Trang web của Ủy hội sông Mê Kông (MRC) ngày 29.9 công bố bộ hướng dẫn kỹ thuật mới, giúp các nhà thầu, tư vấn và cơ quan nhà nước xem xét sử dụng nhằm tối ưu hóa lợi ích và giảm nhẹ tác động xã hội và môi trường của các dự án thủy điện.

“Bộ hướng dẫn về Giảm nhẹ Tác động của Thủy điện” gồm ba tập chuyên đề dài 738 trang với nội dung liên quan đến hướng giải quyết một loạt các rủi ro trong quá trình phát triển thủy điện thông qua đánh giá năm chủ đề chính.

Các chủ đề này bao gồm thủy văn sông và dòng chảy hạ lưu, hình thái học và phù sa bồi lắng, chất lượng nước, nghề cá và sinh thái thủy sinh và đa dạng sinh học, tài nguyên thiên nhiên và các dịch vụ hệ sinh thái.

“Bộ hướng dẫn giúp quản lý và giảm nhẹ rủi ro trong quá trình thiết kế và vận hành các công trình thủy điện để hỗ trợ việc quy hoạch và quản lý toàn lưu vực, cũng như các yêu cầu phát triển dự án trước mắt,” theo tiến sĩ An Pich Hatda, giám đốc điều hành Ban Thư ký MRC.

Theo bộ hướng dẫn, trong quá trình lập kế hoạch, nghiên cứu khả thi và thiết kế, các nhà thầu có thể tiến hành nhiều bước để tối ưu hóa lợi ích và tránh gây tác động tiêu cực. Chẳng hạn như như chọn địa điểm xây dựng dự án phù hợp nhất, điều chỉnh quy mô dự án như xây đập thấp hơn và sử dụng các nguồn năng lượng thay thế.

Trong trường hợp không thể giảm được các tác động nhất định trong giai đoạn xây dựng và vận hành, nhà thầu có thể cân nhắc nhiều hình thức, biện pháp giảm nhẹ khác nhau với các giải pháp bù trừ tác động tiêu cực như: cung cấp các khu vực sinh sản thay thế cho cá hoặc không xây dựng ở những nhánh sông nhất định để cho cá có thể di cư.

Dù bộ hướng dẫn mới có nêu các phương pháp giảm nhẹ cụ thể để giải quyết các rủi ro khác nhau, ông Hatda nhấn mạnh rằng việc hợp tác trên toàn khu vực với các nỗ lực quy hoạch và giảm nhẹ tác động của thủy điện có vai trò sống còn để ngăn ngừa tác động trên diện rộng.

“Giảm nhẹ ở cấp độ toàn lưu vực đòi hỏi phải lập quy hoạch tổng hợp các hệ thống ở cấp độ lưu vực, cũng như hợp tác không ngừng giữa các quốc gia thành viên và các đối tác đối thoại. Việc này cũng quan trọng như việc phối hợp vận hành các đập trên bậc thang thủy điện và các phương pháp chia sẻ lợi ích”, ông lưu ý về thủy điện sông Mê Kông.