Bài 7 – Lớp Kitô học trong Năm Đức tin – Cuộc chiến đấu thiêng liêng

Cuộc chiến đấu thiêng liêng

Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Sơn, HKK

Lời mở

Giáo Hội mời gọi chúng ta bước vào 40 ngày Chay Thánh như một thời gian tập luyện thiêng liêng, mà chúng ta gọi là linh thao, để có thể bắt chước Chúa Giêsu chiến đấu trước khi kết hợp với Người trong mầu nhiệm Vượt Qua. Bài Tin Mừng (x. Lc 4,1-13) tuần I Mùa Chay giới thiệu Chúa Giêsu ăn chay, chịu ma quỷ cám dỗ để giúp ta có thể vừa làm chủ được bản thân mình, vừa chiến đấu chống lại các thế lực thù địch với chương trình cứu độ muôn loài.

Chính vì thế, chúng ta cùng suy niệm về cuộc chiến đấu thiêng liêng này trong đời tín hữu.

1. Những lầm tưởng về đời Kitô hữu

Nhiều tín hữu, dù đã theo đạo lâu năm, chứ chưa nói đến người mới theo đạo, vẫn lầm tưởng rất tai hại về một số điểm của đời Kitô hữu khiến họ không cảm nghiệm được sự bình an, hạnh phúc thật sự và cũng chưa sử dụng và phát huy được ơn Chúa ban cách hiệu quả.

1.1. Lầm tưởng về ơn Chúa. Người ta tưởng theo đạo là để được hưởng nhiều ơn phúc của Thiên Chúa, ơn phần hồn (được ơn tha tội, thông minh, chữa bệnh, nói tiên tri, xua trừ ma quỷ, …) cũng như phần xác (được ơn no đủ, thậm chí giàu sang, được chữa khỏi bệnh tật, thành đạt trong công việc làm ăn buôn bán…).

1.2. Lầm tưởng về việc đạo đức. Người ta nghĩ rằng để được những ơn trên thì phải làm những việc đạo đức như cầu nguyện, ăn chay, dự thánh lễ, nhận các bí tích, làm việc bác ái… Càng làm nhiều thì càng nhận nhiều ơn! Kết quả là cuộc đời của người tín hữu sẽ phải là cuộc đời tràn ngập niềm vui, bình an, hạnh phúc, thành đạt, khoẻ mạnh!

1.3. Lầm tưởng về quyền năng và lòng Chúa thương xót. Vì thế, khi gặp những rủi ro, thất bại, bệnh tật, nghèo túng thì người ta nghĩ rằng đó là do con người yếu đuối hay ma quỷ cám dỗ. Nhưng Chúa đầy quyền năng và lòng thương xót nên Chúa chắc chắn phải thắng được con người và ma quỷ. Vậy nếu người ta phải chịu đựng những thất bại, đau khổ, bất công, bệnh tật… thì hoặc là Chúa bất lực trước con người và ma quỷ hoặc Chúa không có lòng thương xót nên đã phạt con người vì tội lỗi của họ.

1.4. Lầm tưởng về đời sống an nhàn. Người ta nghĩ rằng đời người tín hữu đạo đức phải là một cuộc sống an nhàn, thư thái, thụ hưởng muôn ơn phúc của Chúa chứ không cần phải vất vả chiến đấu căng thẳng với ai. Chỉ những người tội lỗi, chạy theo những đam mê, dục vọng mới bị ma quỷ cám dỗ nặng nề!

Những lầm tưởng trên đây diễn ra hằng ngày trong đời sống. Hôm nay, qua cuộc chiến đấu thiêng liêng của Chúa Giêsu, có lẽ chúng ta được mời gọi thay đổi những nhận thức này. Ta đừng quên rằng: chính Chúa Thánh Thần dẫn đưa Chúa Giêsu vào hoang địa để ăn chay và chịu ma quỷ cám dỗ (x. Lc 4,1-2), sau khi chứng nhận Chúa Giêsu là Đấng Kitô được xức dầu dưới sông Giordan, như muốn nhắc nhở chúng ta rằng đời Kitô hữu là một cuộc chiến đấu trường kỳ với mọi thế lực thù địch của Thiên Chúa để mang lại bình an thật sự và ơn cứu độ toàn diện cho muôn loài. Cái chết nhục nhã của Chúa Giêsu trên thập giá đòi hỏi chúng ta bỏ đi những lầm tưởng về một đời sống nhàn nhã, may lành, hưởng thụ ân huệ  trên đây.

