Liên kết truyền hình: Đừng đánh mất khán giả

 Qua theo dõi loạt bài Liên kết truyền hình: Trong nhờ đục chịu, ông Lê Quốc Vinh đã có những nhận định dưới góc độ chuyên môn về “đấu trường liên kết khắc nghiệt” này. Xin giới thiệu cùng bạn đọc. 

Là một chuyên gia trong lĩnh vực truyền thông, từng sở hữu một kênh truyền hình ở VN, hiện ông Lê Quốc Vinh là giảng viên của nhiều khoá đào tạo về truyền thông, marketing, PR… và là chủ Tập đoàn truyền thông Le Group.

Giai điệu tự hào – một trong những chương trình liên kết có đầu tư chiều sâu, nhận được nhiều phản hồi tích cực từ giới chuyên môn cũng như khán giả, đoạt giải chuỗi chương trình của năm tại giải thưởng âm nhạc Cống hiến 2015 – Ảnh: Gia Tiến

Trong chuỗi cung ứng dịch vụ truyền hình, trên thế giới có công ty chuyên làm dịch vụ truyền dẫn, phát sóng, có công ty chuyên làm nội dung. Các kênh truyền hình, ngoài một số chương trình đặc biệt, chủ yếu là tin tức, thì phần lớn mua bản quyền từ các nhà sản xuất nội dung để phát sóng.

Chương trình The Oprah Winfrey Show của nữ hoàng talk show Oprah Winfrey, trong suốt lịch sử 25 mùa với hơn 4.500 tập, đều do công ty của bà là Harpo Production sản xuất và được phát sóng trên các kênh của Đài ABC, Hoa Kỳ.

Điều quan trọng là Harpo Production và cá nhân Oprah Winfrey kiếm tiền từ chính việc sản xuất chương trình được rất nhiều kênh truyền hình khắp thế giới mua bản quyền phát sóng thông qua hệ thống phân phối của CBS Television Distribution và bán bản quyền các sản phẩm phái sinh của họ.

Việc kinh doanh trên các kênh truyền hình, bán quảng cáo để có tiền mua bản quyền và kinh doanh là việc của tự thân các kênh truyền hình đó. Chương trình càng ăn khách thì tiền bản quyền càng cao, phần chia cho nhà sản xuất nội dung càng lớn.

Đó là mô hình hợp tác bình thường và thông dụng đối với tất cả đối tác sản xuất nội dung, không riêng gì các chương trình nổi tiếng. Nhưng ở Việt Nam thì khác.

Nhà sản xuất chấp nhận nhiều rủi ro

Cho dù các đài truyền hình chấp nhận trả tiền bản quyền và chi phí sản xuất, nhưng họ sẽ không phải trả bằng tiền mặt mà bằng quyền quảng cáo được đổi tương đương.

Các doanh nghiệp muốn làm ăn với nhà đài thì phải tự lo kinh phí sản xuất bằng cách tìm kiếm nhà tài trợ hoặc bán số lượng quảng cáo trong phần quyền lợi họ được hưởng. Nghĩa là nhà cung cấp nội dung vừa làm sản xuất, lại vừa phải kiếm tiền giúp nhà đài trang trải chi phí.

Bởi vậy, không có gì ngạc nhiên khi sân chơi này chỉ dành cho một số doanh nghiệp nhất định mà Tuổi Trẻ gọi là “con cưng” của nhà đài. Chỉ có các doanh nghiệp đủ mạnh, vừa có quan hệ kiếm sóng, vừa có năng lực bán tài trợ và quảng cáo trên kênh mới có khả năng trụ vững trên đấu trường liên kết truyền hình khắc nghiệt này.

Nếu không hội đủ các yếu tố trên, doanh nghiệp tay mơ sẽ không có đất sống. Hay nói cách khác, nhà sản xuất nội dung là người chấp nhận rủi ro nhất.

