Những ngộ nhận về cắt amiđan

Hầu hết bệnh nhân có vấn đề về amiđan khi được bác sĩ tai mũi họng kết luận cần phải cắt bỏ để bảo vệ sức khoẻ đều có một hay vài nỗi lo sợ truyền thống.

Bác sĩ khám amiđan cho một bệnh nhân – Ảnh: Quỳnh Giao

Có người trao đổi thẳng thắn với bác sĩ điều trị những lo lắng đó. Nhưng phần nhiều vì e ngại nên không dám hỏi để rồi ôm theo nỗi lo sợ đến tận ngày được đưa vào phòng mổ, hoặc tệ hơn là “âm thầm sang ngang” bỏ luôn điều trị, bỏ luôn bác sĩ và gánh chịu những nguy cơ đối với sức khoẻ trong tương lai khi giữ mãi hai khối amiđan đã được kết luận là trở nên vô dụng và có hại!

“Một lần cho mọi lần”, chúng ta hãy cùng nhau làm sáng tỏ thực hư những nỗi sợ đó để không phải lăn tăn nếu mai này bản thân hoặc người thân được (hay bị?) bác sĩ kết luận cần cắt amiđan khi chúng trở thành mối nguy hại cho sức khỏe.

1 Sợ bị chỉ định cắt không cần thiết

Phải nói thẳng đây luôn là vấn đề có thật, không chỉ ở Việt Nam mà tình trạng chỉ định cắt amiđan (mổ dịch vụ để kiếm tiền) quá dễ dãi từng là chuyện rất không mới ở các nước.

Đến nỗi trong một cuốn sách cẩm nang thực hành tai mũi họng của Mỹ vào thập niên 1960, ngay phần mở đầu của chương nói về amiđan thì tác giả đã có câu đại ý: “chỉ định cắt amiđan của một bác sĩ là tùy thuộc vị bác sĩ đó đã có xe Rolls-Royce hay chưa”.

Tất nhiên đây là sự trào lộng, nhưng đã chỉ ra sự thật vấn nạn lạm dụng chuyên môn vì lý do tiền bạc hoàn toàn có thật! Sẽ không quá lo về điều này nếu bệnh nhân được khám và điều trị ở các bệnh viện có uy tín về chuyên môn, y đức cũng như có quy trình duyệt mổ chặt chẽ.

2 Sợ bị mất chức năng bảo vệ

Bình thường amiđan có vai trò như lính canh, tiết ra kháng thể góp phần bảo vệ khu vực họng trước các vi khuẩn gây hại. Thế nhưng đó là nói về các amiđan “láng lẩy” khoẻ mạnh!

Đối với trường hợp amiđan bị viêm nhiễm tái phát nhiều lần (trên năm lần /năm) hoặc amiđan có kích thước khủng hay có quá nhiều hốc mủ thì không còn là tên lính bảo vệ nữa, mà thành “kẻ khủng bố” chứa đầy vi khuẩn chực chờ cơ hội tấn công cơ thể chủ nhân, gây phiền toái như khó thở, dễ nghẹn hoặc nôn ói khi ăn, thở hôi, thậm chí có nguy cơ ung thư hóa…

Đây chính là các trường hợp bác sĩ tai mũi họng sẽ đưa ra phán quyết cắt bỏ amiđan để bảo vệ cơ thể bạn, khi ấy đừng nên tiếc nuối giữ lại làm gì!

3 Sợ đau đớn, sợ mất máu

“Sự chia ly nào cũng gây ít nhiều nỗi đau”, tất nhiên sau khi “vĩnh biệt” amiđan bằng cách cắt bỏ thì bệnh nhân không thể không đau (đứt tay chút xíu còn đau mà), nhưng với những tiến bộ về kỹ thuật mổ, dụng cụ mổ cũng như sự phát triển của thuốc giảm đau thì sự đau đớn này sẽ không quá ầm ĩ và qua đi nhanh chóng sau vài ngày.

Tương tự, trong kỹ thuật cắt amiđan hiện nay thì trước mổ bệnh nhân sẽ được xét nghiệm kiểm tra về huyết học, được mổ nhẹ nhàng và đúng kỹ thuật, lượng máu mất sẽ rất ít, hoàn toàn không gây biến đổi hay tác hại gì đối với sức khoẻ.

4 Sợ bị đổi giọng hoặc thậm chí có thể bị câm

“Sau khi cắt amiđan có thể bị câm vĩnh viễn” là truyền thuyết kinh dị nhất! Điều này hoàn toàn không đúng: amiđan nằm tít phía trên, còn thanh quản – cơ quan phát âm chính – nằm xa phía dưới, do vậy các thao tác phẫu thuật cắt amiđan dù bằng bất kỳ phương pháp nào đều không xâm phạm đến thanh quản để có thể gây câm sau mổ cả!

Có chăng là trong vài trường hợp hiếm hoi do khi đặt ống nội khí quản lúc gây mê hơi thiếu khéo léo, gây ra sự cọ xát của ống nội khí quản với thanh quản làm phù nề thanh quản.

Do đó sau mổ bệnh nhân có thể bị khàn tiếng hoặc tắt tiếng từ vài giờ đến tối đa một, hai ngày, sự cố này sẽ được giải quyết “trong vòng vài nốt nhạc” bằng thuốc chống phù nề.

Riêng chuyện đổi giọng sau cắt amiđan thì có thể hiểu thế này: giọng nói là kết quả của một quá trình cộng hưởng dòng không khí phát ra từ phổi, kết hợp sự rung động và đóng – mở của dây thanh, đi qua hệ thống ống họng – mũi, khuếch âm qua hệ thống các xoang và hốc mũi.

Khi cắt amiđan tức ta thay đổi phần nào độ rộng của họng, do vậy có thể sẽ gây thay đổi chút xíu về giọng nói so với trước đó, cụ thể là cao độ của giọng nói có thể giảm từ nửa đến một cung độ, nhưng sự thay đổi này vô cùng nhỏ nhoi đến nỗi khó có thể nhận ra!

Trừ khi bệnh nhân là ca sĩ chuyên nghiệp phải cân nhắc kỹ, còn người bình thường  thì chả có gì ảnh hưởng đến hòa bình thế giới cả. Và dù thay đổi như vậy, nếu chịu khó luyện giọng một thời gian thì mọi sự sẽ đâu vào đó như xưa!

Tóm lại, đứng trước khả năng phải cắt amiđan hay bất kỳ phẫu thuật nào khác, người bệnh hoàn toàn có lý do chính đáng lo lắng nhiều chuyện bởi dù các bác sĩ có sứ mệnh chữa lành bệnh tật và họ chỉ có mong ước giúp bệnh nhân được điều trị thành công, nhưng bác sĩ không phải thần thánh, lúc nào cũng giải quyết được mọi biến cố về sức khoẻ.