Lấy mẫu test HIV, một việc làm thường xuyên liên tục của nhân viên y tế – Ảnh: CTV

Theo BS Dương Minh Tâm (Viện sức khoẻ tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội), rất nhiều bệnh nhân là người dùng ma túy đá vào điều trị tại viện.

Các bệnh nhân nhập Viện sức khoẻ tâm thần có các biểu hiện hoang tưởng, ảo giác, luôn nghĩ có người đến chém mình, đánh mình, bắt mình và mình cần phải đánh, chém, bắt lại hoặc chạy trốn…

Hoang tưởng, lo âu khi dùng ma tuý tổng hợp

Vài năm trở lại đây số người nghiện ma tuý tổng hợp tăng cao, các ca “ngáo đá” gây nguy hiểm cho xã hội nhiều hơn. Nhiều trường hợp “ngáo đá” gây ra các vụ thảm án, trong khi tại nhiều địa phương số nghiện ma túy đá đã lên tới 90% người nghiện.

“Ma túy tổng hợp gây các triệu chứng trầm cảm, lo âu trong giai đoạn quá liều và thời kỳ cai. Bên cạnh đó, nghiên cứu bệnh nhân sử dụng ma tuý tổng hợp cho thấy 28-36% bệnh nhân có loạn thần, bao gồm hoang tưởng bị truy hại, trên 77% bệnh nhân dùng ma túy đá bị loạn thần có hoang tưởng này.

Gần 45% có “ảo thính”, nghe thấy tiếng đe dọa bên tai. Nếu dùng phối hợp với ma túy truyền thống, ma túy tổng hợp sẽ làm tăng số người có ý tưởng hoặc kế hoạch tự sát”- nghiên cứu của Bộ Y tế vừa cho biết.

Đặc biệt, trái với suy nghĩ của nhiều người là dùng ma túy tổng hợp không gây nghiện như ma túy truyền thống, thực tế các chuyên gia chia sẻ người dùng ma tuý tổng hợp có thể trải qua các “giai đoạn” như dùng thử (thường do tò mò hoặc áp lực của bạn bè); dùng “giải trí” (hay xuất hiện tại các buổi tiệc, buổi gặp gỡ, giao lưu) và dùng vì hoàn cảnh (có người muốn ép cân, thức đêm để lái xe đường dài hoặc học thi); sử dụng nhiều nhưng không thường xuyên và tiến tới bị lệ thuộc.

Số liệu của Bộ Y tế cũng cho biết loại ma tuý tổng hợp được sử dụng nhiều có tên gọi là đá, thuốc lắc, ngọc diên, viên nữ hoàng… có thể hấp thu rất nhanh, ở liều thấp có thể gây vã mồ hôi, run, đau ngực, liều cao gây co giật, xuất huyết nội sọ, tăng huyết áp, làm người dùng kích động và lo sợ, lú lẫn, hoang tưởng, ảo giác, khi quá liều có thể làm người dùng tăng thân nhiệt, tăng kích động, tiêu cơ vân, hôn mê và tử vong.

Lần đầu tiên có phác đồ cai nghiện ma túy tổng hợp

Bộ Y tế vừa ban hành phác đồ điều trị cho người dùng ma túy tổng hợp. Đây là lần đầu tiên VN có phác đồ này.

Tuy nhiên, khác với cai nghiện ma tuý truyền thống có sự hỗ trợ của thuốc cắt cơn, cai nghiện ma túy tổng hợp không có thuốc hỗ trợ, hoàn toàn dựa vào các biện pháp hỗ trợ tâm lý, nâng đỡ tinh thần cho người bệnh.

Đương nhiên vì thế hiệu quả cai nghiện phụ thuộc rất nhiều vào nỗ lực của bệnh nhân.

Quá trình cai nghiện, các bác sĩ sẽ can thiệp tâm lý và hành vi, tư vấn, tăng cường động lực để hỗ trợ người lệ thuộc ma túy tổng hợp cai nghiện. Khi được điều trị bằng liệu pháp tâm lý, thầy thuốc, người thân và gia đình người lệ thuộc ma túy sẽ có vai trò hỗ trợ rất quan trọng.

Một nghiên cứu thực hiện trong thời gian từ 2016-2019 tại Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng trên nhóm thanh niên sử dụng ma tuý tổng hợp cho thấy tuổi bình quân sử dụng ma túy tổng hợp lần đầu ở nhóm này chỉ 16-18 tuổi.

Khi tuổi trẻ, các bạn có thể thử và rồi bị lệ thuộc. Các vụ trọng án gần đây liên quan người dùng ma túy đá cho thấy bất kỳ ai cũng có thể là nạn nhân hay thủ phạm như: nhân viên ngân hàng, giáo viên, học sinh, sinh viên…

Theo phân tích của nhóm chuyên gia xây dựng phác đồ điều trị cho người dùng ma túy tổng hợp, có đến 48-58% người dùng ma túy tổng hợp có triệu chứng trầm cảm, lo âu, một tỉ lệ khá lớn có các dấu hiệu như sợ không gian rộng, loạn thần (có hoang tưởng bị truy hại, ảo thính).

Khi dùng ma túy tổng hợp chung với ma tuý truyền thống, tỉ lệ người dùng có ý tưởng tự sát lên tới 2-11%.

Các chuyên gia khuyến cáo đừng dùng ma túy tổng hợp dù chỉ một lần, đừng đánh đổi tương lai bằng việc dùng ma tuý tổng hợp để “giải trí” hoặc do áp lực bạn bè, hoặc chính bạn thấy tò mò.