Chúng ta có văn hoá gì để giới thiệu thế giới trong Ngày quốc gia Việt Nam tại EXPO Dubai?

Ngày quốc gia Việt Nam (30.12.2021) là sự kiện quan trọng của Việt Nam tại Triển lãm thế giới – EXPO 2021 Dubai (thuộc UAE) với sự tham dự của đoàn lãnh đạo cấp cao từ trong nước sang UAE. Bộ VH-TT-DL đã phối hợp với các bộ, ngành và đơn vị liên quan, lên kế hoạch kỹ lưỡng cho loạt hoạt động hết sức phong phú tại Al Wasl – một trong những quảng trường mái vòm 360 độ lớn nhất thế giới.

Việt Nam có một ngày dành cho riêng mình trong kỳ triển lãm thế giới EXPO Dubai CÔNG TY TẤM CÁM

Xây dựng văn hóa đất nước là vấn đề cốt lõi

Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021 vừa diễn ra ngày 24.11 có ý nghĩa quan trọng nhằm đánh giá việc triển khai đường lối, chủ trương, các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng về công tác văn hóa – văn nghệ thời gian qua; kết quả xây dựng văn hóa, con người Việt Nam sau

35 năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước và đề ra phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm công tác văn hóa, văn nghệ trong giai đoạn 2021 – 2026, tầm nhìn đến năm 2045.

Trong chặng đường 35 năm đổi mới, đất nước phát triển nhanh, kinh tế tăng trưởng, người dân có nhiều cơ hội cùng với các tổ chức nhà nước đóng góp sáng kiến và thực hiện việc xây dựng, kiến thiết đất nước. Cả nước thật sự có nhiều sự hội nhập sâu rộng với bạn bè khắp nơi trên toàn cầu. 35 năm đổi mới đã tạo nên nhiều thế hệ người Việt trẻ hiện đại. Họ chính là tầng lớp có nhiều đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của đất nước hiện nay và tương lai của quốc gia mai sau. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Hội nghị Văn hóa toàn quốc 2021 chính là chấn hưng và phát triển nền văn hóa dân tộc. Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đề nghị tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm, như: Khơi dậy mạnh mẽ hơn nữa tinh thần yêu nước, ý chí tự cường, tinh thần đoàn kết; Khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc…

Có một thực tế đáng buồn là chúng ta coi trọng văn hóa, nhưng đầu tư cho văn hóa rất ít ỏi so với nhiều ngành khác. Khi sự suy thoái văn hóa, đạo đức xuất hiện và tạo ra những lỗ hổng tinh thần, một số người đổ lỗi cho kinh tế thị trường, mà không biết rằng hệ quả ấy có nguồn cơn từ quá trình mải mê chạy đuổi theo ham muốn danh lợi, vật chất mà bỏ quên vấn đề cốt lõi: phải xây dựng văn hóa đất nước.

Chúng ta kêu gọi nhiều về việc giữ gìn và phát huy tính dân tộc, bảo vệ văn hóa vật thể, đầu tư nhiều cho hệ thống di tích, di sản văn hóa; nhưng lại vô tình lãng quên đầu tư con người, khơi dậy con người Việt Nam lòng tự trọng, tự tôn dân tộc, lòng yêu nước, khoan dung, hòa hiếu. Đặc biệt, chúng ta thường xuyên bỏ lỡ những cơ hội quảng bá và giới thiệu văn hóa dân tộc, vuột mất cơ hội “sánh vai cùng các cường quốc năm châu” mà Bác Hồ đã gửi gắm.

Trong 35 năm đổi mới đất nước, chúng ta có bao nhiêu cơ hội xuất hiện trước toàn cầu nhưng đã bỏ qua hoặc quá mờ nhạt?

Trên thế giới có nhiều sự kiện hội tụ các quốc gia toàn cầu và luôn trở thành tâm điểm chú ý của toàn nhân loại. Có thể kể đến 3 sự kiện lớn nhất của nhân loại chính là World Cup, Olympic và World EXPO. Đến bao giờ thể thao Việt Nam có được thành tích trong các kỳ World Cup và Olympic? Khát khao đó vẫn được nuôi dưỡng, hun đúc hằng ngày, hằng giờ. Niềm tin chiến thắng có thể còn rất xa vì nhiều lý do khách quan lẫn chủ quan. Việc Việt Nam đã có 7 lần tham gia World EXPO nhưng chưa tạo được dấu ấn nào với bạn bè quốc tế, rõ ràng vấn đề đang thuộc về chúng ta chứ không phải thiên thời – địa lợi nữa.

Khung cảnh triển lãm trong Ngôi nhà Việt Nam

Cơ hội toàn cầu hóa mà vẫn giữ vững bản sắc riêng

Do tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, kỳ triển lãm thế giới EXPO 2020 Dubai phải dời lại 1 năm, đến ngày 1.10.2021 mới chính thức khai mạc tại Dubai – UAE với sự hội tụ của 192 quốc gia trên toàn cầu. Chuẩn bị cho EXPO 2020 Dubai, nước chủ nhà đã đầu tư gần 9 tỉ đô la để xây dựng khu triển lãm rộng 438 ha. Ở mỗi kỳ triển lãm World EXPO, đất nước chủ nhà đều để lại một công trình mang tính biểu tượng và trở thành kỳ quan thế giới. Năm nay, Dubai đã quyết định mang đến cho thế giới kỳ quan kiến trúc và công nghệ trình diễn của Sân vận động Quảng trường Mái vòm Al Wasl Plaza với màn chiếu 360 độ lớn nhất thế giới.

