Kháng thuốc kháng sinh là một trong những mối đe dọa sức khỏe lớn nhất thế giới – Ảnh: Scitech Daily

Trong báo cáo khoa học tại Nature ngày 30-11, các nhà khoa học Úc cho biết họ đã phát hiện ra một dạng kháng kháng sinh mới không thể phát hiện được bằng các phương pháp thử nghiệm truyền thống trong phòng thí nghiệm.

Kháng kháng sinh, kháng thuốc kháng sinh hay kháng thuốc trụ sinh (AMR) xảy ra khi một loại vi sinh vật tiến hóa để đề kháng mạnh hơn hoặc hoàn toàn chống lại với thuốc kháng sinh mà trước đây có thể trị được nó.

Trong nghiên cứu mới, nhóm nhà khoa học thuộc Trung tâm vắc xin và bệnh truyền nhiễm Wesfarmers (Viện Telethon Kids ở Perth, Úc) phát hiện một cơ chế mới cho phép vi khuẩn hấp thụ chất dinh dưỡng từ vật chủ là con người và chống lại việc điều trị bằng kháng sinh.

Họ phát hiện ra điều này trong khi điều tra tính nhạy cảm với kháng sinh của Streptococcus nhóm A. Đây là một loại vi khuẩn có khả năng gây chết người thường được tìm thấy trong cổ họng và trên da.

Vi khuẩn tạo ra folate của riêng chúng để phát triển và từ đó gây bệnh. Một số loại kháng sinh hoạt động bằng cách ngăn chặn quá trình sản xuất folate này để ngăn vi khuẩn phát triển và điều trị nhiễm trùng. Nhưng vi khuẩn này đã phát triển khả năng lấy folate trực tiếp từ vật chủ (con người). Điều này làm cho thuốc kháng sinh mất tác dụng và tình trạng nhiễm trùng có thể trở nên tồi tệ hơn khi lẽ ra bệnh nhân sẽ phải khỏe hơn.

Điều đáng lo lắng là dạng kháng thuốc kháng sinh mới này không thể phát hiện qua các phương pháp truyền thống trong các phòng thí nghiệm bệnh lý, khiến các bác sĩ lâm sàng rất khó kê đơn thuốc kháng sinh điều trị nhiễm trùng hiệu quả.

Do đó, dạng kháng kháng sinh này sẽ khiến kết quả điều trị kém và thậm chí khiến bệnh nhân tử vong sớm.

Các nhà khoa học cho rằng đây chỉ là “phần nổi của tảng băng chìm”, vì mặc dù đã xác định được cơ chế này trong Streptococcus nhóm A nhưng có khả năng nó xuất hiện rộng hơn ở nhiều vi khuẩn khác.

Các nhà khoa học hiện đang chạy đua để hiểu về các dạng kháng kháng sinh và tìm cách điều chế các loại thuốc mới.

AMR được coi là một đại dịch thầm lặng có nguy cơ đối với xã hội, có khả năng cướp đi sinh mạng của khoảng 10 triệu người mỗi năm vào năm 2050. Tổ chức Y tế thế giới ước tính AMR sẽ gây thiệt hại cho nền kinh tế toàn cầu 100 nghìn tỉ USD nếu chúng ta không thể tìm ra cách ngăn chặn chúng.

Nếu không có thuốc kháng sinh, chúng ta phải đối mặt với một thế giới không có cách nào để ngăn chặn các bệnh nhiễm trùng chết người, bệnh nhân ung thư sẽ không thể hóa trị và mọi người sẽ không được phẫu thuật.

Để duy trì hiệu quả lâu dài của thuốc kháng sinh, con người cần xác định và hiểu rõ hơn về các cơ chế kháng kháng sinh mới. Điều này sẽ hỗ trợ việc phát triển ra các loại kháng sinh mới và cho phép chúng ta theo dõi AMR khi nó phát sinh.