Hoạ sĩ Thành Chương bị nhà sưu tập doạ đánh. 15 bức tranh giả và 2 bức tranh bị mạo danh, thuộc triển lãm Những bức tranh trở về từ châu Âu, bị tạm giữ chờ điều tra là quyết định cuối cùng của cuộc họp thẩm định tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM vào ngày 19.7.
Cú lừa chấn động giới mỹ thuật Việt
Hoạ sĩ Thành Chương bị nhà sưu tập doạ đánh. 15 bức tranh giả và 2 bức tranh bị mạo danh, thuộc triển lãm Những bức tranh trở về từ châu Âu, bị tạm giữ chờ điều tra là quyết định cuối cùng của cuộc họp thẩm định tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM vào ngày 19.7.
Hôm qua, sau một ngày họp kín căng thẳng tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM (gọi tắt là bảo tàng), các thành viên trong hội đồng thẩm định đã ký vào biên bản xác nhận trong 17 bức tranh đang trưng bày tại triển lãm Những bức tranh trở về từ châu Âu của nhà sưu tập Vũ Xuân Chung có 15 bức tranh giả (không phải bản vẽ do tác giả đứng tên thực hiện), 2 bức tranh bị mạo danh chữ ký tác giả (hoạ sĩ Tạ Tỵ và hoạ sĩ Nguyễn Sỹ Ngọc), đồng thời bảo tàng tạm giữ tất cả 17 bức tranh thuộc bộ sưu tập trên để phục vụ công tác điều tra.
Nỗi nhục của hội hoạ Việt
“Không cần nghiên cứu, tôi cũng thấy toàn bộ các bức tranh này đều giả hết” (Hoạ sĩ Quách Phong, nguyên Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP.HCM, nguyên Phó chủ tịch Hội Mỹ thuật VN).
“Tôi dám đặt toàn bộ sinh mệnh nghề nghiệp vào việc khẳng định toàn bộ bức tranh ở đây đều không phải do các tác giả đó vẽ” (Hoạ sĩ Nguyễn Trung Tín, nguyên Phó hiệu trưởng Đại học Mỹ thuật TP.HCM).
“100% là tranh giả. Chỉ nhìn qua đã biết ngay” (Hoạ sĩ – nhà phê bình mỹ thuật Nguyễn Quân).
Ông Trịnh Xuân Yên – Phó giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM – cho biết bảo tàng đang đề nghị các cơ quan có thẩm quyền khẩn trương xử lý và sớm có kết luận. Phía bảo tàng cũng gửi lời xin lỗi đến công chúng vì đã chấp thuận để triển lãm diễn ra tại bảo tàng khi các thông tin chưa đủ tính xác thực.
Hoạ sĩ Lương Xuân Đoàn – Phó chủ tịch thường trực Hội Mỹ thuật VN – thừa nhận: “Giới hoạ sĩ đều rất phẫn nộ trước những bức tranh trong triển lãm lần này, vì chúng được vẽ rất sơ sài, thể hiện tay nghề còn rất non kém của tác giả. Bất kỳ ai nhìn vào cũng biết là tranh giả. Đây là sự sỉ nhục cho nền hội hoạ VN”.
Việc tất cả tranh thuộc triển lãm trên đều bị giả và mạo danh khiến hội đồng thẩm định rất bức xúc. Tất cả đều xác định rằng đây là một vụ án kinh tế lớn, có tổ chức và kéo dài từ nhiều năm trước. Ông Jean-François Hubert (vốn là một chuyên gia cao cấp về nghệ thuật VN và châu Á của Hãng đấu giá Christie’s Hong Kong) đã chứng thực rất nhiều tranh giả mạo của VN cho nhà đấu giá Christie’s. Tuy nhiên, khi các hoạ sĩ VN nhờ phía Christie’s xác nhận về ông Hubert thì nhà đấu giá này cho hay đã chấm dứt công việc của ông Hubert từ năm 2013. Hội đồng thẩm định cũng nêu ra ý kiến cần có hành động “ngăn chặn” việc chứng nhận giả mạo trên của ông Hubert, để tránh tiếp diễn.
Họa sĩ Thành Chương bức xúc: “Đây là một ví dụ rõ nét nhất về tình trạng tranh Việt bị làm giả công khai nhiều năm ròng vì lợi ích kinh tế, vì lợi nhuận. Chính vì vậy, nền mỹ thuật Việt nhiều năm qua bị tác động lớn, bị mất uy tín. Nhiều người biết nhưng không làm gì được. Nhiều quan chức quản lý văn học mỹ thuật đều biết nhưng không có bằng chứng. Trong cái rủi cũng có cái may, lần phát hiện ra tranh giả này đã giúp chúng ta có bằng chứng cụ thể, để từ đây sẽ tìm ra được nhiều chứng cứ khác”.
