“Chúng tôi cũng phải họp đến 5 lần về việc này. Họp với các nhà khoa học, hội thảo, rồi họp 2 lần với người dân. Phương án sau cùng thống nhất là như vậy. Rất mừng là người dân cũng vui, lễ hội yên bình”, ông Tô Văn Động, Giám đốc Sở VH-TT Hà Nội, nói. Cũng theo Sở VH-TT, những năm trước có lần xô xát xảy ra là do khi trai làng còn đang khiêng kiệu thì người ở nơi khác về dự hội đã xông vào cướp trước lộc hoa tre. Chưa kể, nếu chỉ là trong làng cướp lộc lấy may thì người dân luôn nương nhau, không xô đẩy mạnh. Trong khi đó, người ở vùng khác đến sẵn sàng xô xát va chạm mạnh.

Đầu năm nay, một số đám cháy do đốt vàng mã đã xảy ra. Ốc bươu vàng và rùa tai đỏ cũng gây lo lắng khi được thả xuống hồ Gươm (Hà Nội). Cũng là phóng sinh, năm ngoái, cả một xe tải cá chim trắng đã được thả xuống sông Hồng để phóng sinh. GS Mai Đình Yêm, ĐH Quốc gia Hà Nội, khi đó cho rằng dù không phải loài nguy hiểm, nhưng cũng không khuyến khích thả những loài sinh vật ngoại lai ra môi trường mà nên chọn các loài cá bản địa. Tại nhiều hội chọi trâu, trâu chưa chọi ngoài chợ đã có người bán thịt trâu thắng cuộc lấy may. Điều này, theo Phó chánh thanh tra Bộ VH-TT-DL Phạm Xuân Phúc, chính là biểu hiện thương mại hóa lễ hội. Nhét tiền vào tay tượng, theo nguyên Uỷ viên Hội đồng Di sản quốc gia, GS Ngô Đức Thịnh, là một tập tục xấu. Nó thể hiện mong muốn mua bán mặc cả tận tay với thần linh.

Cũng theo ông Phúc, để các tục lệ được thực hành tốt, không thể để ngành văn hoá đơn thương độc mã. “Chúng tôi cần sự liên kết của các ngành khác, đơn vị khác”, ông Phúc nói. Trên thực tế, có những tập tục bị thương mại hóa, và chính quyền cũng muốn như vậy. “Chọi trâu ở Phù Ninh (Phú Thọ), mình yêu cầu không bán vé thì họ cũng làm đúng. Tôi vừa phỏng vấn người dân họ nói năm nào cũng đông, nhưng mà nếu không phải mua vé thì người ta phấn khởi hơn. Tuy nhiên, chính quyền thì không thích lắm”, bà Ninh Thị Thu Hương cho biết. 

Chém lợn hay đập đầu trâu đều là lễ hội có yếu tố hiến sinh. Nếu đứng từ phía nhà nghiên cứu văn hoá, nó là tập tục gắn lâu đời với người dân. Nó làm đồng bào cảm thấy yên tâm. Nhưng bây giờ nó không còn nằm trong một cộng đồng nhỏ mà được mở rộng hơn thì việc đó không còn phù hợp nữa, ẩn trong đó có gì đó bạo lực, có thể gây ảnh hưởng tâm lý   Bà Ninh Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Văn hoá cơ sở (Bộ VH-TT-DL)