Nhiều trò chơi game online cuốn hút trẻ nhỏ – Ảnh: New York Times

Năm 2011, Na Uy từng rúng động bởi một sát thủ máu lạnh lên kế hoạch chi tiết giết chết 77 mạng người. Nhân cách và tư tưởng của sát thủ này rất phức tạp, nhưng có một điều khiến người dân Na Uy bàng hoàng lúc ấy là hắn đã tập luyện cho vụ thảm sát thực sự của mình bằng trò chơi điện tử về chiến tranh như World of Warcraft và Modern Warfare 2.

Sau vụ việc kinh hoàng, người ta bàn bạc rất nhiều về việc kiểm soát trò chơi điện tử nhưng theo chỗ tôi biết, tất cả chỉ dừng ở việc bàn bạc mà không đi đến hành động quyết liệt. Rất khó để chứng minh trò chơi điện tử tự nó là độc hại hay chỉ có hại khi bị những người chơi bệnh hoạn, điên rồ lạm dụng.

Cách kiểm soát phổ biến là gắn cảnh báo độ tuổi với trò chơi, như chỉ cho người trên 18 tuổi, nhưng tôi cho rằng một nhãn cảnh báo đơn giản như vậy là không đủ sức để kiểm soát người chơi.

Dù các vụ bạo lực mà thủ phạm lấy cảm hứng hay lẫn lộn giữa đời thực và trò chơi điện tử, nhưng Na Uy không có chủ trương hạn chế hay cấm trò chơi điện tử. Thay vào đó, họ chủ trương giáo dục người chơi. Tôi cho rằng đây là một cách tiếp cận đúng đắn vì thử thách, cạm bẫy trong xã hội hay cuộc đời chúng ta rất nhiều và chúng xuất hiện ngoài ý chí của chúng ta bất chấp các biện pháp cấm đoán.

Vì vậy, trang bị cho trẻ triết lý, thái độ và cách phản ứng tình huống sẽ thích hợp hơn là lệnh cấm.

“Nếu để trẻ tự đi lạc trong thế giới trò chơi điện tử, hậu quả đáng tiếc có thể là điều chúng ta phải chịu một phần trách nhiệm.
Harri Hakala

Cách tiếp cận này cũng giống như giáo dục giới tính, chúng ta không giấu nhẹm, cũng không khuyến khích, mà cho các em kiến thức để chọn lựa hành động của mình sao cho tốt nhất.

Ở vùng Kautokeino, Na Uy – nơi tôi đang sống, một số trường cấp 2 và cả cấp 3 chủ động cho học sinh chơi trò chơi điện tử và thảo luận với các em về thông điệp của trò chơi, cảm giác của mình khi chơi và cách một người trưởng thành nên hành động hay phản ứng trước các trò chơi này.

Ý nghĩa của việc cho chơi để giáo dục này là làm cho học sinh hiểu rằng trò chơi có thể kiểm soát chúng ta và mỗi người cần biết cách phản ứng đúng. Mong đợi của nhà trường là học sinh biết điều gì đang xảy ra với mình, khi nào thì các em bị trò chơi điện tử kiểm soát.

Các phụ huynh cần nhớ nhà trường không để các em tự do chơi điện tử, ở nhà gia đình cũng không để các em làm vậy, mà là cùng chơi và chia sẻ những suy nghĩ, cảm xúc của mình. Chính qua những trao đổi như những người bạn sẽ giúp trẻ hiểu hơn về trò chơi mà chúng tham gia. Cách giáo dục này cần thời gian, sự đồng hành, nỗ lực của cha mẹ, nhà giáo dục. Nếu để trẻ tự đi lạc trong thế giới trò chơi điện tử, hậu quả đáng tiếc có thể là điều chúng ta phải chịu một phần trách nhiệm.