnh đó, tình trạng lấn chiếm hành lang sông rạch để xây dựng, khai thác trái phép còn phổ biến mà chính quyền chưa có biện pháp xử lý dứt điểm.

Một đại biểu đến từ Viện Quy hoạch, Bộ Xây dựng nhận xét việc biến các dòng sông, kênh rạch thành nguồn lực để khai thác hiện chưa đem lại hiệu quả. Vị này nhắn nhủ: “Quy hoạch làm sao để mỗi người dân TP đều được hưởng lợi từ dòng sông, đừng để chỉ có người ở mặt tiền sông mới được hưởng”.

Nhà dưới chân cầu Bình Phước 2, quận Thủ Đức, TP.HCM lấn hẳn ra phần đất hành lang sông khoảng 3m, cơ quan chức năng đã đánh dấu để giải tỏa thi công chống sạt lở – Ảnh: QUANG ĐỊNH

 

Tổ chức thi kiến trúc, không chạy theo chủ đầu tư

Ông Đỗ Thanh Tùng – viện trưởng Viện Nghiên cứu kiến trúc quốc gia – cho rằng hiện TP.HCM đang điều chỉnh quy hoạch nên xây dựng đề án nghiên cứu cụ thể vai trò phát triển cảnh quan mặt nước đối với TP.HCM. Sau đó đưa vào đồ án quy hoạch, tổ chức thi kiến trúc cảnh quan…

Một số đại biểu cũng cho rằng sông nước là tài sản chung của dân nên TP quy hoạch không chạy theo chủ đầu tư, không phân lô để các chủ đầu tư lấn ra sông. Phải đảm bảo hành lang tối thiểu của bờ sông là 50m, bảo đảm các chức năng cơ bản của sông, kênh rạch.

Ông Võ Văn Hoan – phó chủ tịch UBND TP.HCM – cho hay TP.HCM sẽ tiếp tục nghiên cứu để hoàn chỉnh đề án phát triển bờ kè sông, kênh rạch trên địa bàn. Bên cạnh đó sẽ xây dựng khung pháp lý phát triển và quy chế quản lý thống nhất đồng bộ, rõ trách nhiệm của từng cơ quan, vai trò của người dân và doanh nghiệp, có chế tài đủ mạnh.

Đồng thời sẽ xây dựng kế hoạch đầu tư phát triển mạng lưới bờ kè, kêu gọi đầu tư một số dự án trọng điểm như rạch Xuyên Tâm, kênh Tham Lương – Bến Cát… Có nhiều cơ chế để huy động nguồn lực xây dựng một số vùng đệm để bảo vệ bờ kè, khai thác quỹ đất.

“TP.HCM đang phát triển nhanh, nhưng phải hướng tới đô thị sông nước. Mọi hoạt động đầu tư xây dựng, quy hoạch phát triển hạ tầng xã hội đều phải hướng đến đô thị sông nước. Chứ để nhà cao tầng từ mép bờ sông đến trong là không thành công. Tất cả chúng ta phải có trách nhiệm xây dựng và giữ gìn bờ sông ấy để người dân cùng hưởng và dành cho tương lai” – ông Hoan nhấn mạnh.

Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân:

Sẽ xây dựng hệ thống kè sông đa chức năng

 

TP.HCM sẽ xây dựng kế hoạch hành động phát triển TP định hướng đến năm 2030, tầm nhìn 2045, trong đó có quy hoạch kè bờ sông và sử dụng quỹ đất ven sông.

 

Sông, kênh là nguồn tài nguyên thiên nhiên đặc biệt. Do đó, TP phải có quy hoạch sử dụng sông nước gắn với quy hoạch xây dựng kè và sử dụng đất ven sông. Khi xây dựng kè sông, đất ven sông sẽ đẹp hơn, giá đất tăng lên, trở thành nguồn tài chính để TP tái đầu tư xây dựng.

TP.HCM sẽ học tập kinh nghiệm các nước khi quy hoạch kè sông để tránh những sai lầm. Đồng thời, định hướng sẽ xây dựng hệ thống kè sông đa chức năng, bao gồm ngăn nước, chỗ vui chơi công cộng, đường giao thông…

 

* Ông Miquel Angel Perez Martorell – Thành viên Hội đồng Tư vấn du lịch quốc gia:

TP.HCM cần mở rộng không gian hai bên bờ sông

15 năm trước, du lịch Tây Ban Nha bắt đầu tăng trưởng nóng như VN hiện nay. Tây Ban Nha và đặc biệt là Barcelona nơi tôi ở chứng kiến sự bùng nổ của các dịch vụ du lịch từ ăn uống đến nghỉ ngơi, giải trí. Dịch vụ tự phát khắp nơi, các khu nhà nghỉ mọc lên…

Hậu quả là gì? Du khách ngang nhiên xả rác bừa bãi xuống các bãi biển, sông rạch; khách sạn đua nhau mọc lên dọc bờ biển, bờ sông chắn ngang những con đường xuống bãi biển. Sau khi quy hoạch lại, chúng tôi đã phải đập bỏ, di dời rất nhiều tòa nhà.

TP.HCM có lợi thế các bờ kênh, sông chạy dọc thành phố, cần phải mở rộng không gian hai bên bờ, tránh những sai lầm của Barcelona. Cần làm cho các bờ kè, bờ sông Sài Gòn là nơi mà người dân đến được, thưởng thức cà phê, hóng gió hay dạo mát tản bộ với không khí trong lành, thoáng đãng.

Từ đây, người dân dễ dàng kết nối với taxi đường thủy, lên bờ rồi dễ dàng bắt xe để đi đến nơi làm việc, mua sắm… Những không gian bờ kè hay bờ sông là một phần trong hệ thống giao thông của thành phố, chứ không được tách rời.

* Ông Phan Xuân Anh – Chủ tịch HĐTV Công ty Du Ngoạn Việt:

 

Thông tin rõ quy hoạch

Trục đường Tôn Đức Thắng có khu vực bến cảng và công viên dài chạy dọc ven sông Sài Gòn, rất thích hợp xây dựng địa điểm tập trung vui chơi, giải trí, hóng mát của người dân thành phố và du khách, giúp tăng thêm sản phẩm đường sông. Những cầu tàu được đầu tư sẽ trở thành điểm nhấn cho tuyến sông Sài Gòn.

Hiện nay sự kết nối giữa các bến thủy dọc bờ sông Sài Gòn còn rời rạc, chưa tạo được sức hút là nơi vui chơi giải trí hay nơi tụ tập của người dân. Đây là điều đáng tiếc vì những thành phố có được bờ sông đẹp nội thành như TP.HCM không nhiều. Sông Sài Gòn hiện nay đang được khai thác quá hạn hẹp, trong khi công năng của nó phong phú hơn nhiều.

Quy hoạch chắc chắn là cần thiết nhưng điều cần không kém là phải minh bạch thông tin, công khai để doanh nghiệp có thể tham gia ý kiến, tham gia đầu tư. Chứ như hiện nay, một số dự án kín quá, doanh nghiệp không có nhiều thông tin.

 

N.BÌNH ghi