Nhà điêu khắc Phan Gia Hương – Phó chủ tịch Hội Mỹ thuật VN – cũng khẳng định qua sự việc trên cần xây dựng củng cố ngay một hành lang pháp lý để bảo vệ mỹ thuật Việt cùng các hoạ sĩ Việt khi vấp phải tình trạng phát hiện tranh giả. “Sắp tới, tôi nghĩ nhà nước nên có một đội ngũ thẩm định tranh. Cái này nó ảnh hưởng tới giá trị tranh, giá trị tác phẩm và giá trị tác giả, ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống tinh thần của hoạ sĩ. Cần thẩm định lại tất cả tranh của các hoạ sĩ lớn mà tôi và bạn bè tôi cho rằng đã bị làm giả rất nhiều”, bà Gia Hương nói.
... và bức tranh được đề tên tác giả Tạ Tỵ trong triển lãm
Hoạ sĩ bị lăng mạ và bị doạ đánh
Mặc dù không có mặt tại 2 buổi họp thẩm định tranh hôm 19.7 mà không đưa ra lý do, nhà sưu tập Vũ Xuân Chung bất ngờ xuất hiện lúc giải lao và xông tới hoạ sĩ Thành Chương để lăng mạ, định hành hung trước sự chứng kiến của nhiều người cũng như phóng viên tờ The New York Times của Mỹ.
Họa sĩ Thành Chương kể, ông Chung đã hung hăng chỉ tay vào mặt hoạ sĩ hét lên: “Đ.m thằng chó kia, mày định làm gì? Mày nói lăng nhăng gì với báo chí? Mày có biết bức tranh tao mua mấy chục ngàn đô không? Mày có ngon thì chứng minh đó là tranh của mày đi”, và vung tay định đánh hoạ sĩ Chương, rất may đã có người kịp cản lại.
Để đảm bảo an toàn cho vợ chồng hoạ sĩ, phóng viên Thanh Niên đã gọi taxi và cùng phóng viên các báo hộ tống vợ chồng hoạ sĩ Thành Chương về khách sạn.
Nhà sưu tập Vũ Xuân Chung (phải) lớn tiếng với hoạ sĩ Thành Chương (trái) ngay tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCMẢNH: HS THÀNH CHƯƠNG CUNG CẤP
Chia sẻ về sự cố này, hoạ sĩ Thành Chương nói: “Tôi cũng là nhà sưu tập, đôi khi cũng gặp phải đồ giả, nên thoạt đầu tôi chỉ muốn chia sẻ với nhà sưu tập Vũ Xuân Chung vì ông ấy phải bỏ ra rất nhiều tiền để mua tranh. Tôi sợ ông ấy sẽ khuynh gia bại sản nếu mua phải tranh giả. Nếu ông ấy là người thiện chí thì sẽ đến gặp tôi để nói chuyện. Nhưng đằng này ông ấy lại tới chửi bới. Tôi có hơi bị sốc. Trong cả cuộc đời tôi chưa gặp phải nhà sưu tập nào hung hăng như vậy. Lẽ ra ông Chung phải hiểu, chứ tại sao lại hung hăng phẫn nộ với tôi?”.
Trả lời Thanh Niên, nhà sưu tập Vũ Xuân Chung cho rằng: “Đến giờ tôi vẫn tin tranh của tôi là thật, hoàn toàn tin vào ông Hubert. Tôi không ngờ người ta đem chuyện tranh thật giả để đấu đá”.
Tham gia trong cuộc họp hội đồng thẩm định vào ngày 19.7 gồm nhiều hoạ sĩ có tên tuổi và uy tín trong ngành như: hoạ sĩ – nhà phê bình mỹ thuật Nguyễn Quân, hoạ sĩ Quách Phong (nguyên Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP.HCM, nguyên Phó chủ tịch Hội Mỹ thuật VN); hoạ sĩ Uyên Huy (Chủ tịch Hội Mỹ thuật TP.HCM), nhà điêu khắc Phan Gia Hương (Phó chủ tịch Hội Mỹ thuật VN), hoạ sĩ Lương Xuân Đoàn (Phó chủ tịch thường trực Hội Mỹ thuật VN), ông Vi Kiến Thành (Cục trưởng Cục Mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm – Bộ VH-TT-DL), ông Trịnh Xuân Yên (Phó giám đốc bảo tàng), hoạ sĩ Hứa Thanh Bình (Phó giám đốc bảo tàng), hoạ sĩ Nguyễn Trung Tín (nguyên Phó hiệu trưởng Đại học Mỹ thuật TP.HCM), nhà nghiên cứu hội hoạ - nhà báo Nguyễn Trọng Chức (Trưởng ban Lý luận – phê bình Hội Mỹ thuật TP.HCM)…