Chưa chốt phương án cho kỳ thi quốc gia 2015
Sáng nay (29-7), Bộ GD-ĐT tổ chức hội nghị tổng kết năm học 2013-2014 và phương hướng nhiệm vụ năm học tới. Bộ GD-ĐT đã công bố 3 phương án tổ chức kỳ thi quốc gia để trưng cầu ý kiến.
Chưa chốt phương án cho kỳ thi quốc gia 2015
Kỳ thi quốc gia sẽ tổ chức như thế nào? Liệu có thể thực hiện ngay vào năm 2015 hay không là nội dung thu hút sự quan tâm nhiều nhất.
Tại hội nghị, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nhắc nhở Bộ GD-ĐT cần thận trọng, lắng nghe ý kiến rộng rãi, có thể sẽ không chỉ có 3 phương án đã đề xuất mà còn có thể có những phương án khác, hợp lý hơn, khả thi hơn.
Tại hội nghị, lãnh đạo Bộ GD-ĐT chưa chốt lại việc chọn phương án nào mà khẳng định sẽ tiếp tục tiếp thụ ý kiến, phân tích kỹ để có cơ sở để quyết định.
Kì thi quốc gia sẽ tổ chức như thế nào? Liệu có thể thực hiện ngay vào năm 2015 hay không là nội dung thu hút sự quan tâm nhiều nhất.
Với tính chất quan trọng của nội dung hội nghị nên Bộ GD-ĐT triệu tập đại diện của các sở GD-ĐT trên cả nước họp tập trung tại Hà Nội, không họp trực tuyến như mọi năm. Tới dự hội nghị có Phó thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam và đại diện nhiều bộ, ban ngành.
Phương án tổ chức kì thi quốc gia sẽ được thảo luận nhằm hướng tới sự thống nhất về quan điểm, thay đổi về nhận thức của các cấp quản lý trong ngành GD-ĐT, là điểm đột phá trong lộ trình thực hiện nghị quyết Trung ương về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT, bước đầu nhằm thay đổi phương pháp dạy học, đánh giá ở bậc phổ thông.
Điểm chung của các phương án do Bộ GD-ĐT công bố là kỳ thi quốc gia dự kiến sẽ thực hiện ngay vào năm 2015. Kỳ thi này sẽ nhằm hai mục đích xét công nhận tốt nghiệp THPT và là căn cứ quan trọng cho việc xét tuyển vào các trường ĐH-CĐ và các trường nghề.
Với kỳ thi quốc gia này, việc xét tốt nghiệp sẽ dựa trên kết quả thi và kết quả đánh giá quá trình học tập, rèn luyện của học sinh.
Kỳ thi tuyển sinh ĐH-CĐ “ba chung” (chung đề thi, chung đợt thi và sử dụng chung kết quả thi) sẽ khép lại.
Việc tuyển sinh sẽ giao chủ động cho các trường ĐH-CĐ. Hoặc các trường sẽ căn cứ vào kết quả của kỳ thi quốc gia để tuyển sinh, hoặc sẽ vừa căn cứ vào kết quả của kỳ thi quốc gia, vừa tổ chức thêm các hình thức kiểm tra, xét tuyển khác. Tuy nhiên, không bắt buộc các trường phải sử dụng kết quả kỳ thi quốc gia mà có thể có đề án tổ chức kỳ thi tuyển sinh riêng theo yêu cầu và đặc thù đào tạo.
Điểm đổi mới quan trọng của cả ba phương án trên là môn ngoại ngữ sẽ là môn thi bắt buộc nằm trong số các môn thi tốt thiểu để xét tốt nghiệp THPT, đồng thời sử dụng kết quả tuyển sinh ĐH-CĐ.
Tuy nhiên theo ông Nguyễn Vinh Hiển, thứ trưởng Bộ GD-ĐT, trước mắt, những học sinh, nhà trường chưa đủ điều kiện về dạy học ngoại ngữ thì không bắt buộc phải thi môn nọoại ngữ và cũng không phải thi môn thay thế môn nọoại ngữ như đã quy định ở các kỳ thi tốt nghiệp THPT trước đây.
Với việc tổ chức một kỳ thi quốc gia cho hai mục đích, Bộ GD-ĐT dự kiến các trường ĐH-CĐ sẽ có trách nhiệm phối hợp với các địa phương triển khai các khâu coi thi, chấm thi. Mỗi tỉnh, thành có thể có một số cụm thi tập trung. Các điểm thi là trường THPT và trường ĐH-CĐ. Bộ GD-ĐT sẽ thảo luận với các tỉnh để quyết định phương án thành lập cụm thi quốc gia.