Muốn giảm thiểu rủi ro, họ buộc phải tìm cách cắt giảm chi phí sản xuất, đồng nghĩa với việc hi sinh chất lượng chương trình phần nào. Nếu không, phải tìm mọi cách thương mại hóa chương trình để thu lợi nhuận. Ở cả hai cách, người xem truyền hình sẽ là bên chịu thiệt thòi.

Không thể phủ nhận rằng liên kết trong sản xuất truyền hình đã tạo ra được bộ mặt mới về nội dung. Các doanh nghiệp tư nhân có vốn, có mối quan hệ mua format (định dạng) bản quyền các chương trình hấp dẫn từ nước ngoài đang làm phong phú thêm nội dung các kênh truyền hình Việt Nam.

Nhưng phương pháp hợp tác hiện nay đang hạn chế số lượng các công ty có thể tham gia cuộc chơi, đồng thời không khuyến khích các đối tác đầu tư tốt hơn cho chất lượng sản xuất, đổi mới hình thức và nội dung, nâng cao chất lượng chương trình.

Chỉ khi nào các nhà sản xuất chương trình truyền hình chỉ chuyên tâm vào chất lượng chương trình, được trả công xứng đáng với sản phẩm trí tuệ của họ, được trả về đúng vị trí là nhà sáng tạo sản phẩm thuần túy, thì lúc đó chúng ta mới hi vọng có những sản phẩm chất lượng đúng nghĩa.

Sự đơn điệu đã đến lúc báo động

Do phải đảm bảo về hiệu quả kinh doanh, các doanh nghiệp giành được quyền liên kết với nhà đài chỉ chăm chăm đầu tư các chương trình đang hút khách. Không có gì ngạc nhiên khi cùng thời điểm, người xem chuyển kênh sẽ thấy đài nào cũng phát một chương trình game show thực tế về âm nhạc tương tự nhau, hoặc một chương trình giải trí na ná, quen quen.

Thậm chí có thể trong cùng một buổi tối, cùng một kênh sẽ có đến hai chương trình liên tiếp cùng là truyền hình thực tế thi ca hát.

Mặc dù về thương mại, các kênh truyền hình vẫn có thể đạt doanh thu khủng do số lượng quảng cáo vẫn gia tăng, với đơn giá quảng cáo tăng chóng mặt, nhưng sự đơn điệu của chương trình truyền hình đã đến lúc báo động.

Rất nhiều khán giả đã quay lưng với truyền hình truyền thống. Cùng với sự phát triển của công nghệ kết nối, công nghệ di động, sự nghèo nàn về chủng loại chương trình truyền hình là nguyên nhân khiến một bộ phận lớn khán giả đến với các loại hình dịch vụ truyền hình Internet, video theo yêu cầu.

Rõ ràng là khi chính mình phải tìm kế trang trải cho hoạt động sản xuất, không ai dại gì đầu tư vào các chương trình mang tính mới lạ, mang tính đột phá về ý nghĩa xã hội và giáo dục. Đó là lý do các kênh truyền hình Việt Nam tràn ngập các game show thực tế về âm nhạc, nhảy múa… với việc lặp đi lặp lại những gương mặt người nổi tiếng nhưng cũ kỹ.

Đã đến lúc các đài phải lập lại quy hoạch khung sóng, với một nghiên cứu sâu sắc về định vị người xem truyền hình vào từng thời điểm trong ngày, từ đó sẽ đặt hàng những chương trình phù hợp với từng đối tượng mục tiêu.

Nếu không, chính các nhà đài sẽ đánh mất một lượng lớn khán giả khó tính, chất lượng cao, là đối tượng nhắm đến của chính các khách hàng quảng cáo đang bỏ tiền nuôi dưỡng các kênh truyền hình của họ. Những đối tượng này sẽ tìm kiếm các nền tảng truyền thông kỹ thuật số khác phù hợp hơn.