Chờ khám thai tại Bệnh viện Hùng Vương (quận 5, TP.HCM) – Ảnh: DUYÊN PHAN

“Về nguyên nhân của xu thế tỉ lệ sinh tăng trở lại, tôi cho rằng những năm gần đây ngân sách không cung cấp đủ để cấp phát các phương tiện tránh thai như trước. Bên cạnh đó, tổ chức hệ thống ngành dân số không ổn định, tâm lý cán bộ dân số dao động cũng ảnh hưởng ít nhiều đến công việc.

Dịch COVID-19 cũng khiến hệ thống y tế phải tập trung phục vụ phòng chống dịch, bình thường cộng tác viên đến tận nhà truyền thông, nhưng dịch thì không thể đi được. Tuy nhiên, tăng mới là xu thế thôi, tăng lên chưa nhiều nhưng cái vướng là những vùng mức sinh đã cao thì tiếp tục cao, vùng mức sinh thấp lại vẫn ở mức thấp”.

* Theo ông, lý do vì sao vùng mức sinh cao vẫn cao và ngược lại?

– Những nguyên nhân chính là điều kiện kinh tế – xã hội, suy nghĩ của người dân thành phố e ngại chi phí nuôi con, hay giới trẻ theo đuổi sự nghiệp. ĐBSCL bình thường tỉ lệ sinh cũng thấp, trong khi khu vực sinh nhiều (miền Bắc) thì người dân vẫn theo quan điểm truyền thống, vẫn muốn nhiều con để sau về già có chỗ dựa.

* Nếu tiếp tục xu hướng này, có đáng lo ngại không, thưa ông?

– Đáng ngại ở chỗ khu vực có mức sinh cao lẽ phải giảm thì vẫn sinh nhiều, đời sống khó khăn, khu vực mức sinh thấp muốn kéo lên để đỡ thiếu hụt lao động và đỡ già hóa dân số nhanh thì mức sinh vẫn chưa đạt mức sinh thay thế. Trong khi thực tế vùng sinh cao kéo xuống cũng khó và sinh thấp kéo lên cũng khó.

* Xu thế tỉ lệ sinh tăng (chưa nhiều) sau nhiều năm duy trì mức sinh thay thế, theo ông có ảnh hưởng tới việc triển khai các giải pháp về chất lượng dân số?

– Sinh nhiều sẽ ảnh hưởng nhiều đến chất lượng dân số, bởi nếu có điều kiện thì mở rộng sàng lọc trước sinh, chất lượng dân số tốt hơn.

Hiện ngành y tế cũng đang mở rộng sàng lọc trước sinh (như sàng lọc bệnh tan máu bẩm sinh, suy giáp trạng bẩm sinh… là những bệnh có thể sàng lọc trước sinh phổ biến). Nhưng nếu điều kiện tốt hơn thì cha mẹ các cháu cũng có thể đến các cơ sở y tế để sàng lọc thêm các bệnh khác.