2. Hành động cám dỗ của ma quỷ và phương thế chiến đấu

2.1. Sự hiện diện của ma quỷ trong đời sống. Nhiều tín hữu thời nay, thậm chí có cả một số tu sĩ và linh mục, do ảnh hưởng của tâm thức duy lý trí, duy khoa học thực nghiệm, cho rằng không hề có chuyện ma quỷ hiện ra cám dỗ Đức Giêsu hay con người. Họ cho rằng sự việc ma quỷ cám dỗ trong Tin Mừng chỉ là một huyền thoại hay do đầu óc tưởng tượng của con người thêu dệt nên để dạy bài học đạo đức chứ không có thực trong lịch sử.

Tuy nhiên, sau nhiều thế kỷ im lặng, sách Giáo lý Hội thánh Công giáo, xuất bản năm 1992, chính thức nhắc nhở cho ta về sự hiện diện thật sự của ma quỷ (x. Sách Giáo lý Hội thánh Công giáo– GLHTCG, số 391-392; 414; 2.891) với những công việc ác đức của chúng (x. GLHTCG, số 1237, 394-395.398; 2.851-2.852). Nhất là số 130 của sách Tóm lược Học thuyết Xã hội Công giáo, xuất bản năm 2004, nhắc chúng ta rằng: tinh thần con người mở ra đến vô biên và cho mọi loài hiện hữu. Vì thế, con người có thể tiếp xúc được với Thiên Chúa là tinh thần tuyệt đối, với các thiên thần trong đó có cả các thiên thần sa ngã là quỷ dữ, với các hồn người, trong đó có cả các hồn cần được thanh luyện và cả hồn ác là những tà ma gây hại cho con người. Sách Giáo lý gọi chung là “ma quỷ” theo từ gốc Hy Lạp dia-bolos có nghĩa là “kẻ phá ngang” kế hoạch của Thiên Chúa và công trình cứu độ của Đức Giêsu Kitô (x. GLHTCG, số 2.851).

2.2. Thí dụ điển hình. Ma quỷ đang có mặt trong cuộc đời của chúng ta, vì ma quỷ là tinh thần nên từng giây từng phút chúng có thể tác động vào tinh thần của ta qua hình ảnh khiêu dâm trong các phim ảnh ta xem, qua tư tưởng tiêu cực trong những sách ta đọc, qua lời nói tục tĩu của bạn bè ta gặp… Ngồi nghe giảng nhưng đầu óc ta có thể đang nhớ lại những gì đã diễn ra trong dịp Tết, nhớ đến người bạn, người tình nào đó đang ở xa chúng ta. Dù ta không muốn nhưng ma quỷ đang lôi kéo chúng ta không chú ý đến bài giảng và thánh lễ để cắt đứt sự thân mật giữa ta với Chúa. Đó là cơn cám dỗ.

Đến lúc lên rước lễ, quỷ có thể nói trong tâm trí ta: “Bạn chia trí trong giờ lễ, không xứng đáng rước Mình Thánh Chúa, phải đi xưng tội, nếu không sẽ phạm sự thánh”. Chúng làm ta sợ hãi và mất bình an nên không dám lên rước lễ! Chính ma quỷ tạo cho chúng ta chia trí rồi cũng chính chúng bảo chúng ta đừng lên rước lễ. Đó là mưu chước của ma quỷ. Thật sự chia trí chỉ là một tội nhẹ hoặc chỉ là một sự thiếu sót vì không cố ý. Hiểu được điều đó, chúng ta mới thấy khi ta đang sống trong ơn nghĩa với Chúa mà điều gì làm cho chúng ta mất bình an, lo lắng, bối rối thì đó là do ma quỷ. Trong trường hợp này, ta bình tĩnh xin lỗi Chúa rồi lên rước lễ, cơn cám dỗ sẽ rời xa ta.

