Chúa Nhật 4 TN – A – 2017 – Mồng Hai Tết: Hướng về cội nguồn của tổ tiên
Trong thời đại hiện nay, nhiều người chúng ta cũng chưa ý thức được tổ tiên, ông bà, thậm chí cha mẹ mình là ai và chúng ta cần phải tỏ lòng thảo hiếu đối với các vị như thế nào.
Hướng về cội nguồn của tổ tiên
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Sơn, HKK
Lời mở
Ngày mồng Hai Tết, Giáo hội Việt
Tuy nhiên, trong thời đại hiện nay, nhiều người chúng ta cũng chưa ý thức được tổ tiên, ông bà, thậm chí cha mẹ mình là ai và chúng ta cần phải tỏ lòng thảo hiếu đối với các vị như thế nào.
1. Những cách hiểu hẹp hòi về tổ tiên
Trong quan niệm thực dụng chỉ nhắm vào vật chất, nhiều em học sinh Việt Nam hiện nay, qua các bộ sách báo giáo khoa, chỉ nhận biết người cha người mẹ đang sống, chỉ biết tổ tiên của mình là vua Hùng dựng nước, chứ không biết đến nguồn cội của tất cả mọi hiện hữu là chính Thiên Chúa. Những người biên soạn các bộ sách đó loại bỏ tất cả các bài học về tôn giáo, về đời sống tinh thần của con người. Ý niệm về tổ tiên được định nghĩa trong cuốn Từ điển Tiếng Việt: “Tổng thể nói chung những người được coi là thuộc những thế hệ đầu tiên, qua đời đã lâu, của một dòng họ hay một dân tộc” (Viện Ngôn ngữ học, NXB Đà Nẵng, 2013).
Chúa Giêsu trong bài Phúc Âm hôm nay (x. Mt 15,1-6 ) cũng nói cho các kinh sư và người Pharisêu hiểu rằng họ không được phép chỉ giữ truyền thống của tổ tiên mà quên mất nguồn cội là chính Thiên Chúa. Những tư tế và những người Pharisêu dạy cho những người Do Thái rằng nếu ai đóng góp vào trong đền thờ một số tiền và nói rằng đây là phần chúng tôi đóng góp cho Chúa thì người ấy có thể nói với cha mẹ mình rằng: “Chúng tôi không cần phải lo lắng cho các ngài nữa bởi vì số tiền mà chúng tôi để dành cho cha mẹ đã được dâng cho Thiên Chúa rồi!”. Chúa Giêsu nói rằng người ta không được phép chỉ nại đến truyền thống của con người mà huỷ bỏ lời Thiên Chúa là phải thảo kính cha mẹ.
2. Tổ tiên của người Việt
Thật sự ý niệm về tổ tiên như mời gọi chúng ta mở ra cho rất nhiều dân tộc, mở ra cho toàn thể nhân loại, bởi vì tổ tiên là những bậc sinh thành đã dưỡng dục chúng ta trong nhiều thế hệ: từ cha mẹ, đến ông bà, đến các cụ cố và bao nhiêu những thế hệ trước đó. Nếu nhìn vào dân tộc của chúng ta thì không phải chỉ có vua Hùng dựng nước. Trước đó chúng ta còn có những bộ tộc mà chúng ta gọi là Bách Việt (100 bộ tộc người Việt) ở phía
Những dân tộc ấy, dù không tồn tại nữa nhưng mồ hôi, công sức, xương máu của họ đổ ra để canh tác và bảo vệ quê hương, đã thấm vào lòng đất nước này, tạo nên cho chúng ta những bông lúa, lương thực, những nét văn hoá, rồi từ đó hình thành nên dân tộc Việt
Tuy nhiên, đó mới chỉ là những đóng góp về thể xác vật chất. Những người khác còn đóng góp cho chúng ta về mặt văn hoá và tinh thần nên ý niệm tổ tiên phải trải rộng ra cho toàn thể nhân loại. Chúng ta biết ơn những người Ả Rập dạy cho chúng ta những con số 1,2,3,4 để làm nên những phép tính đơn giản: 1 với 1 là 2, 2 với 2 là 4. Chúng ta biết ơn những người Rôma, Latin cho chúng ta những con chữ a,b c mà bây giờ chúng ta mới có chữ Quốc ngữ. Chúng ta biết ơn biết những bậc tiền nhân đã đóng góp cho nhân loại ngay từ đầu lịch sử con người cho đến ngày nay với những khám phá, phát minh vể đủ mọi ngành khoa học cũng như luân lý, đạo đức mà bài đọc I đã nhắc nhở: “Giờ đây, chúng ta hãy ca ngợi những vị danh nhân cũng là cha ông chúng ta qua các thế hệ. Các ngài là những vị đạo hạnh, công đức của các ngài không chìm vào quên lãng” (Hc 44,1.10). Tất cả đếu là những bậc tổ tiên đã sinh thành, dưỡng dục chúng ta cho đến ngày hôm nay. Tất cả đang tụ họp ở đây, quanh bàn thờ Chúa như trong một nhà Cha chung, để chúng ta tỏ lòng kính nhớ, biết ơn.
