Bảo vệ tai giữ lấy âm thanh cuộc sống

Với người điếc, thế giới rất tĩnh lặng. Âm nhạc chỉ là những âm thanh vo ve yếu ớt… Một khi không thể nghe thì khả năng liên hệ với thế giới xung quanh bị hạn chế hẳn.  

Do vậy, phát hiện và chữa trị điếc sớm sẽ giúp cải thiện chất lượng sống rất nhiều.

Bác sĩ khám bệnh cho một bệnh nhân bị viêm tai giữa – Ảnh: L.TH.H

Tùy nguyên nhân mà điếc sẽ khởi đầu bằng một hay vài triệu chứng sau: đau ở một hay cả hai bên tai; hoa mắt, chóng mặt; ù tai; cảm giác đầy tai một hay cả hai bên.

Người điếc thường tìm cách “đóng cửa” với xã hội do họ cảm thấy rất bối rối khi cứ phải yêu cầu người khác nói đi nói lại. Họ cũng đối mặt với nỗi lo hiểu nhầm hoặc trả lời sai những gì người khác yêu cầu.

Phân loại điếc

Điếc được chia thành ba loại:

1. Điếc dẫn truyền: nguyên nhân gây điếc là do các tổn thương ở ống tai, màng nhĩ hoặc các cấu trúc của tai giữa làm cho sự dẫn truyền âm thanh vào tai trong bị trở ngại. Các bệnh lý thường gặp là viêm tai giữa, chấn thương tai, có khối u hoặc dị vật bịt kín ống tai.

2. Điếc tiếp nhận: thường do tổn thương các tế bào lông chuyển ở tai trong (là các tế bào có chức năng nhận và chuyển tín hiệu âm thanh đến não để chúng ta có thể nhận thức) hoặc do tổn thương dây thần kinh số 8 (thần kinh ốc tai – tiền đình).

Điếc loại này thường gặp ở người cao tuổi, người bị ô nhiễm tiếng ồn kéo dài, bệnh nhân hóa trị và xạ trị, bệnh di truyền.

3. Điếc hỗn hợp: là sự kết hợp của cả hai loại điếc nói trên, nghĩa là bệnh nhân có vấn đề ở cả tai ngoài hoặc tai giữa lẫn tai trong hoặc dây thần kinh số 8. Các nguyên nhân thường gặp nhất là chấn thương sọ não, viêm tai giữa mãn tính, rối loạn có tính di truyền…

Nguyên nhân gây bệnh thường gặp

Có rất nhiều nguyên nhân gây giảm thính lực như:

* Tuổi tác: càng già tính đàn hồi và linh hoạt của các tế bào lông chuyển ở tai trong càng kém, do vậy khả năng đáp ứng với các sóng âm thanh cũng giảm theo. Điếc do già gọi là lão thính và sẽ tăng dần theo năm tháng.

* Tiếng ồn: tiếng ồn đến một ngưỡng nhất định sẽ gây tổn thương các lông chuyển của ốc tai. Mức độ điếc sẽ tỉ lệ thuận với cường độ ồn và thời gian chịu đựng tiếng ồn.

* Viêm tai giữa: tai giữa bị phủ đầy nhầy mủ nên sức nghe sẽ giảm. Điếc thường nhẹ và không kéo dài, nhưng nếu không chữa trị thì điếc sẽ nặng hơn và lâu hơn.

* Rách, thủng màng nhĩ: do viêm nhiễm, do chấn thương (bởi âm thanh, áp suất, lực cơ học…). Mức độ điếc sẽ tùy thuộc kích cỡ lỗ thủng.

* Cholesteatoma: là tên gọi của khối biểu bì xâm lấn vào tai giữa trên bệnh nhân có màng nhĩ bị sụp lõm hoặc bị thủng. Theo thời gian, khối cholesteatoma sẽ phá huỷ chuỗi xương con của tai giữa và ở vài trường hợp hiếm hoi, nó có thể phá huỷ luôn cấu trúc tai trong.

* Một số bệnh truyền nhiễm như sởi, quai bị, giang mai, viêm màng não… có thể gây điếc do biến chứng thần kinh.

* Bệnh Meniere: đặc trưng bởi các triệu chứng rối loạn tai trong như chóng mặt, cảm giác đầy trong tai hoặc ù tai, sức nghe giảm lúc nhiều lúc ít. Điếc do bệnh này thường nặng nhưng chỉ bị một bên tai.

* U bướu: u thần kinh thính giác, u cận hạch, u màng não – dù lành tính hay ác tính – đều có thể gây điếc nặng.

* Dị vật tai: khi có vật lạ bít tắc ống tai (ví dụ nút ráy tai) thì đương nhiên sức nghe bị giảm.

* Dị tật tai: nhiều người bị dị tật bẩm sinh không có tai hoặc tai bị biến dạng và không hoàn chỉnh, do đó bị giảm hoặc mất khả năng nghe.

* Chấn thương: các chấn thương gây vỡ xương sọ hoặc rách màng nhĩ có thể sẽ gây điếc.

* Điếc do thuốc: các thuốc hóa trị (Ciplastin, Carboplatin), kháng sinh (Erythromycin, Streptomycin, Neomycin, Kanamycin) hay Aspirin liều cao có thể gây độc lên thần kinh thính giác và gây điếc. Một số ít trường hợp điếc sẽ giảm hoặc mất nếu ngưng thuốc, nhưng hầu hết sẽ bị điếc vĩnh viễn.

* Di truyền: khoa học đã xác định có một số gen gây ra chứng điếc di truyền qua nhiều thế hệ, nhất là điếc liên quan đến tuổi tác.

* Rối loạn tự miễn: các bệnh tự miễn như Lupus hay viêm khớp dạng thấp có thể gây tổn thương thính giác. Suy giảm thính lực là một trong các biểu hiện sớm của các bệnh như hội chứng Cogan, bệnh Behcet, bệnh u hạt Wegener.

Ngay khi phát hiện các dấu hiệu ù tai, cảm giác đầy tai, nghe kém… người bệnh phải đi khám chuyên khoa tai mũi họng càng sớm càng tốt. Bác sĩ sẽ đưa ra biện pháp chữa trị phù hợp: uống thuốc, nằm buồng oxy cao áp, phẫu thuật, hoặc có thể chỉ đơn giản là thay đổi lối sống…

Dù không phải lúc nào việc điều trị điếc cũng thành công, thế nhưng với các bệnh gây điếc đột ngột khả năng hồi phục sẽ phụ thuộc rất lớn vào việc bệnh nhân đi khám sớm hay muộn.