Đã có cổng công khai y tế liệu thiết bị, thuốc men… có còn bị thổi giá?

Ngày 20-11, cổng công khai giá dịch vụ của ngành y tế bắt đầu mở ở địa chỉ congkhaiyte.moh.gov.vn. Đây là một nỗ lực nhằm công khai, minh bạch các thông tin giá cả, chi phí dịch vụ, thiết bị y tế để góp phần ngăn chặn đẩy giá trong ngành y tế.

Thiết bị y tế được đấu thầu mua sắm đúng giá giúp người bệnh giảm được chi phí điều trị rất nhiều – Ảnh minh họa: MINH ANH

Bộ Y tế quyết tâm công khai giá trang thiết bị, giá thuốc bán trên thị trường, tránh việc mua bán lòng vòng, thổi giá.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long

Tại cổng thông tin này, người dân có thể tìm thấy các thông tin công khai giá thuốc – mỹ phẩm, giá trang thiết bị y tế, giá dịch vụ khám chữa bệnh, thông tin sản phẩm thực phẩm chức năng đang lưu hành và đã bị thu hồi, các sản phẩm vi phạm về quảng cáo và thủ tục hành chính công.

Công khai tất tần tật

Cụ thể ở lĩnh vực dược, mỹ phẩm có giá thuốc lưu hành, giá trúng thầu, doanh nghiệp có vi phạm. Tính đến hôm qua 20-11 đã có 60.450 mặt hàng kê khai giá thuốc bán buôn dự kiến, 40.390 thuốc trúng thầu tại các cơ sở y tế.

Ở lĩnh vực rất được quan tâm gần đây là giá trang thiết bị tại cơ sở y tế, tính đến 20-11 đã có 17.066 thông tin về giá vật tư, thiết bị, sinh phẩm y tế. Ở lĩnh vực khám chữa bệnh là giá 1.900 dịch vụ khám chữa bệnh bằng bảo hiểm y tế.

Với thực phẩm chức năng, cổng thông tin này có thông tin 28.875 bản công bố chất lượng sản phẩm, 2.700 sản phẩm có xác nhận nội dung quảng cáo. Ngoài ra, đến hôm qua trang web này có hơn 500 kết quả xử lý thủ tục hành chính công của Bộ Y tế.

Theo giới quan sát, với những con số này, Bộ Y tế đã công khai tất tần tật, “bật mí” những thông tin vốn được giữ kín mà người dân và doanh nghiệp quan tâm bấy lâu. Giá các dịch vụ ngành y tế đều được công khai, người dân có thể kiểm tra trực tiếp trên trang web này và so sánh với giá mình đang phải chi trả.

Trước đây giá trang thiết bị y tế đều “ai mua nấy biết”, bệnh viện nào muốn biết thì phải đi hỏi, đi tìm. Vì vậy đã có chuyện cùng một thiết bị robot phẫu thuật, cùng model, tính năng có bệnh viện mua với giá 89 tỉ, có nơi chỉ gần 80 tỉ, mức chênh lệch tới cả chục tỉ đồng. Nhiều vụ “thổi giá” thiết bị y tế thời gian qua nếu không bị phát hiện thì vẫn là những bí mật cũng vì không được công khai giá.

Cổng công khai giá hiện đã có khoảng 70% thiết bị, sinh phẩm, vật tư y tế có trên thị trường Việt Nam công bố giá nhà sản xuất, kinh doanh mong muốn bán. Theo ông Nguyễn Minh Tuấn – vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và công trình y tế (Bộ Y tế), trong tương lai cổng công khai giá sẽ liên kết với cổng thông tin về giá thiết bị, vật tư y tế trúng thầu.

“Minh bạch thông tin sẽ kéo giá thiết bị và vật tư y tế về giá trị thực” – ông Tuấn nói.

Việc công khai giá thiết bị y tế được kỳ vọng sẽ hạn chế tình trạng “loạn giá” mua sắm ở các bệnh viện. Trong ảnh: các bác sĩ vận hành thiết bị điều trị cho bệnh nhân – Ảnh: HÀ TRẦN

Sẽ không còn nâng khống giá mua sắm?

Theo ông Tuấn, công khai thông tin và giá dịch vụ, thiết bị y tế là biện pháp quản lý, điều hành tích cực của Bộ Y tế để khắc phục những “khoảng tối” thời gian qua.