3. Nguồn cội duy nhất là Thiên Chúa
Nhớ về nguồn cội của mình là những bậc tổ tiên, chúng ta còn được mời gọi đi xa hơn nữa để trở về nguồn cội duy nhất của toàn thể nhân loại và vũ trụ. Đó là chính Thiên Chúa. Chúa là nguồn của mọi hiện hữu, nguồn của chân thiện mỹ, của sự sống vĩnh hằng và hạnh phúc vô biên, để từ cội nguồn đó chúng ta mới có tất cả như ngày nay. Chúng ta được mời gọi dâng lên Chúa tấm lòng thảo hiếu, để cho chúng ta nhận ra mọi người, dù khác biệt màu da, tôn giáo, giai cấp trong xã hội, đều là anh chị em của nhau, con của cùng một Cha Trên Trời. Vì thế, Chúa Giêsu đã giới thiệu cho chúng ta nguồn cội duy nhất ấy: “Anh em cũng đừng gọi ai dưới đất này là cha của anh em, vì anh em chỉ có một Cha, là Cha trên trời” (Mt 23,9).
Hơn nữa, mối liên hệ ruột thịt bây giờ được xây dựng trên nền tảng lòng thảo hiếu đối với Cha Trên Trời. Khi có người nhắc nhở: có mẹ và anh em của Chúa Giêsu đang đợi Người. Người nói rằng: “Ai là mẹ tôi? Ai là anh em tôi? Rồi Người giơ tay chỉ các môn đệ và nói : Đây là mẹ tôi, đây là anh em tôi. Vì phàm ai thi hành ý muốn của Cha tôi, Đấng ngự trên trời, người ấy là anh chị em tôi và là mẹ tôi” (Mt 12,47-50). Khi chúng ta gắn bó với Thiên Chúa, thi hành ý muốn của Chúa Cha như Chúa Giêsu thì chúng ta được kết hợp mật thiết với Chúa Giêsu, và Người chuyển thông cho chúng ta sức mạnh, tình yêu và tất cả những ân huệ cao cả nhất trong cuộc sống của Thiên Chúa để chúng ta được nối kết với nhau và trở thành một gia đình duy nhất.
Chính gia đình này sẽ giúp cho chúng ta cảm nghiệm được chúng ta không phải chỉ là anh chị em ruột thịt về phần xác mà chúng ta còn được Cha Trên Trời cho hợp nhất với Ngài để trở thành những vị thần linh, trở thành Thiên Chúa như Người. Lúc bấy giờ chúng ta mới có thể giúp cho dân tộc của chúng ta bền vững, giúp cho nhân loại của chúng ta trường tồn, từ đó gia đình của chúng ta mới hạnh phúc, mỗi người mới cảm nghiệm được sự sống kỳ diệu của Thiên Chúa chuyển thông cho chúng ta.
Vị Tổng thống Hoa Kỳ mới nhậm chức ngày 20 tháng Giêng vừa qua đã hứa hẹn với dân tộc mình rằng ông sẽ làm cho dân tộc Mỹ vĩ đại trở lại. Rất nhiều người Mỹ đã tin vào khẩu hiệu của ông mà bỏ phiếu cho ông. Nhưng, người ta chỉ có thể trở thành vĩ đại một cách tuyệt đối, dân tộc có thể trường tồn mãi mãi, nếu người ta tin tưởng vào Thiên Chúa vì Thiên Chúa là đấng tuyệt đối cao cả và mãi mãi trường tồn. Chúng ta cũng cầu nguyện cho tổng thống Hoa Kỳ cũng như cho dân tộc Hoa Kỳ, xin họ giữ vững lòng tin vào Thiên Chúa đúng như câu khẩu hiệu mà người ta đã in trên mỗi đồng đô la “In God we trust” thay vì chỉ nghĩ đến tiền bạc và thu lợi cho nước mình để nói rằng: “In money we trust” hoặc chỉ tin tưởng vào con người, vào một tổng thống doanh nhân “In Trump we trust!”
Dân tộc của chúng ta cũng vậy, khi người ta xoá bỏ niềm tin vào tôn giáo, khi người ta chỉ tin tưởng vào vật chất thì dân tộc ta cũng khó có thể trường tồn, khó có thể vĩ đại như rất nhiều những dân tộc mà chúng ta đang ngồi ở đây, trên vùng đất của họ trước đây.
Lời kết
Hôm nay, trở về lòng thảo hiếu đối với cha mẹ đang còn sống hay đối với ông bà tổ tiên đã khuất, chúng ta cầu nguyện cho mỗi người chúng ta luôn vững tin vào Thiên Chúa, cầu nguyện cho dân tộc chúng ta nhận biết được Thiên Chúa để có thể giúp cho mỗi người chúng ta cảm nghiệm được niềm vui hạnh phúc Chúa ban và chúng ta có thể giúp cho nhau trường tồn mãi mãi, trở thành vĩ đại trước mặt Thiên Chúa, dù chúng ta có thể thấp kém, nghèo hèn trước mặt con người. Có như thế chúng ta mới thấy trong cuộc họp mặt đại gia đình trong ngày Tết hôm nay chúng ta thật sự là anh chị em của nhau và chúng ta cầu chúc cho nhau tất cả những ân phúc tốt đẹp của Thiên Chúa. Đó cũng là lời cầu chúc của Cha Sở và của anh em chúng tôi gửi đến mỗi người anh chị em hôm nay.
