Đừng ‘chết’ vì giảm cân…siêu tốc
Giảm cân vốn không phải việc quá khó khăn nhưng nhiều người lại vô tình hoặc “liều lĩnh” chọn các biện pháp giảm cân “siêu tốc” để rồi biến hành trình giảm cân trở thành một cuộc “hành xác”.
Đừng ‘chết’ vì giảm cân…siêu tốc
Giảm cân vốn không phải việc quá khó khăn nhưng nhiều người lại vô tình hoặc “liều lĩnh” chọn các biện pháp giảm cân “siêu tốc” để rồi biến hành trình giảm cân trở thành một cuộc “hành xác”.
BS CKII Nguyễn Viết Quỳnh Thư |
Hậu quả là sức khoẻ thì đi xuống mà mỡ thừa không giảm, trọng lượng vừa sụt đã lại tăng.
Thời gian qua, chúng tôi nhận được không ít câu hỏi nhờ tư vấn, thậm chí “cầu cứu” của các bậc cha mẹ và cả những người chồng về việc con cái hay vợ… mình đang áp dụng các biện pháp giảm cân cấp tốc nguy hiểm. Đặc biệt là sử dụng các loại thuốc giảm cân nhanh chóng, trà cảm cân… được quảng cáo là “thải độc cơ thể”, “thanh lọc cơ thể” lợi tiểu, giảm thèm ăn, giảm cân mà không cần tập luyện. Không ít người cho biết người thân của họ “biện minh” rằng: chỉ uống thuốc cấp tốc để giảm vài kilogam, rồi sau đó sẽ thôi hoặc chỉ dùng vài ngày đã giảm cân rồi nên không lo vì chưa kịp ảnh hưởng đến sức khoẻ…
Đừng để giảm cân giảm luôn sức khoẻ!
Quả đúng vậy, hiện rất nhiều người đang bỏ ngoài tai những cảnh báo cấp tính về những tác dụng phụ nguy hiểm của giảm cân cấp tốc, thậm chí bỏ qua những khuyến cáo của chuyên gia, bác sỹ điều trị hoặc dược sỹ tại hiệu thuốc về những khả năng nguy hiểm có thể xảy ra, bởi họ có suy nghĩ “lạ đời” như những trường hợp trên đây.
Nhắm mắt liều giảm cân, “đánh vật” với các tác dụng phụ như mệt mỏi, choáng váng, tiêu chảy, nôn ói, mất vị giác, mất ngủ triền miên… khi áp dụng các biện pháp cấp tốc mong giảm được vài kilogam rồi mới tìm đến biện pháp giảm cân an toàn để duy trì cân nặng. Điều này nghe qua thì có vẻ khả thi nhưng lại hoàn toàn phi khoa học, vừa nguy hiểm, lại vừa không thực sự giảm được cân bởi không tác động trúng vào mỡ trắng – “thủ phạm” chính gây tăng cân.
Trên thực tế, giảm cân cấp tốc thường dựa trên hai nguyên lý: làm mất nước hoặc ức chế thần kinh trung ương tạo cảm giác chán ăn, cắt nguồn dưỡng chất cung cấp cho cơ thể (đặc trưng của 2 nhóm thuốc: lợi tiểu/thải độc, thuốc xổ, nhuận tràng và nhóm thuốc làm giảm thèm ăn, giảm hấp thu mỡ, gây đầy bụng, ức chế thần kinh…).
Khi mất nước hay “bỏ đói” cơ thể, trọng lượng sẽ bị sụt giảm trọng lượng khá nhanh – bản chất là mất nước hoặc suy kiệt. Tuy nhiên, sau khi ngưng thuốc hoặc các biện pháp này, cơ thể sẽ “khởi động” cơ chế bù trừ và tự vệ để bù nước và dưỡng chất nhanh chóng nên có thể tăng cân nhiều hơn trước. Nguy hiểm hơn, khi “triệt tiêu” nguồn dưỡng chất và gây mất nước quá nhiều, hàng loạt cơ quan như gan, thận, não… bị tổn thương, suy yếu và khiến cơ thể gặp tình trạng rối loạn trao đổi chất, điện giải, vận mạch… Hậu quả là sức khoẻ toàn thân suy giảm, dễ bị mất ngủ, tăng nguy cơ suy giảm trí nhớ, huyết áp, đột quỵ và trụy tim mạch, có thể dẫn đến tử vong.
“Tút” vóc dáng an toàn với 3 nguyên tắc vàng
Giảm cân được coi là an toàn, bền vững khi đảm bảo đúng theo nguyên tắc khoa học và phù hợp với sinh lý cơ thể. Điều này đồng nghĩa với việc phải tác động và giảm tận gốc được mỡ trắng tại các vùng dưới da như eo, bụng, đùi… và nằm sâu xung quanh nội tạng.
Có 3 nguyên tắc để giảm cân và kiểm soát cân nặng hiệu quả, được các tổ chức y tế, chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo cho người thừa cân, béo phì bao gồm: dinh dưỡng khoa học; tăng cường vận động và sử dụng sản phẩm hỗ trợ có tác dụng giảm tích tụ và tăng ly giải mỡ trắng.
Về dinh dưỡng, nên duy trì ở mức 30kcal/ngày/kg cân nặng với đầy đủ các nhóm chất cần thiết cho cơ thể. Hạn chế rượu bia, nước ngọt, thức ăn nhiều dầu mỡ… Tăng cường rau xanh (tối thiểu 400 g/ngày), trái cây ít ngọt. Uống 2-3 lít nước/ngày và nên uống 1 ly nước hoặc ăn 1 chén canh trước bữa ăn. Nên ăn chậm, chia nhỏ bữa ăn trong ngày và không nên ăn sau 7 giờ tối.
Với vận động, đây vừa là nguyên tắc cần thiết để giảm cân hiệu quả vì chính là nguồn đầu ra cho năng lượng được giải phóng từ mỡ trắng, vừa giúp cải thiện sức khoẻ tim mạch, hô hấp và toàn thân. Thông thường, nên tập 30 phút trở lên với các môn yêu thích và phù hợp với thể trạng. Các vận động nhẹ nhàng, thường xuyên như đi bộ, làm việc nhà, leo cầu thang, tưới cây, nhảy múa… cũng đều có tác dụng hỗ trợ giảm cân.
Mới đây, các nhà khoa học Mỹ tại Trung tâm nghiên cứu InterHealth Nutraceuticals đã tìm thấy các hoạt chất thiên nhiên từ Belaunja và Mangastin có khả năng tác động làm giảm tích tụ và tăng ly giải mỡ trắng ngay ở cấp độ tế bào. Kết quả nghiên cứu lâm sàng về các hoạt chất này cũng được Trường ĐH California – Davis công bố, cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc giảm cân nặng (5,2 kg), giảm số đo vòng eo (11,9cm), vòng hông (6,3cm) và chỉ số BMI (2,2kg/m2) sau 8 tuần sử dụng.
Nghiên cứu cũng chỉ ra, hoạt chất thiên nhiên từ Belaunja và Mangastin còn giúp giải phóng năng lượng từ mỡ trắng tăng gấp 3 lần ở người có tập luyện; giúp việc tập luyện nhẹ nhàng hơn, rút ngắn được lộ trình giảm cân và không gây rối loạn tiêu hoá, mệt mỏi, mất nước, chán ăn hay ức chế thần kinh…
BS CKII Nguyễn Viết Quỳnh Thư
Trưởng khoa dinh dưỡng BV Nguyễn Tri Phương