Thiết kế hoa là một trong những lĩnh vực của nghệ thuật ứng dụng. Tuy ý nghĩa của việc thiết kế hoa và trang trí hoa là khác nhau, song phần lớn chúng có liên quan mật thiết với nhau, kể cả trang trí sân vườn.

Từ xa xưa, người Ai Cập cổ đại đã ý thức được việc thiết kế hoa, làm sao để tạo ra tác phẩm hoàn hảo nhất. Vào thời trung cổ, trên các biểu tượng, người ta đã thấy những đóa hoa đã được thiết kế. Kể từ thế kỷ 17, hoa trong chậu xuất hiện khá đa dạng, đến thế kỷ 21 thì trở nên phổ biến trong nhiều sự kiện lớn khác nhau.

Thiết kế vườn Anh quốc   HGTV.COM, KELLOGGGARDEN.COM

Thiết kế hoa theo phong cách châu Âu  BLOOMNATION.COM

Thiết kế hoa bao gồm các yếu tố sau: đường nét, hình thức, không gian, kết cấu và màu sắc. Việc thiết kế cần tuân thủ nguyên tắc cân bằng, tỷ lệ, tạo ra nhịp điệu, nếu sử dụng thủ pháp tương phản thì kết quả cũng cần phải hài hòa và thống nhất. Ngoài thiết kế hoa tươi, người ta còn thiết kế hoa khô, kết hợp các vật liệu khô như vỏ cây, gỗ, hoa, lá, bộ xương lá, vật liệu bảo quản và đồ tạo tác…

Những phong cách thiết kế hoa

Có nhiều trường phái thiết kế hoa, tất cả đều ảnh hưởng đến ngành công nghiệp hoa thương mại ngày nay. Phong cách phương Tây chủ yếu là ở châu Âu, với những đại diện tiêu biểu như Anh quốc và Hà Lan. Phong cách châu Âu nhấn mạnh đến màu sắc và sự đa dạng của các vật liệu thực vật, không chỉ giới hạn ở những đóa hoa đang nở, mà trong những khóm hoa hoặc cả vườn hoa.

Phong cách thiết kế hiện đại của châu Âu xây dựng theo nguyên tắc: nguyên liệu tối thiểu, tự nhiên tối đa. Nghệ nhân thường sử dụng thân cây cong hoặc dài để thiết kế tác phẩm theo nguyên tắc như vậy, và tuân thủ việc đặt các yếu tố một cách bất đối xứng.

Đặc trưng của phong cách châu Âu là tạo ra không gian giữa mỗi đóa hoa, với nhiều kết cấu khác nhau, có thể tạo ra kịch tính bất ngờ. Hoa phải độc lạ hoặc từ vùng nhiệt đới, chẳng hạn như chim thiên đường, hoa lan, hồng môn và các loại cây kỳ lạ khác, song cũng có thể sử dụng những loại hoa phổ biến như hoa hồng, đồng tiền và hoa huệ…

Phong cách Anh quốc là hình thức thiết kế hoa truyền thống. Một bó hoa gồm các thân cây nằm trong một vòng tròn, phân biệt qua việc sử dụng màu sắc và tán lá theo mùa.

Nghệ thuật cắm hoa Nhật Bản (Ikebana).   JAPANOBJECTS.COM, ARTSY.NET, MICHITRAVEL.COM

Các thiết kế này thường được thực hiện dưới dạng bụi cây tròn thấp, còn các loại cây cao hơn thì tỏa theo mọi hướng (360 °), chủ yếu là sử dụng các loại như hoa hồng và hoa mẫu đơn… Hoa phải có khoảng trống tối thiểu giữa chúng, còn tán lá phải nổi bật màu sắc, vì chúng là đối tượng chính của sự chú ý.

Đối với phong cách thiết kế Hà Lan, người ta sử dụng nhiều loại cây xanh trang trí khác nhau, trình bày sao cho thật tự nhiên. Phong cách Hà Lan khởi đầu từ những năm 1980, chủ yếu sử dụng vỏ cây, đá và rêu.

Ở phương Đông, tiêu biểu là Ikebana – phong cách thiết kế hoa của Nhật Bản, kết hợp ba đường nét chính là thiên (trời), địa (đất) và nhân (người), với vật liệu và màu sắc thống nhất, song làm sao phải thật đơn giản, chủ yếu chỉ để tạo niềm vui cá nhân.

Nếu theo phong cách Ikebana thì bó hoa phải được thiết kế bất đối xứng, nghệ nhân không chỉ sử dụng hoa, mà còn dùng cành khô, thân cây, lá, quả mọng với những thảo mộc phù hợp cho mục đích trang trí.

Kỹ thuật thiết kế

Có nhiều kỹ thuật thiết kế hoa, những kỹ thuật mới xuất hiện thay thế cho cái cũ, song cái cũ có thể trở lại tùy gu thẩm mỹ và phong trào. Người thiết kế có thể trộn lẫn nhiều kỹ thuật với nhau, xóa nhòa ranh giới giữa các kỹ thuật.

Thiết kế hoa theo phong cách Hà Lan  PINTEREST.COM, EMMADAVIESPHOTOGRAPHY.COM

Giới nghiên cứu cho rằng những tác phẩm hoa được sử dụng nhiều nhất trong các bữa tiệc và sự kiện. Người ta thường mua hoa trong mùa Giáng sinh, ngày lễ tình nhân, ngày của Mẹ, sử dụng trong đám cưới hoặc đám tang. Đây là những sự kiện đại diện cho thị phần lớn nhất của chợ hoa. Người ta cũng thường mua hoa khi trẻ chào đời, sinh nhật và lễ Phục sinh…

Nhìn chung, ngoài cắm hoa, thiết kế hoa còn bao gồm làm vòng hoa, vòng hoa cài đầu, hoa lễ đường, hoa cài ngực và nơ… Dĩ nhiên, thiết kế hoa cho sân vườn cũng là một nghệ thuật.

VƯƠNG TRUNG HIẾU

TNO