Ba phương án được Bộ GD-ĐT công bố chỉ có những điểm khác biệt ở quy định hình thức thi.
Phương án 1, Bộ GD-ĐT dự kiến sẽ vẫn thi theo môn học truyền thống với 8 môn thi gồm toán, ngữ văn, ngoại ngữ, vật lý, hóa học, sinh học, lịch sử, địa lý. Để xét công nhận tốt nghiệp, thí sinh phải bắt buộc thi 4 môn, gồm toán, ngữ văn, ngoại ngữ và 1 môn tự chọn trong số 5 môn thi còn lại. Ngoài 4 môn này, thí sinh có thể đăng ký thi thêm các môn khác để sử dụng kết quả vào việc tuyển sinh ĐH-CĐ. Dự kiến các năm sau năm 2015 sẽ có thể bổ sung thêm các môn thi như giáo dục công dân, công nghệ, tin học và môn ngoại ngữ sẽ là môn thi bắt buộc.
Đề thi theo phương án 1 đảm bảo yêu cầu hầu hết thí sinh đáp ứng được các nội dung mức độ nhận biết, thông hiểu và vận dụng để tốt nghiệp THPT. Còn học sinh có học lực từ trung bình khá trở lên mới đáp ứng được yêu cầu các nội dung ở mức độ vận dụng cao để có nhiều cơ hội trúng tuyển vào các trường ĐH, CĐ.
Đề thi được xây dựng theo hướng đánh giá năng lực người học, tăng dần các câu hỏi ở mức độ vận dụng, các câu hỏi mở. Cùng với quá trình chuyển mạnh việc dạy và học từ chú trọng truyền thụ kiến thức sang hình thành phẩm chất, năng lực của học sinh, các môn thi sẽ được chuyển dần thành các bài thi (yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức tổng hợp, liên môn từ dễ đến khó).
Phương án 2, sẽ tổ chức thi với 5 bài thi, trên cơ sở tổng hợp từ kiến thức, kỹ năng của 8 môn học toán, ngữ văn, ngoại ngữ, vật lý, hóa học, sinh học, lịch sử, địa lý. Các bài thi gồm bài thi toán, ngữ văn, ngoại ngữ, bài thi tự nhiên (tổng hợp từ các môn học vật lý, hóa học, sinh học) và bài thi xã hội (tổng hợp từ các môn lịch sử, địa lý).
Các năm sau năm 2015, nếu chọn phương án “thi theo bài” này, Bộ GD-ĐT cũng sẽ bổ sung kiến thức của các môn giáo dục công dân, công nghệ, tin học vào các bài thi và chuyển dần từ việc ra câu hỏi độc lập của mỗi môn thi bằng câu hỏi có tính tích hợp kiến thức liên môn. Với phương án này, thí sinh sẽ phải bắt buộc thi 4 bài để xét tốt nghiệp THPT gồm bài thi toán, ngữ văn, ngoại ngữ và 1 bài tự chọn trong số bài thi tự nhiên hoặc xã hội
Phương án 3 sẽ có 4 bài thi tổng hợp kiến thức, kỹ năng từ 11 môn học của lớp 12 THPT gồm toán, ngữ văn, vật lý, hóa học, sinh học, lịch sử, địa lý, giáo dục công dân, tin học, công nghệ, ngoại ngữ. Các bài thi sẽ gồm bài thi toán-tin ( gồm môn toán và môn tin), bài thi khoa học xã hội ( gồm ngữ văn, lịch sử, địa lý, giáo dục công dân), bài thi khoa học tự nhiên (vật lý, hóa học, sinh học, công nghệ) và bài thi ngoại ngữ.
Theo đánh giá của Bộ GD-ĐT, phương án 3 gọn nhẹ hơn (thi trong 4 buổi, với 2 ngày). Nhưng có khó khăn cơ bản là giáo viên và học sinh chưa kịp chuẩn bị đón nhận cách thức thi nên có thể gây lo lắng. Nếu thực hiện ngay trong năm 2015 thì cần phải nỗ lực rất lớn để chuẩn bị ở tất cả các khâu, trong đó quan trọng nhất là khâu ra đề, chấm thi. Việc ra đề thi tổng hợp nhiều môn học, lại sử dụng cho mục đích công nhận tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH-CĐ nên khó khăn hơn. Khâu chấm thi cũng phức tạp hơn khi phải có nhiều giáo viên các môn học khác nhau cùng chấm các bài thi tổng hợp liên môn.