Triển lãm thế giới luôn dành cho các quốc gia tham dự cơ hội công bằng như nhau, để tự giới thiệu về các thành tựu của chính quốc gia mình. Đây chính là cơ hội để mỗi quốc gia tự hào giới thiệu nhiều lĩnh vực. Đặc biệt lĩnh vực kiến trúc, xây dựng và công nghệ luôn chiếm ưu thế và được phô diễn triệt để nhất.

Đã 7 kỳ triển lãm thế giới trôi qua, Việt Nam giới thiệu gì đến thế giới? Ngôi nhà Việt Nam ở đây vẫn được diễn đạt bằng hình ảnh chiếc nón lá, gốc rơm rạ, áo dài, thấp thoáng cồng chiêng, nghề dệt vải, món phở được cả thế giới biết đến… Mỗi kỳ triển lãm trôi qua, hàng trăm đài Truyền hình và báo chí trong ngoài nước tham dự và cần thấy nhiều hơn nữa ở Việt Nam. Cần sự đầu tư xứng đáng hơn cho việc giới thiệu hình ảnh quốc gia.

Nói về việc không có ngân sách, chắc chắn chúng ta không thể nghèo hơn các nước rất nghèo ở châu Phi; nhưng họ vẫn có một ngôi nhà riêng ấn tượng, đặc biệt khác lạ để phô diễn ra trước thế giới, ngay tại kỳ triển lãm thế giới ở Dubai này. Điều kiện của chúng ta không phô diễn được công nghệ trước bạn bè năm châu, cũng không xây được “ngôi nhà” ấn tượng; vậy thì chúng ta có gì để giới thiệu? Chúng ta chỉ còn văn hóa thấm đẫm hàng ngàn năm vẫn bền vững, bất chấp mọi sự đô hộ, bất chấp hàng loạt cuộc chiến tranh xâm lược. Nhưng chúng ta sẽ “nói” bằng cách gì và như thế nào để không bị chê “ăn mày quá khứ” chiến tranh hào hùng?

Trăn trở trước sự kiện quan trọng này, Bộ VH-TT-DL, Cục Hợp tác quốc tế và UBND tỉnh Đắk Nông đã quyết định chọn Ngày quốc gia Việt Nam tại Triển lãm thế giới EXPO Dubai – diễn ra vào ngày 30.12.2021 làm ngày trình diễn văn hóa Việt Nam trước toàn thể nhân loại. Sân chơi ngày hôm đó được dành trọn cho Việt Nam, bao gồm khu vực tại Ngôi nhà Việt Nam, và toàn bộ quảng trường mái vòm Al Wasl.

Lịch trình diễn của Ngày quốc gia Việt Nam đã được ấn định những tiết mục chính. Mở đầu là lễ thượng cờ Tổ quốc thiêng liêng mà bất cứ người con đất Việt nào cũng mong muốn được tham dự; Lễ diễu hành, Hội nghị thượng đỉnh về hợp tác và đầu tư… Không gian văn hóa của người Việt sẽ được tô đậm bằng sự xuất hiện bộ sưu tập tranh của “thần đồng hội họa” Xèo Chu với những bức tranh vẽ phong cảnh Việt Nam, roadshow của gần 200 nghệ nhân và nghệ sĩ trình diễn từ Ngôi nhà Việt Nam đến quảng trường có sức chứa khoảng 20.000 khán giả và bước vào buổi trình diễn nghệ thuật ca múa nhạc dân tộc kết hợp với thời trang thổ cẩm.

Điểm nhấn của chương trình biểu diễn nghệ thuật này có chủ đề Eternal flow – Dòng chảy bất tận được khơi nguồn bằng câu chuyện Con Rồng cháu Tiên chiếu trên mái vòm 360 độ của quảng trường và dẫn nhập vào hành trình người Việt lao động, sáng tạo, đổi mới thông qua tính biểu tượng của những bộ trang phục thổ cẩm từ nguyên sơ đến hiện đại, và sẵn sàng cho thế giới tiêu dùng hàng hiệu săn đón trong tương lai không xa.

Sự kỳ công của chương trình Ngày quốc gia Việt Nam tại Dubai đang được rầm rộ chuẩn bị và trở thành hy vọng cho cả dân tộc một cơ hội thay đổi cách nhìn nhận của thế giới về một Việt Nam đương đại mà vẫn bảo vệ và lưu giữ giá trị hàng nghìn năm văn hóa.

Đó chính là minh chứng mạnh mẽ cho dòng chảy, mạch nguồn văn hóa phi vật thể, là sức sống trường tồn chống lại được sự đồng hóa, đồng thời làm nên “sức mạnh mềm” của quốc gia trong quá khứ và tương lai đã định hình nhân cách bao thế hệ người Việt.