Không lạm dụng nước tăng lực

Gần đây, các cơ quan an toàn thực phẩm của nhiều nước, đặc biệt Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đã đánh giá việc lạm dụng nước tăng lực là nguy cơ gây tổn hại sức khoẻ cộng đồng.

Khá nhiều người chuộng dùng nước tăng lực. Một số người làm việc nhiều, lao động nặng, ngủ không đủ, ăn không đủ chất, cơ thể lúc nào cũng mệt mỏi, uể oải thay vì nghỉ ngơi, ăn đủ chất bồi bổ sức khoẻ lại chọn dùng nước tăng lực gọi là để lấy lại sức khoẻ và tinh thần.

Một số người khác vận động quá sức do chơi thể thao cũng chọn nước tăng lực để bổ sung sức khoẻ, tăng sức cơ bắp để chơi thể thao hiệu quả hơn. Riêng trẻ con cũng được bố mẹ cho dùng nước tăng lực thường xuyên gọi là cho bổ dưỡng.

Nước tăng lực không phải là chất bổ dưỡng

Mỗi công ty sản xuất nước tăng lực đều có công thức “bí quyết” riêng, nhưng thành phần thường chứa nhiều nhất là đường (sẽ chuyển hoá thành glucose cung cấp năng lượng), kế đó là caffeine, inositol, taurine, adenosine, các loại vitamin, màu thực phẩm, chất bảo quản… Có hai thứ cần cảnh giác là nước tăng lực chứa quá nhiều đường và caffeine.

Gọi “tăng lực” là nhờ lượng đường chứa nhiều trong nước tăng lực làm thứ nước này uống rất ngọt và cung cấp rất nhiều năng lượng, giúp hoạt động cơ bắp.

Còn caffeine vốn có nhiều trong trà và cà phê, có nước tăng lực là chất kích thích hệ thần kinh trung ương.

Nhờ caffeine, uống trà, cà phê và nước tăng lực, ta cảm thấy tỉnh táo, hưng phấn do chất này kích thích hệ thần kinh hoạt động mạnh hơn, làm tinh thần thoải mái, sảng khoái hơn.

Nước tăng lực không phải là thực phẩm bổ dưỡng vì không cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu. Nước tăng lực thực chất là thức uống “cao năng lượng” do có hàm lượng đường cao.

Những người uống nhiều nước tăng lực do chứa nhiều đường mà vẫn ăn nhiều sẽ có nhiều nguy cơ bị béo phì hay bị tiền đái tháo đường (rất dễ chuyển thành đái tháo đường).

Nếu người tập thể dục thể thao loại nặng mà chỉ uống nước tăng lực không thôi để bù nước và chất điện giải thì thật phản khoa học, vì loại nước này hoàn toàn không có tác dụng bù nước (nước chứa quá nhiều đường không thể bù số lượng nước mà cơ thể mất nước cần).

Cũng như nước tăng lực chẳng có chất điện giải nào (natri, kali…) để bù. Uống càng nhiều nước tăng lực thì càng thiếu nước và chất điện giải.

Thiếu nước và chất điện giải, rối loạn phân bố nước và chất điện giải giữa các khu vực trong cơ thể sẽ làm giảm hiệu quả luyện tập, tăng nguy cơ chấn thương.

Nước tăng lực thường chứa lượng lớn caffeine. Một số người gọi là không “hạp” caffeine có thể bị mất ngủ (do caffeine gây kích thích) hoặc tim đập nhanh (caffeine làm tăng nhịp tim) gây khó chịu, rất mệt hoặc tăng dịch vị dạ dày gây xót ruột.

Không nên cho trẻ em dùng nhiều

Đối với trẻ con, uống nhiều nước tăng lực hoàn toàn không có lợi. Nước tăng lực do có hàm lượng đường cao, chỉ cung cấp những calori rỗng (không có các chất dinh dưỡng thiết yếu), nếu trẻ uống nhiều luôn cảm thấy no, chán ăn, không muốn ăn và ăn không đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu. Hậu quả là trẻ có thể bị thiếu dinh dưỡng, dẫn đến suy dinh dưỡng.

Lạm dụng nước tăng lực ở trẻ con đang là nỗi lo của toàn thế giới. Cơ quan An toàn thực phẩm châu Âu báo động 18% trẻ con dưới 10 tuổi, 2/3 thanh thiếu niên ở các nước này thường xuyên dùng nước tăng lực.

Cơ quan vừa kể ghi nhận 43% caffeine tiêu thụ ở trẻ từ nước tăng lực, trong khi ở người lớn chỉ tiêu thụ 8% (người lớn tiêu thụ caffeine chủ yếu từ cà phê, trà).

Người lớn uống chậm rãi từng ngụm nhỏ để thưởng thức hương vị từ tách cà phê nóng, trong khi trẻ em thường uốngnước tăng lực với liều lượng lớn, uống một hơi. Caffeine ngoài làm tăng huyết áp, tăng nhịp tim còn làm nôn mửa, co giật, loạn thần…

Hiện nay, châu Âu bắt buộc nhà sản xuất nước tăng lực phải ghi trên nhãn, bao bì: “Sản phẩm chứa lượng cao caffeine. Không nên khuyến cáo cho trẻ con, phụ nữ có thai, phụ nữ cho con bú dùng sản phẩm này”.

Còn Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ từ năm 2012 yêu cầu và kiểm tra gắt các nhà sản xuất báo cáo thường kỳ về phản ứng có hại của nước tăng lực.