Chúa Nhật Lễ Giáng Sinh 2023. Lễ Đêm: Con người vô cùng cao quý
Chúa Nhật Lễ Giáng Sinh 2023. Lễ Đêm.
Con người vô cùng cao quý
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Sơn
Lời mở
Trong thánh lễ đêm Giáng Sinh này, chúng ta theo chân các người chăn chiên tìm về hang đá Bêlem để nhận ra phẩm giá cao quý của con người. Thật vậy, con người vô cùng cao quý vì Thiên Chúa đã ban tặng người Con cho ta (x. Is 9,5), đã trở thành người vì ta để ta trở thành Thiên Chúa như Người. Đây mới là lý do chính đáng để chúng ta vui mừng và cầu chúc nhau trong mùa lễ hội này. Từ đó, chúng ta sẽ đổi mới các mối tương quan để có thể xây dựng được một cộng đồng xã hội an lành và hạnh phúc hơn.
1. Những mối tương quan hỗn độn và sai lầm
Bước vào thiên niên kỷ thứ ba với rất nhiều tiến bộ khoa học vượt bực trong 20 năm vừa qua, nhưng con người vẫn chưa biết mình thật sự là ai, nên các mối tương quan vẫn còn hỗn độn và sai lầm.Chúng ta biết rằng con người có 4 mối tương quan chính: với Thiên Chúa, với con người, với van vật và với chính mình.
Dù con người tinh khôn xuất hiện cách đây khoảng 195.000 năm, nhưng chỉ vài ngàn năm gần đây, loài người mới rời bỏ hang động, bỏ đời sống tập thể theo bộ lạc, bỏ thái độ bái thờ các sức mạnh thiên nhiên như hổ báo, núi sông, sấm sét làm thần linh để sống đúng phẩm giá của mình.
Nhờ trí thông minh, con người thắng được thiên nhiên để lấp sông, phá núi, ngăn biển. Con người tìm ra lúa mì, lúa gạo, thuần hoá các động vật hoang dã thành gia súc để bỏ đi đời sống lượm hái, săn bắn, du mục, chuyển sang đời sống định cư lâu dài và hình thành nên các quốc gia.
Con người phát triển hệ thống ngôn ngữ, chữ viết để chia sẻ thông tin, trao đổi tư tưởng, tình cảm cho nhau, tạo thành các nền văn minh ở Hy Lạp, La Mã, sông Hằng, sông Nil… Mỗi dân tộc cố gắng giải thích thế giới và con người bằng những huyền thoại với các thần linh khác nhau, tạo nên thời kỳ bái thần với các tôn giáo nên vẫn chưa nhận thức được phẩm giá của mình.
Trong hai tuần đầu tháng 12 này, theo lời mời của phái đoàn Phật giáo, tôi đã sang Ấn Độ và Nepal để thăm các thánh tích của Phật giáo, từ nơi Đức Phật Thích Ca sinh ra ở Nepal, bỏ vương quốc đi tu đến khi ngài giác ngộ dưới cây bồ đề, giảng thuyết và chuyển pháp luân, lập cộng đoàn tăng lữ và sau cùng đã rời khỏi cõi đời để nhập Niết Bàn. Tôi đã cùng với hàng ngàn chư tăng của nhiều quốc gia đến Bồ Đề Đạo tràng (Bodhgaya) tham dự lễ Trùng tụng Tam tạng Thánh Điển Pali để mong được giác ngộ về sinh lão bệnh tử của kiếp người. Ai cũng mong được siêu thoát vì thấy con người chìm trong biển khổ.
Tụng kinh Tam Tạng Thánh điển Pali ở Bồ Đế Đạo Tràng, Ấn Độ, ngày 10/12/2023
Tôi đã đi thuyền trên sông Hằng (Ganga), con sông linh thiêng nhất của 1,2 tỷ người theo đạo Hindu. Hàng triệu người tắm trên sông này mong tẩy rửa được tội lỗi.Tôi đã nhìn thấy những đám lửa thiêu xác rồi đổ tro thiêu xuống sông để linh hồn được siêu thoát. Tôi đã thấy những con bò đi nhởn nhơ khắp đền đài và đường phố Ấn Độ, phóng uế và được tôn trọng như thần linh, trong khi hàng trăm người nghèo ở Ấn Độ chạy theo đoàn xe của khách hành hương để xin bố thí, các trẻ em phải học trong những lớp học ngoài trời ở nhiều làng quê và phẩm giá con người còn thua cả con vật.
Thiêu xác trên sông Hằng ở Vanarasi, Ấn Độ, ngày 4/12/2023
Cuộc xung đột khốc liệt đang xảy ra ở dải Gaza, ở Ucraina và ở nhiều nơi trên thế giới lại cho ta biết thêm về phẩm giá của con người đang bị xem thường đến mức báo động. Mỗi ngày, người ta tiêu tốn hàng tỷ mỹ kim chỉ để giết hại, tàn phá, tiêu diệt nhau với những vũ khí hiện đại, bỏ mặc những con người đói khát, bệnh tật. Con người chỉ còn là một phương tiện để người ta đạt được các mưu đồ chính trị, kinh tế chứ không còn là người chủ của vũ trụ này như Thiên Chúa mong muốn khi dựng nên con người giống hình ảnh Ngài.
