Chiều 13.11, với 449/455 đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua luật Cư trú sửa đổi với thay đổi căn bản nhất là quy định chuyển đổi phương thức quản lý cư trú, bỏ sổ hộ khẩu và sổ tạm trú giấy được dùng nhiều chục năm nay.

Vấn đề tranh cãi nhiều nhất trong quá trình thảo luận xây dựng luật này là việc bỏ sổ hộ khẩu ngay từ 1.7.2021 khi luật Cư trú sửa đổi có hiệu lực, hay cho phép tiếp tục sử dụng sổ hộ khẩu cho tới hết năm 2022 để chứng minh thông tin nơi cư trú.

Đề xuất kéo dài thời gian sử dụng sổ hộ khẩu xuất phát từ lo lắng phương thức quản lý cư trú mới chưa kịp hoàn thiện để đưa vào sử dụng từ 1.7.2021 khi luật có hiệu lực, gây khó khăn cho người dân.

Báo cáo giải trình, tiếp thu dự án luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội do ông Hoàng Thanh Tùng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật, trình bày tại Quốc hội cho hay, về thời điểm có hiệu lực của luật, đa số ý kiến nhất trí quy định luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2021. Tuy nhiên, cũng có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định thời điểm luật có hiệu lực thi hành muộn hơn, có thể là từ ngày 1.1.2022.

Sau khi xem xét và lắng nghe ý kiến các cơ quan liên quan, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị quy định thời điểm có hiệu lực thi hành của luật là từ ngày 1.7.2021 như đề nghị của Chính phủ và ý kiến của đa số đại biểu Quốc hội.

Về vấn đề cho phép tiếp tục sử dụng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đến hết ngày 31.12.2022 để chứng minh nơi cư trú, do ý kiến còn khác nhau nên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã gửi phiếu thăm dò ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội.

Ông Tùng cho biết, kết quả lấy phiếu cho thấy, có 266/402 vị đại biểu Quốc hội đồng ý với phương án cho phép người dân được tiếp tục sử dụng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã được cấp cho đến hết ngày 31.12.2022.

Có 135/402 đại biểu Quốc hội đồng ý với phương án quy định sổ hộ khẩu, sổ tạm trú không có giá trị sử dụng trong các giao dịch, quan hệ pháp luật được xác lập mới kể từ ngày luật này có hiệu lực thi hành, tức 1.7.2021.

Từ đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định, tiếp thu theo ý kiến của đa số đại biểu Quốc hội quy định theo hướng cho phép người dân được tiếp tục sử dụng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã được cấp cho đến hết ngày 31.12.2022 để chứng minh thông tin về nơi cư trú, nhằm tránh làm phát sinh thêm thủ tục hành chính, thêm phiền phức cho người dân, tạo áp lực lớn cho các cơ quan quản lý, đăng ký cư trú tại thời điểm luật mới có hiệu lực thi hành.

Theo ông Tùng, quy định này không làm ảnh hưởng đến hiệu lực thi hành của luật Cư trú và việc triển khai thực hiện các quy định của luật ngay từ thời điểm ngày 1.7.2021. Khi các cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú hoàn thành việc xây dựng, vận hành thông suốt và các cơ quan, tổ chức, địa phương đã thực hiện tốt việc kết nối, liên thông để bảo đảm chỉ cần sử dụng số định danh cá nhân là có thể xác định được thông tin nhân thân, thông tin về nơi cư trú của công dân thì sổ hộ khẩu, sổ tạm trú sẽ tự chấm dứt vai trò ngay cả khi chưa đến thời hạn 31.12.2022.

Trước khi thông qua toàn bộ dự án luật, 446/455 đại biểu Quốc hội cũng đã tán thành thông qua quy định về việc tiếp tục sử dụng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú tới hết 31.12.2022.