Trái lại, có người đang sống trong tình trạng tội trọng, mất ơn nghĩa với Chúa, cũng chia trí khi dự lễ, và muốn rước lễ. Người ấy nghĩ thầm trong lòng rằng: “Mình cần rước lễ để tìm được bình an hạnh phúc trong gia đình. Nếu mình không rước lễ hôm nay, bà vợ cùng dự lễ sẽ đoán ngay là tối qua mình đi chơi với bồ nhí, rồi vặn hỏi lung tung. Hơn nữa Chúa đầy lòng thương xót sẽ tha thứ cho tội phạm thánh của mình mà!”. Cùng lúc đó lại có tiếng nói nhắc bảo: “Phải xưng tội rồi mới lên rước Chúa. Tội phạm thánh nặng lắm”. Tiếng nói này làm người đó bối rối, lo âu, mất bình an. Vậy làm sao phân biệt được tiếng nói của thần lành và thần dữ?

2.3. Hai nguyên tắc căn bản để phân loại thần lành, thần dữ. Nếu chúng ta không khám ra mưu chước của ma quỷ thì chúng ta không thể chiến đấu và chiến thắng. Thánh Ignatiô de Loyola, Đấng sáng lập ra Dòng Tên, đã viết tập sách “Linh Thao” và trình bày cho ta 2 nguyên tắc căn bản để khám phá mưu chước của ma quỷ tác động trong tâm hồn con người (x. Ignatiô de Loyola, Những bài Linh thao, Bản dịch của Lm. Đinh văn Trung, sj. số 314-315, tr. 188-189) :

Nguyên tắc I: Những ai đang sống trong tình trạng tội trọng, mất ơn nghĩa với Chúa, ác thần làm cho họ ở lỳ trong tội lỗi, trong khoái lạc và thú vui giác quan, tạo bình an giả dối. Còn thần lành hành động ngược lại là làm cho họ bối rối, bất an bằng những cắn rứt của lương tâm.

Nguyên tắc II: Những ai đang sống trong tình trạng ân sủng với Chúa, ác thần khơi dậy những điều làm cho họ mất bình an, buồn phiền, lo lắng, cắn rứt lương tâm. Còn thần lành làm cho họ được ơn bình an, can đảm, an ủi, nước mắt, gạt mọi trở ngại để làm điều tốt.

2.4. Dùng lời Chúa để hàng ma, phục linh. Ngoài việc chống lại cơn cám dỗ bằng cầu nguyện và chay tịnh, người Kitô hữu còn được mời gọi biết sử dụng Lời Chúa để xua trừ ma quỷ, chữa lành bệnh tật, phục hồi tinh thần cho con người như Chúa Giêsu đã hành động trong suốt 3 năm hoạt động công khai của Người. Nhất là khi đất nước chúng ta đang có hàng chục triệu người lâm vào tình trạng bất an về tinh thần, cần phải chữa trị về mặt tâm thần, tâm lý và có khi cả tâm linh.

Thánh Phaolô, trong bài đọc II (x. Rm 10,8-13), đã nhắc nhở ta điều này: “Lời Thiên Chúa ở gần bạn, ngay trên miệng, ngay trong lòng. Nếu miệng bạn tuyên xưng Đức Giêsu là Chúa và lòng bạn tin rằng Thiên Chúa đã làm cho Người sống lại từ cõi chết, thì bạn sẽ được cứu độ. Quả thế, có tin thật trong lòng, mới được nên công chính; có xưng ra ngoài miệng, mới được ơn cứu độ”.