Vì thế, cuộc giáng sinh của Đức Giêsu ở Bêlem dẫn ta về hang đá nơi Người sinh ra để có một cái nhìn mới về phẩm giá vô cùng cao quý của con người và thay đổi các mối tương quan của chính mình.
2. Các bài học từ hang đá Bê Lem
Tìm về hang đá Bêlem để thấy Thiên Chúa không phải là một vị thần đáng sợ, khủng khiếp, lúc nào cũng sẵn sàng đánh phạt con người và vạn vật bằng quyền năng vô tận của mình. Nhưng Ngài là một người cha đầy yêu thương vì đã ban tặng Người Con Một để cứu độ con người và vũ trụ: “Vì một trẻ thơ đã chào đời để cứu ta, một người con đã được ban tặng cho ta. Người là thần linh dũng mãnh, người cha muôn thuở, thủ lãnh hoà bình. Người sẽ mở rộng quyền bính và lập nền hoà bình vô tận” (Is 9, 5-6.). Các thiên thần cũng ca tụng rằng: “Vinh danh Thiên Chúa trên trời, bình an dưới thế cho loài người Chúa thương” (Lc 2,14). Vì thế, trong mối tương quan với Thiên Chúa, con người chúng ta cần giữ tinh thần thảo hiếu của những người con đối với cha mình.
Tìm về hang đá Bêlem để thấy con người không phải tạo ra hoả ngục cho nhau, không phải là kẻ thù của nhau đến nỗi giết hại nhau bằng đủ thứ vũ khí và thủ đoạn chính trị tàn độc như hiện nay. Nhưng mọi người đều là anh em của nhau trong cùng một gia đình nhân loại, do cùng một người Cha trên trời. Những người chăn chiên nghèo khổ, dốt nát, bị gạt ra khỏi xã hội và tôn giáo Do Thái bây giờ cùng hiện diện bên những đạo sĩ phương Đông giàu có, thông thái, được xã hội kính trọng quanh Chúa Hài Đồng. Tất cả đều bình đẳng và nhận ra được phẩm giá cao quý của mình vì được Con Một Thiên Chúa chuyển thông cho mình thần tính cao cả, vĩnh hằng, vô biên để trở thành con cái Thiên Chúa như Người. Vì thế, trong mối tương quan giữa con người với nhau, ta phải giữ tinh thần huynh đệ.
Tìm về hang đá Bêlem, ta còn thấy vạn vật không còn là những thứ vô tri , vô giác để khai thác chúng cạn kiệt như một ông chủ bạo tàn hay luỵ phục chúng như một thần linh quyền thế. Trong cuộc Giáng Sinh, ngôi sao đã trở thành đứa em dẫn đường cho các đạo sĩ tìm được Chúa Hài Đồng. Hang đá, máng cỏ, tã vải, hơi ấm chiên lừa thở ra đều mang ý nghĩa cao quý, đều có thể phục vụ con người chứ không cần phải có đền vàng, điện ngọc, lụa là, máy móc tối tân. Khi con người biết sử dụng và chia sẻ chúng với tình yêu cứu độ như Chúa Giêsu, chúng đều trở thành vật chất vô cùng giá trị để mang lại cho tất cả niềm vui, hạnh phúc và bình an. Vì thế, trong mối tương quan với vạn vật, ta cần giữ tinh thần huynh trưởng vì con người là những anh lớn, chị lớn được Cha trên trời giao phó trông coi vũ trụ vạn vật này.
Tìm về hang đá Bêlem là ta tìm lại được con người chân thực của mình để giữ tinh thần tự chủ trong mối tương quan với chính mình. Mỗi người chúng ta chú ý lắng nghe những khát vọng sâu xa của tâm hồn mình, những thôi thúc của bản năng, của dục vọng và cả những hậu quả của tội lỗi như bệnh tật, già nua, xấu xí, gian ác và chết chóc. Tự chủ để biết sử dụng những phương tiện vật chất như của cải, tiền bạc, biết phát huy những tài năng tinh thần như lý trí, ý chí, tình cảm, thời giờ và ân huệ Chúa ban thay vì lạm dụng chúng. Nhìn vào Chúa Hài Đồng Giêsu đang nằm toả sáng trong máng cỏ, chúng ta tràn ngập niềm vui vì biết mình từ nay mình được Người cứu độ và giải thoát ta khỏi các tai hoạ ấy vì “hôm nay, một Đấng Cứu Độ đã sinh ra cho anh em. Người là Đấng Kitô, là Đức Chúa” (Lc 2,11).
Lời kết
Chúng ta cùng cầu chúc cho nhau một mùa Giáng Sinh an lành và tràn đầy ân phúc của Chúa Hài Đồng để thăng hoa các mối tương quan trong đời sống. A men.
HKK
