Tiến sĩ, bác sĩ Đinh Thế Trung, chuyên khoa Gan mật, Trung tâm Nội soi và phẫu thuật nội soi tiêu hóa, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh TP.HCM, cho biết gần đây nhiều quốc gia ghi nhận hàng loạt trường hợp viêm gan cấp tính nặng ở trẻ em trước đó khỏe mạnh. Số ca bệnh và số quốc gia phát hiện bệnh hiện ngày càng gia tăng.

Triệu chứng ở giai đoạn khởi phát là đau bụng, tiêu chảy, nôn ói…, sau đó là giai đoạn toàn phát với vàng mắt, vàng da, tiểu sậm màu, viêm gan nặng (men gan tăng rất cao). 10% trường hợp cần phải ghép gan và một số trẻ đã tử vong. Cho đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa biết nguyên nhân chính xác của căn bệnh này.

Trẻ mắc viêm gan cấp tính bí ẩn ở giai đoạn toàn phát có biểu hiện vàng mắt, vàng da và nồng độ men gan tăng rất cao SHUTTERSTOCK.

Viêm gan cấp tính là gì?

Theo bác sĩ Đinh Thế Trung, viêm gan là tình trạng tế bào gan bị viêm và huỷ hoại. Gan là “nhà máy” quan trọng của cơ thể có nhiều chức năng như tổng hợp các protein thiết yếu, khử độc… Do đó, tổn thương gan có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Viêm gan có thể do nhiễm virus (gọi là viêm gan virus), do rượu bia, do thuốc hoặc các hóa chất khác, do một số rối loạn chuyển hóa, rối loạn hệ miễn dịch… Viêm gan có thể là cấp tính (bệnh diễn ra trong vòng 6 tháng) hoặc mạn tính (kéo dài hơn 6 tháng).

Các loại virus chính gây ra bệnh viêm gan virus cấp tính ở người bao gồm virus viêm gan A, B, C, D và E. Đa số các trường hợp viêm gan cấp tính do 5 loại virus này sẽ tự hồi phục trong vòng vài tuần đến vài tháng, chỉ một tỷ lệ nhỏ bệnh diễn tiến đến tình trạng viêm gan tối cấp và có thể gây tử vong. Một số bệnh nhân viêm gan virus B, C có thể diễn tiến thành viêm gan mạn tính (bệnh kéo dài hầu như suốt đời). Hiện tại, viêm gan virus A, B và D có thể được phòng ngừa hiệu quả bằng vắc xin.

Virus Adeno, nhất là virus Adeno type 41 nghi ngờ là tác nhân gây bệnh

Bác sĩ Thế Trung cho biết, bằng cách thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán, các nhà khoa học nhận thấy bệnh viêm gan bí ẩn ở trẻ em gần đây không phải là do virus viêm gan A, B, C, D, E và một số loại virus khác đã được biết gây viêm gan ở người (EBV, CMV…). Các nguyên nhân gây viêm gan khác (không phải do virus) liên quan đến thức ăn, độc chất… cũng được loại trừ.

Do bệnh xảy ra cùng lúc ở nhiều quốc gia, các nhà khoa học vẫn nghi ngờ đây là bệnh do virus. Điểm đáng lưu ý là virus Adeno được phát hiện trong phần lớn mẫu máu của các trẻ mắc bệnh (theo báo cáo của WHO ngày 23.4, trong tổng số 169 trẻ mắc viêm gan bí ẩn, 74 ca dương tính với virus Adeno, trong đó 18 ca dương tính với virus Adeno type 41).

Thêm vào đó, tại Anh, nơi có số ca viêm gan bí ẩn được báo cáo nhiều nhất, gần đây cũng ghi nhận sự gia tăng đáng kể các trường hợp nhiễm virus Adeno trong cộng đồng.

Do vậy, virus Adeno hiện là tác nhân được nghi ngờ nhất gây ra bệnh viêm gan bí ẩn. Đây chỉ là một nghi vấn, cần có các nghiên cứu tiếp theo để xác định liệu virus Adeno có phải là nguyên nhân thực sự của đợt bệnh viêm gan gần đây hay không.

Virus Adeno hiện là tác nhân được nghi ngờ gây ra bệnh viêm gan bí ẩn SHUTTERSTOCK

Virus Adeno là vi rút chứa ADN chuỗi kép, bao gồm nhiều type virus khác nhau và có khả năng lây nhiễm cho các cơ quan khác nhau, phổ biến nhất là hệ hô hấp và tiêu hóa. Tùy theo type virus gây bệnh, biểu hiện lâm sàng hầu hết là bệnh cảnh nhẹ như cảm lạnh, viêm phế quản, viêm kết mạc mắt và viêm dạ dày ruột.

Virus Adeno type 41 là virus gây viêm dạ dày ruột ở trẻ em, với các triệu chứng như tiêu chảy, nôn mửa và sốt, thường kèm theo các triệu chứng hô hấp. Mặc dù trước đây vài trường hợp viêm gan do nhiễm virus Adeno ở trẻ em bị suy giảm miễn dịch đã được báo cáo, nhưng virus Adeno type 41 chưa từng được biết là nguyên nhân gây viêm gan nặng ở những trẻ khỏe mạnh như hàng loạt ca viêm gan bí ẩn trong thời gian gần đây.

Các bậc cha mẹ cần làm gì?

Nguy cơ bệnh viêm gan bí ẩn xâm nhập vào Việt Nam là rất cao, tuy nhiên tần suất trẻ em mắc viêm gan ở nước ta gần đây không tăng bất thường và chưa ghi nhận trường hợp nào do virus Adeno gây ra. Do đó, các bậc cha mẹ nên theo dõi tình hình bệnh và các thông tin từ Bộ Y tế, không nên quá hoang mang, lo lắng.

“Biểu hiện lâm sàng của viêm gan bí ẩn nhìn chung là giống với bệnh viêm gan virus cấp tính do virus viêm gan A, B, C, D và E . Các biểu hiện cần chú ý gồm mệt mỏi, chán ăn, nôn ói, đau bụng trong vòng 3 – 10 ngày đầu tiên, sau đó vàng mắt vàng da, tiểu sậm màu có thể xuất hiện, khi vàng mắt vàng da xuất hiện thì bệnh nhân không sốt. Đa số trẻ sẽ tự hồi phục hoàn toàn”, bác sĩ Thế Trung chia sẻ.

Trước tình hình hiện tại, các bậc cha mẹ cần nắm rõ các triệu chứng này và đưa con em đến cơ sở y tế chuyên khoa khám ngay khi có biểu hiện nghi ngờ, nhất là khi có vàng mắt vàng da, tiểu sậm màu xuất hiện.

Virus Adeno được lây truyền từ người bệnh sang người khác qua đường tiêu hóa (phân của người bệnh có chứa virus), đường hô hấp (chất tiết đường hô hấp khi người bệnh ho hay hắt hơi có chứa virus) và qua tiếp xúc trực tiếp (bắt tay) hoặc gián tiếp (tiếp xúc với bề mặt hay vật dụng nhiễm virus của một người bệnh, sau đó đưa lên mắt mũi miệng mà không sát khuẩn tay).

Biện pháp phòng bệnh cho trẻ bao gồm đeo khẩu trang, vệ sinh hô hấp, rửa tay thường xuyên với xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, nhất là trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, trước khi chạm vào mắt mũi miệng và ăn chín uống chín. Trẻ nên tránh tiếp xúc với người đang mắc bệnh.

LÊ CẦM

TNO