Việc hàng ma, phục linh, hành hiệp giang hồ này không phải là chuyện võ hiệp tưởng tượng của các đệ tử Cái Bang trong các tiểu thuyết của nhà văn Kim Dung, nhưng đó là sứ mạng chiến đấu của những hành khất Kitô trong thời đại ngày nay khi họ được đào tạo những kỹ năng khám phá và điều trị tinh thần cho con người, biết sử dụng Lời Chúa như thanh gươm hai lưỡi sắc bén để chế ngự quân thù (x. Dt 4,12; Eph 6,17), và tin vào quyền năng, sức mạnh Thánh Thần được Chúa Giêsu ban cho.

 3. Chiến thuật cám dỗ

Chúng ta nên biết đôi chút về chiến thuật cám dỗ của quỷ dữ qua các đề nghị chúng đặt ra cho Chúa Giêsu. Đức Thánh Cha Bênêđictô phân tích cho chúng ta như sau (x. Đức Giêsu thành Nazareth, chương 2 về việc Chúa chịu phép Rửa, tập I; Diễn từ trong buổi đọc kinh Truyền Tin áp chót của ĐTC,ngày 17-2-2013, tại Quảng trường thánh Phêrô):

3.1. Quỷ dữ đưa ra những hình ảnh giả trá về Đấng Mêssia-Đấng Kitô và Chúa Giêsu đã vạch trần âm mưu của chúng. Đó cũng là những hình ảnh giả trá về con người, về đời sống Kitô hữu trong mọi thời đại mà ta bàn ở phần đầu bài này. Chúng bủa vây tâm trí con người, tác động đến lương tâm con người, nguỵ tạo những đề nghị có vẻ thích hợp, hữu hiệu, thậm chí tốt đẹp nữa: “Cần bánh cho người đói, cần quyền lực trần thế để giải phóng con người, cần phép lạ của Chúa để thu phục nhân tâm”.

3.2. Hai thánh sử Matthêu và Luca đều trình bày 3 đề tài cám dỗ Đức Giêsu, chỉ khác phần nào thứ tự, còn Marcô kể tóm lược cuộc cám dỗ. Nòng cốt của các cám dỗ ấy là sự lợi dụng Thiên Chúa để phục vụ cho tư lợi (đá hoá bánh ăn), xem thành công và của cải vật chất là điều quan trọng hơn Thiên Chúa. Trong cơn cám dỗ, ma quỷ nhắc đi nhắc lại với Chúa Giêsu rằng: “Nếu ông là con Thiên Chúa” và mỗi người chúng ta cũng ý thức rằng mình đã được Thiên Chúa nhận làm con. Nếu ta tin tưởng trọn vẹn vào Thiên Chúa thì chắc chắn Ngài sẽ thương và ban mọi ơn lành cho ta như đã ban tất cả vinh quang cho Con Một yêu dấu của Ngài. Quỷ yêu cầu chúng ta hãy tin vào quyền năng Chúa ban để biến đá thành bánh, tin vào tình yêu an bài của Chúa để hành động liều lĩnh như gieo mình từ nóc đền thờ hay tìm danh vọng, quyền lực bằng bất cứ cách nào, thậm chí bằng cả việc bái lạy tà thần. Lúc đó, Chúa chỉ còn là một phương tiện cho con người sử dụng, sai khiến theo ý muốn của họ chứ không còn là cùng đích mà họ phải hướng về và là nguồn của sự thật, sự sống, tình yêu, ân phúc mà họ phải tìm kiếm.

3.3. Tên cám dỗ rất tinh quái: hắn không trực tiếp lôi kéo con người về điều ác nhưng hướng họ về những sự thiện giả tạo, nhất thời, coi chúng là tuyệt đối cần thiết cho lúc này: bánh ăn cho lúc đói, vinh hoa phú quý cho lúc nghèo khổ, một chứng cứ tình yêu của Chúa trong lúc nghi ngờ như qua việc Chúa bảo vệ khi gieo mình từ nóc đền thờ… Quả thật trong cuộc sống, rất nhiều lần ma quỷ gợi cho chúng ta rằng nếu ta là con Thiên Chúa thì tại sao Chúa lại để ta đau khổ, nghèo đói, bệnh tật, thất bại như vậy? Ta đi dự lễ và làm việc bác ái thường xuyên nhưng tại sao Chúa lại để ta bị nhục nhã, thiệt thòi hơn những người tội lỗi, kém đạo đức? Xét cho cùng, quỷ ma muốn phá đổ lòng tin và tình yêu của ta vào Chúa.