Dự kiến tổ chức thi vào tháng 6 hằng năm
Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển cho biết Bộ dự kiến kỳ thi quốc gia sẽ diễn ra vào tuần thứ 2 của tháng 6 hàng năm.
Theo đề xuất phương án 1, kỳ thi sẽ diễn ra trong 4 ngày với 8 buổi thi. Các môn thi toán, ngữ văn có thời gian 180 phút/môn. Các môn thi còn lại là 90 phút/môn.
Với phương án 2 kì thi sẽ diễn ra trong 2 ngày rưỡi. Trong đó các bài thi toán, ngữ văn, bài thi khoa học tự nhiên, khoa học xã hội có thời gian 180 phút/bài, bài thi ngoại ngữ 90 phút/bài.
Phương án 3 sẽ thi trong 2 ngày, thời gian làm bài thi ngoại ngữ là 90 phút, các bài thi còn lại là 180 phút/bài.
Lãnh đạo Sở, đại diện các trường nói gì?
Ông Bùi Đức Cường, lãnh đạo Sở GD-ĐT Thái Nguyên cho rằng năm 2015 nên thực hiện phương án 1 vì cách thức tổ chức thi theo phương án này phù hợp với điều kiện, yêu cầu dạy học ở bậc phổ thông hiện có.
Bà Vũ Thị Bích Việt, Phó chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang cho rằng nên sử dụng phương án 1 vì học sinh miền núi chưa thể làm quen ngay với phương án thi tích hợp liên môn. Giáo viên cũng chưa thể ngay lập tức hướng dẫn học sinh học tập đáp ứng yêu cầu này.
Cùng ý kiến, ông Lê Hồng Sơn, Giám đốc Sở GD- ĐT TP.HCM cho rằng trước mắt nên thực hiện theo phương án 1. Vì cả công tác tổ chức thi, ra đề thi cũng như việc dạy học của thầy trò ở trường phổ thông cần có khoảng thời gian cần thiết để chuẩn bị, điều chỉnh. Với yêu cầu và thực tế triển khai dạy học ở các trường phổ thông hiện nay có thể đáp ứng ngay đối với phương án 1. Với phương án này, cùng với việc phát huy tiếp hướng đổi mới ra đề thi như năm 2014, vẫn sẽ có những chuyển biến tích cực đảm bảo mục tiêu đặt ra của kì thi quốc gia.
Phương án 2 mà Bộ GD-ĐT đề xuất là một phương án có nhiều ưu điểm nhưng nên để tới năm 2016 thực hiện, sau khi đã chuẩn bị kỹ các điều kiện cần thiết.
Phương án 3 là phương án tiếp nối phương án 2, nhưng phải sau một thời gian thực hiện kì thi quốc gia, có tổng kết, rút kinh nghiệm một cách thận trọng. “Cả ba phương án đều tốt, nhưng điều quan trọng là cần một lộ trình hợp lý để chuẩn bị và thực hiện”- Ông Sơn nhấn mạnh.
Khác với các ý kiến trên, ông Nguyễn Văn Minh, Hiệu trưởng trường ĐH sư phạm Hà Nội cho rằng trong phương án do Bộ đề xuất theo hướng “thi theo bài” cũng đặt ra các bước ban đầu sẽ chỉ tổng hợp câu hỏi của các môn khác nhau trong bài thi tổng hợp liên môn. Chỉ sau khi việc dạy học ở bậc phổ thông đã điều chỉnh thì đề thi mới ra theo các câu hỏi mang tính tổng hợp, vận dụng kiến thức liên môn. Vì vậy sẽ không lo bị xáo trộn như lo lắng của nhiều người. Ông Minh cho rằng phương án 2 là phương án có thể thực hiện được ngay trong năm tới.
