Sở VH-TT Hà Nội không nghiêm như TP.HCM ?

NSƯT Kiều Thanh đã làm nóng dư luận khi phát ngôn về vụ việc hai nghệ sĩ Việt đang ở nước ngoài bị tố hiếp dâm người chưa 18 tuổi. Trên trang Facebook cá nhân, nghệ sĩ này viết: “Đàn ông đi nước ngoài ông nào chẳng thử “dâu ngô” một tí. Không chủ động thì cũng bị tác động bởi bạn bè hoặc fan hâm mộ mời, tặng (đây là văn hóa đàn ông) mà. Ở bên nước ngoài các bạn nữ phát triển dậy thì sớm, trải nghiệm cũng sớm từ 12, 13 tuổi cơ. Vào đúng hai anh đẹp trai lại nổi tiếng nên thành to chuyện! Có khi là người bình thường thì bạn nữ kia ok ngay”.

Trong phát ngôn này, NSƯT Kiều Thanh liên tiếp đưa ra các quan điểm lệch lạc. Thứ nhất, chị cho rằng việc “mời tặng” tình dục là một phần của văn hóa đàn ông. Đây là quan điểm võ đoán và coi thường đàn ông, cho rằng họ luôn buông thả theo bản năng giống đực. Thứ hai, chị cho rằng người nữ liên quan đến hai nghệ sĩ Việt đang làm “to chuyện” do họ là người nổi tiếng. Quan điểm thứ hai lại tấn công người nữ theo hướng họ đang lợi dụng việc liên quan đến hai nghệ sĩ nổi tiếng để trục lợi.

Nhiều lần phát ngôn gây bức xúc dư luận, NSƯT Kiều Thanh vẫn thuộc quân số Nhà hát Kịch Hà Nội  CHỤP MÀN HÌNH

Nhưng Kiều Thanh không đơn độc. Cùng thời điểm phát ngôn của Kiều Thanh, Pha Lê viết: “Đàn ông mà không chơi gái mới là lạ, đen thôi, đỏ quên đi, không có gì phải sốc hết. Thế mới là đời!”. Quan điểm này cổ súy cho các mối quan hệ tình dục không biên giới, nằm ngoài đạo đức và pháp luật miễn là không bị phát hiện.

Phát ngôn của hai nghệ sĩ làm công chúng nhớ đến phát ngôn cách đây 3 năm của Kiều Thanh. Khi đó, cô chia sẻ: “Tôi là người thứ 3 đấy, các bạn hãy sống như tôi đi, được vợ cả yêu quý đi. Tôi muốn là người đi tiên phong làm người thứ 3, phá bỏ suy nghĩ về người thứ 3 là xấu đi. Bởi vì người thứ 3 như tôi, chỉ mang lại điều tốt đẹp cho gia đình. Cả gia đình nhà chồng cảm ơn tôi, vợ anh ấy cảm ơn tôi, các con người ta yêu quý tôi thì tôi tự tin nói điều ấy”. Cô nói mà quên mất mình đang phạm pháp, vi phạm quan hệ hôn nhân một vợ một chồng.

Vấn đề là tại sao sau tất cả những phát ngôn như vậy, đến giờ này Kiều Thanh vẫn không hề chịu một kỷ luật nào, cũng không hề bị mất danh hiệu NSƯT. Hiện cô là diễn viên thuộc quân số Nhà hát Kịch Hà Nội. Trong khi đó, tại TP.HCM, chỉ một lần phát ngôn thô tục công kích người khác trên mạng xã hội, Trường CĐ Văn hóa nghệ thuật và du lịch Sài Gòn đã miễn nhiệm chức vụ Phó hiệu trưởng đối với NSƯT Đức Hải. Quyết định có hiệu lực ngay trong ngày ký.

Quy tắc ứng xử để làm gì ?

Hồi năm 2019, ông Nguyễn Thái Bình, Chánh văn phòng Bộ VH-TT-DL, đã rất chật vật để giải trình trước báo chí về việc tại sao một nghệ sĩ như Kiều Thanh vi phạm pháp luật hôn nhân gia đình, mà vẫn được nhận danh hiệu NSƯT. Ông Bình cho biết nữ nghệ sĩ nhận danh hiệu từ năm 2015. Vì thế, nếu muốn thu hồi danh hiệu phải có tập thể hoặc cá nhân đứng ra khởi kiện, cơ quan thẩm quyền xử lý thì Bộ mới có thể quyết định tước danh hiệu được.

Phát ngôn gây bức xúc của Pha Lê

Giờ đây, vẫn là Kiều Thanh, câu hỏi lại được đặt ra. “Bản thân nghệ sĩ cũng là một công dân phải tuân thủ pháp luật. Họ lại là người có ảnh hưởng thì càng phải chú ý việc tuân thủ pháp luật, cũng như hướng tới các giá trị tốt đẹp. Vì thế, việc phát ngôn như Kiều Thanh trong những lần gây xôn xao dư luận là không chấp nhận được. Theo tôi, với nghệ sĩ như vậy phải có chế tài”, một nguyên lãnh đạo Hội Nghệ sĩ sân khấu VN nói.

Quyền Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn, NSƯT Trần Ly Ly, cho biết hiện nay theo quy định tại điều 93 luật Thi đua khen thưởng 2022, quyết định tặng danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng bị hủy bỏ trong một số trường hợp gian dối khi làm hồ sơ, thẩm định trái quy định… Luật cũng quy định thu hồi danh hiệu khi có kết luận, quyết định, bản án của cơ quan có thẩm quyền về việc người đã được tặng danh hiệu có vi phạm, khuyết điểm dẫn đến không bảo đảm tiêu chuẩn xét tặng danh hiệu. Một trường hợp khác cũng bị rút danh hiệu là “bị kết tội bằng bản án, quyết định của tòa án có hiệu lực pháp luật và bị áp dụng hình phạt tù có thời hạn, tù chung thân hoặc tử hình thì bị tước danh hiệu vinh dự nhà nước…”.

Như vậy, có thể thấy, trong trường hợp này chưa thể tước danh hiệu của Kiều Thanh theo quy định của luật Thi đua khen thưởng. Mặc dù vậy, bên cạnh luật này còn có các quy định pháp luật khác như luật An ninh mạng, hoặc với nghệ sĩ Bộ VH-TT-DL đã ban hành bộ quy tắc ứng xử.

Về điều này, Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL Tạ Quang Đông cho biết trong tháng tới Bộ sẽ có các động thái triển khai áp dụng Bộ quy tắc ứng xử dành cho nghệ sĩ. Khi đó, việc phát ngôn của nghệ sĩ cũng như các hành động của họ (chưa tới mức truy cứu trách nhiệm hình sự) sẽ được quản lý chặt chẽ hơn. “Bộ quy tắc đó sẽ là cơ sở để giáo dục lại văn nghệ sĩ. Các trường hợp cơ quan chủ quản quản lý chưa nghiêm, chúng tôi cũng sẽ có ý kiến”, ông Đông nói.

TRINH NGUYỄN

TNO