3.4. Hôm nay, qua cuộc chiến đấu thiêng liêng của Chúa Giêsu trong hoang địa để ăn chay và chịu những cơn cám dỗ của ma quỷ, có lẽ chúng ta được mời gọi đổi mới những nhận thức của mình. Chúng ta cần ý thức con người mình là bụi đất, nhưng bụi đất ấy được Thiên Chúa yêu thương, đón nhận vì Con Một Ngài cũng trở thành người trần như ta để nhờ mầu nhiệm Vượt Qua của Người, chúng ta trở thành con Thiên Chúa.

Cuộc đời của người tín hữu chúng ta khi được gắn kết với cuộc đời của Chúa Giêsu sẽ biến đổi một cách trọn vẹn. Hiểu được điều đó chúng ta không rơi vào những tình trạng chán nản, bi quan, thất vọng, chỉ đi tìm những lợi lộc, danh giá trần gian mà quên đi cuộc chiến đấu trường kỳ gian khổ của Chúa Giêsu trong suốt đời trần thế của Người. Cơn cám dỗ không phải chỉ kéo dài 40 ngày mà cho tới lúc bị treo trên thập giá quỷ dữ vẫn thách thức Chúa Giêsu qua môi miệng con người: “Nếu mi là Con Thiên Chúa thì xuống khỏi thập giá xem nào!” (Mt 27,40; Mc 15,29-32; Lc23,35-37). Vì thế, thánh Luca ghi chú trong bài Tin Mừng hôm nay: “Sau khi đã xoay hết cách để cám dỗ Người, quỷ bỏ đi, chờ đợi thời cơ” (Lc 4,13).

4. Kỹ năng khám phá những dấu hiệu tâm linh để giúp người

Trong hoàn cảnh Việt Nam hiện nay, số người bất an về mặt tinh thần lên tới hàng triệu người, nên người tín hữu Kitô cần học hỏi kỹ năng khám phá những dấu hiệu về ma ám, quỷ nhập để có thể cứu giúp người khác trong sứ mạng “hàng ma, phục linh” của mình. Qua kinh nghiệm cá nhân, chúng tôi xin chia sẻ một vài điều cơ bản sau đây:

4.1. Cần phải phân biệt những nguyên nhân dẫn đến sự bất an về tinh thần thuộc lĩnh vực thể lý, tâm thần, tâm lý hay tâm linh. Những trường hợp bị ma ám, quỷ nhập chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ (1% -2%) so với các tình trạng bất an do các nguyên nhân khác. Trong khi các nguyên nhân khác kéo dài và có những triệu chứng liên tục, thường xuyên thì triệu chứng tâm linh lại chỉ xuất hiện thất thường, không cố định, người bệnh lúc tỉnh lúc mê. Những người bị ma ám, quỷ nhập thường bắt đầu bằng những sự việc nhất định (do chủ ý phá thai, do chơi cầu cơ, do xin bùa phép, do lấy đồ cúng trong các trang thờ người bị nạn bên đường, do phóng uế trên mộ hoang, do thách thức quỷ ma nhập vào mình vì nghĩ mình đạo đức không ai hại được mình…) chứ không phải hoàn toàn bất ngờ, ngẫu nhiên, vô cớ.