Tại lễ khai trương cổng công khai giá, tân Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết bộ đã thành lập 2 hội đồng tư vấn cấp giấy phép thuốc và trang thiết bị, vật tư y tế. Đây là 2 hội đồng độc lập, do 2 cựu thứ trưởng Bộ Y tế đứng đầu, để tránh câu chuyện “cấp phép chậm, muộn, nhiêu khê”. Ông Long cũng cho rằng Bộ Y tế quyết tâm sẽ công khai dựa trên thế mạnh của công nghệ thông tin.

Tuy nhiên, theo khảo sát của phóng viên cho thấy những con số về mức giá dịch vụ, thiết bị được công bố còn khá rời rạc. Cụ thể, trên cổng thông tin công bố giá thiết bị, vật tư, sinh phẩm y tế nhà sản xuất muốn bán và giá trúng thầu, tuy nhiên 2 loại giá này chưa được kết hợp ở cùng một địa chỉ để tiện tra cứu.

Công khai giá cả chi phí dịch vụ, thiết bị y tế sẽ góp phần đưa dịch vụ khám chữa bệnh về đúng giá trị thật – Ảnh: DUYÊN PHAN

Theo một số chuyên gia y tế, việc công khai giá trang thiết bị y tế là một bước cần thiết để minh bạch mặt bằng thị trường nhưng chưa chắc có thể chặn đứng tình trạng kê khống giá trong các dự án mua sắm.

Với giá thuốc, quy định hiện hành yêu cầu phải có trần giá bán buôn, từ đó khó có thể mua bán lòng vòng đẩy giá, nhưng với thiết bị y tế thì vẫn có thể mua bán lòng vòng qua 2-3 doanh nghiệp, từ đó giá sẽ tăng. Hơn nữa, các yếu tố cấu thành nên giá thiết bị, vật tư, sinh phẩm y tế niêm yết cũng chưa qua khâu thẩm định nên vẫn có thể giá công bố cao, tùy nơi mua mà giá trúng thầu sẽ khác.

Trong khi đó, cũng có ý kiến đề nghị ngoài công bố giá dịch vụ y tế theo khung chung còn cần công khai giá cụ thể của từng bệnh viện (toàn quốc có hơn 16.000 bệnh viện), nhất là giá dịch vụ theo yêu cầu.

Số lượng thuốc, thiết bị, dịch vụ y tế… công khai giá ngày 20-11-2020 – Nguồn: Bộ Y tế – Đồ họa: T.ĐẠT

Hàng loạt gói thầu y tế tại Hà Nội có sai phạm

Vấn đề mua sắm thiết bị y tế được dư luận đặc biệt quan tâm từ khi cơ quan chức năng phát hiện vụ nâng khống giá máy xét nghiệm COVID-19 xảy ra tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội vào tháng 3 năm nay.

Theo cáo trạng vừa được công bố, cơ quan điều tra Bộ Công an kết luận ông Nguyễn Nhật Cảm – giám đốc CDC Hà Nội – đã chủ mưu thông đồng cùng nhiều người khác nâng khống giá máy xét nghiệm COVID-19 gây thiệt hại cho ngân sách 5,4 tỉ đồng.

Ngoài gói thầu mua máy xét nghiệm COVID-19 trên, cơ quan điều tra xác định từ năm 2019 đến tháng 3-2020, CDC Hà Nội còn thực hiện đấu thầu với 16 gói thầu mua trang thiết bị, vật tư tiêu hao trị giá hơn 81 tỉ đồng và 2 gói thầu thiết kế, in ấn tài liệu và phát sóng các nội dung tuyên truyền phòng chống dịch bệnh trị giá hơn 1,9 tỉ đồng.

Hiện CDC Hà Nội đã thanh toán cho nhà thầu của 18 gói thầu này hơn 70 tỉ đồng. Cơ quan điều tra quyết định tách những nội dung sai phạm tại 18 gói thầu này để tiếp tục điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

_N.T.

Giá thị trường sẽ về đúng giá trị thật

Trang thiết bị y tế là mặt hàng đặc thù, quản lý phải đặc thù, cơ sở y tế phải có đội ngũ kỹ thuật có chuyên môn, kinh nghiệm về thiết bị y tế để tư vấn khi mua sắm thiết bị và có hội đồng khoa học cơ sở để xác định lựa chọn ưu tiên khi mua sắm. Khi công khai giá, cấu hình, model thiết bị trên cổng, dần dần thị trường sẽ điều chỉnh, muốn bán cao, người ta tra cứu biết người ta không mua nữa.

Trước đây mù mờ người ta không biết thì có thể mua, nay minh bạch, giá cao lòi ra ngay, thị trường sẽ về đúng giá trị thật, đúng chất lượng.