Theo lãnh đạo Sở GD-ĐT Kiên Giang, việc Bộ chỉ đưa ra phương án sáng nay, rồi sau chừng hơn một tiếng yêu cầu các đại biểu phát biểu lựa chọn phương án là không khả thi. “Dù Bộ phát phiếu lấy ý kiến thăm dò tại hội nghị, nhưng chúng tôi sẽ phải về địa phương lấy ý kiến từ các thầy cô giáo, tập hợp và gửi kết quả cuối cùng ra Bộ vào đầu tháng 8 tới” – vị lãnh đạo sở nói.
Tuy chưa chọn phương án nào cụ thể, nhưng Giám đốc Sở GD-ĐT Kiên Giang đề xuất không nên yêu cầu ngoại ngữ là môn bắt buộc khi trình độ dạy – học môn này không đồng đều. Theo đó, việc này Bộ nên giao quyền tự chủ về cho địa phương, nơi nào dạy tốt thì triển khai, nơi nào còn khó khăn thì không bắt buộc.
Trong khi đó, ông Trần Trọng Khiếm – Giám đốc Sở GD-ĐT Cần Thơ cho rằng về lâu dài có thể chọn phương án 2, nhưng trước mắt nên chọn phương án 1. Lý giải về lựa chọn này, ông Khiếm cho rằng phương án 1 với 4 môn thi để xét công nhận tốt nghiệp, giảm áp lực về số lượng môn thi và thí sinh lại được chủ động chọn lựa môn bổ sung phù hợp với yêu cầu tuyển sinh của các trường ĐH có sử dụng kết quả kỳ thi quốc gia.
Tuy nhiên, về lâu dài thì phải tiến tới phương án 2, khớp với những đổi mới đã được đặt ra trong chương trình, sách giáo khoa với chương trình giáo dục tích hợp. Việc thực hiện chương trình mới đi kèm đào tạo giáo viên cho các môn học tích hợp là bản lề quan trọng để thực hiện thành công phương án 2. Còn trước mắt nên duy trì phương án 1.
Ông Trần Thanh Đức – Phó chủ tịch UBND tỉnh Tiền Giang bày tỏ quan điểm phương án 2 là phương án rất hay. Nhưng nếu thực hiện ngay năm 2015 thì chưa nên. Vì thế trước mắt nên thực hiện phương án 1 trong một năm, sau đó, khoảng năm 2016 thì thực hiện phương án 2 và sau năm 2020 thì thực hiện phương án 3.
Để thực hiện đổi mới kì thi quốc gia tốt cũng cần nhanh chóng có những điều chỉnh mạnh ở tuyển sinh ĐH-CĐ, xóa bỏ việc thi thi theo khối. Với phương án 1 mà Bộ GD-ĐT đề xuất thi mục đích này vẫn có thể thực hiện được ngay trong năm sau mà không gây xáo trộn cho nhà trường và người học.
Nếu đổi mới có lợi cho xã hội, phải quyết tâm làm
Trao đổi tại hội nghị, Phó thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam bày tỏ quan điểm: Tất cả những đổi mới nếu khó khăn cho ngành Giáo dục nhưng có lợi cho xã hội thì vẫn nên làm. Nếu cảm thấy một kỳ thi bớt được tốn kém cho xã hội, cho các gia đình, tiệm cận được với mục tiêu đổi mới, thì phải quyết tâm và phải đổi mới quyết liệt, đi đến cùng.
Việc đổi mới thi phải tính để gắn với việc đổi mới chương trình SGK trong tương lai. Phương án 1 và 2 thực chất là một phương án, không bắt học sinh thi hết các môn. Phương án 3 là “học gì thi nấy”. Phương án 1 và 2 chỉ khác nhau ở chỗ thi theo môn và thi theo bài. Các bài liên môn hiện tại chưa có tích hợp mà chỉ tổng hợp kiến thức các môn học. Vì thế chưa có gì trái với chương trình hiện tại.
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nhắc nhở Bộ GD-ĐT cần thận trọng, lắng nghe ý kiến rộng rãi, có thể sẽ không chỉ có 3 phương án đã đề xuất mà còn có thể có những phương án khác, hợp lý hơn, khả thi hơn. Nhưng dù là phương án nào thì cũng phải dựa vào nguyên tắc không được tách rời chương trình SGK, mục tiêu giáo dục, định hướng đổi mới giào dục căn bản, toàn diện đang được triển khai.
Tại hội nghị, lãnh đạo Bộ GD-ĐT chưa chốt lại việc chọn phương án nào mà khẳng định sẽ tiếp tục tiếp thụ ý kiến, phân tích kỹ để có cơ sở để quyết định.