4.2. Những người loại này thường có một số hành động không bình thường (thí dụ đổ cơm ra nền nhà rồi bốc ăn, leo trèo trên xà nhà, chỉ ăn được rau mà có trộn một chút thịt là nôn mửa…); những biểu hiện bệnh tật trên cơ thể (đau nhức, đau tim, đau bụng, sụt ký nhanh chóng…) dù xét nghiệm y khoa, khám sức khoẻ kỹ lưỡng cũng không tìm ra nguyên nhân; những hành động phản ứng mãnh liệt với những gì liên quan đến tôn giáo (như đập phá, cắt xé ảnh tượng tôn giáo, giựt đứt mọi tràng chuỗi, không uống nước có pha lén nước thánh, dù chỉ một giọt, sợ hãi la hét khi bị ai vẩy nước thánh hay đưa ảnh tượng chạm vào người, sợ hãi không dám vào nhà thờ, nhà nguyện, quay lưng lại khi nghe tên Chúa Giêsu…); đột nhiên bị mù, bị câm điếc mà không do nguyên nhân thể lý nào.

4.3. Những người loại này thường hành động như có hai nhân vật hiện diện trong họ và khi được các người có nhiệm vụ trừ tà như các thầy pháp, thầy bùa, tăng ni, linh mục, tu sĩ hoặc tín hữu giáo dân có ơn đặc sủng trừ tà, chữa bệnh hỏi han, thì hồn ma hay quỷ dữ có thể nói cho biết mình là ai, chết ngày tháng năm nào, tại sao lại nhập vào người này, mình cần gì để được siêu thoát.

4.4. Khi tiếp xúc với loại người này, chúng ta đừng ngại ngùng, lo sợ, nhưng mang hết tình yêu thương cứu độ của Chúa Giêsu Kitô để lắng nghe họ giãi bày tâm sự, tuyệt đối không được bạo hành thiêng liêng như trói buộc, đánh đập họ bằng giây các phép, tràng chuỗi Mân Côi, ép họ phải uống nước thánh đã làm phép. Chúng ta thân tình giới thiệu Chúa Giêsu, Đấng có thể cứu thoát họ bằng cách tha tội cho họ, cho họ được siêu thoát, không còn bị lệ thuộc vào một con người hay một nơi chốn trên trần thế. Chúng ta có thể dạy cho các người bất an cách thở tự nhiên để tăng cường khả năng trí não cho họ và cách thở siêu nhiên để Thần Khí Đức Kitô hồi phục tâm linh họ. Chúng ta cũng có thể nói họ nên dùng một ít thuốc bồi bổ trí não vì những người loại này thường bị kiệt quệ tâm thần do suy nghĩ liên miên mà không biết dừng lại và làm cho tâm trí được thư giãn.

Các vị linh mục Công giáo có thể làm phép Xức đầu Bệnh nhân, giải tội và làm phép trừ tà cho những bệnh nhân này. Trong những trường hợp bất an nặng nề, bị nhiều loại ma quỷ chiếm giữ, người bệnh suy sụp tinh thần và thể chất như một số thanh thiếu niên nghiện phim đồi truỵ, thủ dâm liên tục, la hét đập phá đến nỗi gia đình phải dùng dây xích trói lại và dẫn đi, chúng ta cũng cứ bình tĩnh cầu nguyện, khuyên nhủ, dạy dỗ, nhất là dùng sự chay tịnh của chính mình và lời cầu nguyện của cộng đồng (x. Mt 17,21; Mc 9,29), việc hàng ma phục linh sẽ có hiệu quả tốt đẹp và nhanh chóng hơn. Việc chữa trị tâm linh này thường nhanh chóng hơn nhiều (chỉ sau một vài lần điều trị) so với việc điều trị tâm lý có thể kéo dài nhiều tuần, nhiều tháng hay một vài năm như chúng tôi đã thấy ở nước Đức trong chuyến tham quan 9 cơ sở điều trị tâm lý vào tháng 9-2012.

Lời kết

Hôm nay, bước vào mùa Chay thánh chúng ta hãy giúp nhau bằng lời cầu nguyện, bằng việc chay tịnh làm chủ bản thân và hành động nghĩa hiệp để có thể gắn kết mật thiết với Chúa Giêsu. Xin Chúa Thánh Thần đổ tràn ơn xuống trên chúng ta để ta sống trọn vẹn mầu nhiệm Vượt Qua với Chúa Giêsu, trong cuộc đời chiến đấu vì đại nghĩa của mình.