Mỗi ngày thế giới có hơn 4.100 người tử vong do bệnh lao và gần 28.000 người mắc. Kể từ năm 2000, với những nỗ lực toàn cầu nhằm chống lại bệnh lao, ước tính khoảng 66 triệu người đã được chữa khỏi.

Tuy nhiên, theo đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại VN, đại dịch Covid-19 gây ra nguy cơ cho cuộc chiến chấm dứt bệnh lao, làm giảm tỷ lệ phát hiện bệnh lao.

Từ đầu năm 2022, WHO đã đưa ra dự báo có nhiều trường hợp tử vong do lao hơn do giảm phát hiện bệnh và cản trở việc tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc, điều trị lao. Do ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19, tỷ lệ phát hiện bệnh nhân lao trên thế giới năm 2020 đã giảm khoảng 20% so với năm 2019. Tại VN, tỷ lệ này ước đã giảm khoảng 3%, theo chương trình Chống lao quốc gia.

Cận cảnh vi khuẩn lao Mycobacterium ở phổi, hình minh họa 3D  SHUTTERSTOCK

Một chuyên gia về phòng chống lao chia sẻ, trong nước dịch Covid-19 tác động tiêu cực lớn đến tiếp cận chẩn đoán, điều trị lao. Trong 2 năm chống dịch, hầu hết các bệnh viện chuyên khoa lao và bệnh phổi trên cả nước tích cực tham gia công tác chống dịch Covid-19, nhiều địa phương đã chuyển công năng từ bệnh viện chuyên khoa lao và bệnh phổi sang điều trị Covid-19. Do vậy, hoạt động chống lao trong cả nước bị ảnh hưởng, thậm chí từng thời điểm làm gián đoạn, đứt gãy mạng lưới chống lao các tuyến, người bệnh lao không biết đến đâu để chẩn đoán, phát hiện, điều trị, dẫn đến có thể làm gia tăng nguồn lây lao trong cộng đồng, nguy cơ tăng số người mắc và tử vong do lao.

Theo Bộ Y tế, tại VN, bệnh nhân lao ghi nhận ở tất cả các tỉnh. Hằng năm, cả nước phát hiện và đưa vào điều trị hơn 100.000 người mắc lao. Tuy nhiên, theo ước tính, tỷ lệ bệnh nhân lao được phát hiện trong cộng đồng và được báo cáo mới chỉ đạt 60%, nghĩa là có tới 40% số bệnh nhân lao chưa được phát hiện hoặc được phát hiện nhưng chưa được báo cáo.

Theo chương trình Chống lao quốc gia, hiện trong nước, tỷ lệ khỏi bệnh được duy trì ở mức trên 90% với bệnh nhân lao mới; xấp xỉ 70% với bệnh nhân lao đa kháng thuốc sử dụng phác đồ dài hạn và đạt 80% với bệnh nhân lao đa kháng thuốc sử dụng phác đồ ngắn hạn. Các công nghệ mới, thuốc mới, tiếp cận mới trên thế giới đã được áp dụng hiệu quả cao tại VN, ngay cả với lao đa kháng và siêu kháng thuốc. Bệnh lao nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, sẽ giảm tỷ lệ lây nhiễm và tử vong.