Cổng vào Ngân hàng hạt giống thế giới Svalbard Global Seed Vault – Ảnh: WIKIPEDIA

Ngân hàng hạt giống của Ukraine lớn thứ 10 (về quy mô) trên thế giới.

Vào đầu tháng 5, một cơ sở nghiên cứu và ngân hàng hạt giống của Ukraine – có trụ sở tại thành phố Kharkiv, phía đông bắc Ukraine – đã hứng chịu các đợt ném bom dữ dội từ lực lượng Nga.

Hãng tin Reuters cho biết chưa thể xác định được thiệt hại tại đây và tổ chức Crop Trust chỉ nói rằng cơ sở nghiên cứu đã bị tấn công, nhưng từ chối cung cấp thêm chi tiết, viện dẫn lý do an ninh.

Tổ chức quốc tế Crop Trust – một cơ quan của Tổ chức Lương nông Liên Hiệp Quốc đặt trụ sở tại Đức, có mục đích duy nhất là bảo vệ sự đa dạng của cây trồng trên toàn cầu.

Rất may Ukraine đã kịp gửi 4% trong số 150.000 hạt giống được sao chép, đại diện cho gần 2.000 loại cây trồng của nước này đến Ngân hàng hạt giống thế giới Svalbard Global Seed Vault, đặt ở Na Uy. Đây là cơ sở lưu trữ đồng thời nhân bản hạt giống lớn nhất và quan trọng nhất thế giới.

Tổng cộng, kho của Svalbard bảo quản hơn 1 triệu mẫu hạt giống được sao chép trên thế giới trong một hầm chứa được xây dựng trên sườn núi Bắc Cực.

Các nhà nghiên cứu dựa vào vật liệu di truyền đa dạng mà các ngân hàng hạt giống lưu trữ, để tạo ra các loại cây có thể chống chọi với biến đổi khí hậu hoặc dịch bệnh.

Ngân hàng hạt giống ngày càng trở nên quan trọng để đảm bảo sản xuất đủ lương thực mỗi mùa, nhằm nuôi sống 7,9 tỉ người trên thế giới khi thời tiết ngày càng trở nên khắc nghiệt.

Ông Stefan Schmitz, giám đốc điều hành của Crop Trust, nói với Reuters: “Ngân hàng hạt giống là một loại bảo hiểm nhân thọ. Sẽ là một mất mát bi thảm nếu ngân hàng hạt giống của Ukraine bị phá hủy”.

Crop Trust và Na Uy sẵn sàng hỗ trợ Ukraine 

Tổ chức Crop Trust sẵn sàng cung cấp vốn cho Ukraine để sao chép hạt giống. Tuy nhiên, Ukraine chưa thể giải quyết các vấn đề an ninh và hậu cần liên quan đến chiến tranh, cũng như trồng trọt theo các chu kỳ tự nhiên của cây trồng. Có nghĩa, hiện nay nước này rất khó để tăng tốc và lập quy trình sao chép hạt giống.

Ông Schmitz ước tính khoảng 10% hạt giống của Ukraine có thể được sao chép trong vòng một năm. Các hạt giống này cần được gieo trồng, phát triển và thu hoạch vào đúng thời điểm, trước khi các hạt giống có thể được sao chép mã di truyền và gửi đến kho Svalbard.

Một biện pháp khẩn cấp sẽ là loại bỏ việc sao chép mã di truyền và chỉ chuyển bộ sưu tập hạt giống đến kho Svalbard, nhưng ông Schmitz nói điều này có thể không khả thi trong thời chiến.

Bà Grethe Helene Evjen, cố vấn cấp cao của Bộ Nông nghiệp và thực phẩm Na Uy, cho biết: “Hạt giống nông nghiệp ở Ukraine có nguồn gốc từ thời tiền sử, và bộ sẵn sàng giúp Ukraine nhân bản và lưu trữ tất cả hạt giống sao chép của mình tại Svalbard. Tuy nhiên, Na Uy vẫn chưa nhận được yêu cầu từ chính quyền Ukraine”

Cuộc chiến ở Syria đã cung cấp một bài học về tầm quan trọng của việc lưu trữ hạt giống tại Ngân hàng hạt giống thế giới Svalbard ở Na Uy.

Vào năm 2015, Ngân hàng Svalbard có thể gửi các mẫu sao chép hạt giống lúa mì, lúa mạch và các loại cỏ phù hợp với các vùng khô hạn cho các nhà nghiên cứu ở Lebanon, sau khi một ngân hàng hạt giống gần thành phố Aleppo của Syria bị phá hủy.

Hạt giống của Syria là từ vùng Fertile Crescent, khu vực được cho là đã xuất hiện nền nông nghiệp định cư.