Ông Nguyễn Minh Tuấn (vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và công trình y tế, Bộ Y tế)

* Bà Nguyễn Thị Huỳnh Mai (chánh văn phòng Sở Y tế TP.HCM):

Phải cập nhật liên tục và chi tiết

Cổng công khai y tế nói chung và cổng công khai trang thiết bị, vật tư, sinh phẩm y tế nói riêng là nền tảng thiết lập lòng tin giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân. Mối quan hệ này rất đa dạng giữa các bên tham gia và được điều chỉnh trên nguyên tắc minh bạch và có độ tin cậy lớn.

Cổng này giúp người dân cập nhật kịp thời những chính sách, giá cả trang thiết bị, vật tư, sinh phẩm y tế. Trên cơ sở đó giám sát được hoạt động cung cấp dịch vụ y tế của ngành y tế cũng như phản ánh những bất cập.

Kênh này cũng giúp ngành y tế giám sát các doanh nghiệp cung ứng trang thiết bị, vật tư, sinh phẩm y tế, từ đó giúp hoàn thiện, nhất quán giá cả trong việc đấu thầu. Tôi nhận định cổng này sẽ ngăn chặn được việc nâng khống giá trang thiết bị y tế và đây cũng là một trong những mục tiêu của ngành y tế.

Tuy nhiên cần làm sao đưa thông tin kịp thời, buộc các doanh nghiệp phải số hóa, cập nhật thông tin liên tục. Từ đó giúp các cơ sở y tế xây dựng được kế hoạch lựa chọn nhà thầu để thực hiện việc cung cấp trang thiết bị, phục vụ người dân.

Theo tôi, Bộ Y tế xây dựng được kênh này đã là thành công bước đầu. Người sử dụng phản hồi bất cập và người quản lý cập nhật liên tục và chi tiết sẽ giúp cổng hoàn chỉnh.

* Ông Nguyễn Minh Tiến (phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng thành phố, TP.HCM):

Người bệnh được hưởng lợi

Từ nay người dân đã biết giá cả, nguồn gốc, xuất xứ, tính năng các trang thiết bị, vật tư y tế, thuốc thang. Họ có thể tham khảo khung giá, tính toán trước được chi phí điều trị.

Theo tôi, cổng công khai này khi thực hiện nghiêm và giám sát tốt sẽ giải quyết các tiêu cực như nâng khống giá trang thiết bị y tế. Tuy nhiên trong quá trình triển khai có thể gặp những “kẽ hở”, vì thế cần đảm bảo về luật pháp mới đạt được hiệu quả cao nhất.

* PGS.TS Nguyễn Hoài Nam (phó chủ nhiệm bộ môn phẫu thuật lồng ngực và tim mạch Đại học Y dược TP.HCM):

Cần tách rời giá cấu hình cơ bản và cấu hình cộng thêm

Tôi cho rằng việc công khai minh bạch nhưng cần phải rõ ràng, chi tiết bằng cách công bố chi tiết giá cấu hình cơ bản và cấu hình cộng thêm cũng như đời máy. Thiết bị y tế không được gộp chung cả hai cấu hình hoặc chỉ công bố cấu hình cơ bản.

Chẳng hạn một máy siêu âm thì giá cấu hình cơ bản là bao nhiêu, cấu hình cộng thêm giá bao nhiêu. Nếu không công bố rõ ràng từng cấu hình thì dễ gây lộn xộn, khó so sánh giá. Khi dư luận, công an “sờ gáy”, các cơ sở y tế có thể giải thích đó là giá gộp, rồi trình bày mua thêm cấu hình này, cấu hình kia nhưng thực tế có mua thêm hay không?

Sau một thời gian vận hành cổng, cần tổ chức các hội nghị cho người dân, các chuyên gia, những người có tâm huyết cùng nhau góp ý, thảo luận, tìm những điểm chưa phù hợp để chấn chỉnh, giúp cổng thông tin hoàn thiện và phát triển hơn. Tôi không bằng lòng nếu chỉ khư khư vận hành mà không ghi nhận những góp ý.

Ngoài ra, cần tăng cường kiểm tra, kiểm soát trong quá trình sản xuất thuốc, vật tư, thiết bị y tế. Tôi từng đến một hãng xưởng về trang thiết bị y tế ở Ấn Độ, thấy họ đã dành hơn 50% nhân lực để kiểm soát công việc nhằm tạo ra sản phẩm chất lượng tốt nhất. Tại nước ta, việc này tôi thấy chưa được chú trọng nhiều.

LAN ANH

TTO