Chiều qua, tại Viện Karolinska ở Stockholm (Thụy Điển), Thư ký Ủy ban Nobel Thomas Perlmann đã công bố danh tính người đoạt giải Nobel Y sinh (hay còn gọi là Nobel Y học) năm nay. Đó là TS Svante Pääbo, Giám đốc Viện Max Planck về Nhân chủng học tiến hóa ở Leipzig (Đức)

“Thông qua nghiên cứu đóng vai trò tiên phong của ông, tân chủ nhân giải Nobel Y sinh đã làm được điều gần như không tưởng: giải trình tự bộ gien của người Neanderthal, họ hàng của loài người hiện đại”, Ủy ban Nobel cho biết.

TS Svante Pääbo, Giám đốc Viện Max Planck về Nhân chủng học tiến hóa ở Leipzig  VIỆN KAROLINSKA

Lời giải cho sự độc nhất vô nhị của loài người

“Những khám phá của tiến sĩ Pääbo đã mang đến những hiểu biết mới mẻ về lịch sử tiến hóa của loài người”, theo Ủy ban Nobel. Công trình nghiên cứu của nhóm ông đã góp phần thiết lập nên ngành khoa học mới: hệ gien học cổ đại. Đây là ngành chuyên về nghiên cứu các vật liệu di truyền thông qua việc thu thập những mầm bệnh cổ đại.

Tờ The New York Times dẫn lời giáo sư Nil-Göran Larsson, ngành y – sinh hóa của Viện Karolinska (Stockholm), cho hay tiến sĩ Pääbo đã phối hợp công nghệ hiện có và các phương pháp do ông tự nghĩ ra để chiết xuất và phân tích ADN cổ đại.

Giáo sư di truyền học Anna Wedell, thuộc Viện Karolinska (Solna, Thụy Điển), nhận định nhờ vào các công trình nghiên cứu của tiến sĩ Pääbo, giới khoa học đã tìm ra câu trả lời cho một trong những thắc mắc cơ bản nhất: Điều gì giúp con người trở nên độc nhất vô nhị? Bằng việc so sánh và phân tích các bộ gien người, đội ngũ do tiến sĩ Pääbo dẫn đầu đã tìm ra Denisova, họ người trước đây chưa từng được phát hiện.

“Trước đó, việc khôi phục ADN từ xương niên đại 40.000 tuổi là gần như không thể thực hiện được”, giáo sư Larsson cho hay. Đồng thời, họ cũng phát hiện Homo sapiens (người tinh khôn và cũng là loài người hiện nay trên trái đất) đã tiếp nhận gien từ người Denisova cách đây khoảng 70.000 năm. Thông tin này cho phép các nhà khoa học tìm hiểu cách thức hệ miễn dịch loài người phản ứng như thế nào trước sự tấn công của vi rút.

Cha truyền con nối

Đội ngũ của TS Pääbo cũng chính là nhóm đã phát hiện người Homo sapiens từng giao phối với người Neanderthal trước khi người Neanderthal tuyệt chủng. Vào thời điểm lần đầu tiên công bố phát hiện về người Neanderthal vào năm 2010, TS Pääbo cảm thán “việc giải trình tự bộ gien đầu tiên của người Neanderthal đã hoàn thành giấc mơ theo đuổi từ lâu” của ông.

TS Pääbo sinh ra ở Stockholm, con của nhà hóa học Karin Pääbo và nhà hóa sinh Sune Bergström. Bản thân người cha Bergström là chủ nhân giải Nobel Y sinh năm 1982. Ông Pääbo là chuyên gia đầu ngành về cổ sinh vật học, ngành khoa học nghiên cứu liên quan đến việc phân tích các mẫu gien từ hóa thạch và các phát hiện thời tiền sử. Ông đã giữ chức giám đốc Viện Max Planck về Nhân chủng học tiến hóa từ năm 1997. Ông cũng là thành viên danh dự của Bảo tàng Lịch sử tự nhiên ở London (Anh).

THUỴ MIÊN

TNO