Xe buýt nổi trội trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh (Q.Bình Thạnh, TP.HCM) – Ảnh: Quang Định

Xoay quanh hoạt động xe buýt trên địa bàn TP.HCM, cuộc họp báo nóng lên với những câu hỏi về những tai nạn chết người, vấn đề hạ tầng giao thông kém và những giải pháp để xe buýt không còn là “hung thần” đối với người dân TP.

Xe buýt bịt đường xe máy

Theo ông Dương Hồng Thanh – phó giám đốc Sở GTVT TP.HCM, từ ngày 1-1 đến 10-3-2014, toàn TP xảy ra 11 vụ tai nạn xe buýt, trong đó 3 vụ do người đi xe máy đâm vào phía sau xe buýt làm 3 người bị thương, 2 vụ do va chạm giữa xe hai bánh với nhau và té vào xe buýt, làm bị thương 2 người, 1 vụ do lỗi kỹ thuật của xe buýt làm bị thương 1 người, 4 vụ do va chạm giữa xe máy và xe buýt làm chết 1 người và bị thương 3 người, 1 vụ do lỗi chủ quan của lái xe làm chết 1 người.

Về nguyên nhân khách quan, sự phát triển nhanh của phương tiện cá nhân mà đặc biệt là xe máy, trong khi diện tích mặt đường phát triển không đáng kể. Xe buýt không có làn đường dành riêng mà phải lưu thông cùng với các phương tiện khác và khi ra vào trạm để đón trả khách, xe buýt phải lưu thông vào làn xe hỗn hợp nên gây xung đột trực tiếp với làn xe máy.

Về nguyên nhân chủ quan, một bộ phận lái xe chưa chấp hành tốt các quy định về an toàn giao thông khi điều khiển xe buýt như phóng nhanh vượt ẩu, tranh giành hành khách, vượt đèn đỏ, ra vào trạm nhanh… UBND TP đã có quy định một số quyền ưu tiên lưu thông của xe. Tuy nhiên, một số lái xe lạm dụng quy định như để xe buýt lưu thông chung làn với xe hai bánh trong một khoảng thời gian dài sẽ làm tăng nguy cơ dẫn đến tai nạn giao thông.

Thái độ phục vụ của lái xe chưa tốt, ứng xử trên đường trong quá trình lưu thông như nhấn còi liên tục, ra vào trạm đột ngột, xe buýt vượt nhau… làm hình ảnh xe buýt trở nên không tốt trong mắt người dân, gây ức chế đối với người dân. Ngoài ra, ý thức của người tham gia giao thông còn chưa tốt, có trường hợp uống rượu bia điều khiển phương tiện và té ngã vào xe buýt dẫn đến tai nạn giao thông.

Đa số tuyến đường ở TP.HCM không phù hợp với giải pháp tách làn riêng dành cho xe buýt  – Ảnh: Quang Định

Tách làn: chờ vốn

Ông Thanh cho biết xe buýt ở TP.HCM mỗi ngày vận chuyển trên 1 triệu lượt hành khách. Theo các kết quả khảo sát, khoảng 70% người dân TP mong muốn xe buýt chạy đúng giờ với một tốc độ hợp lý. Với điều kiện giao thông như hiện nay, việc này chỉ có thể thực hiện được nếu có được làn dành riêng hoặc ưu tiên cho xe buýt. Về lâu dài, cần phải quy hoạch hạ tầng giao thông dành cho xe buýt. Trước mắt, tách cho xe buýt đi làn đường riêng ở những tuyến đường có điều kiện như đường rộng, có nhiều làn xe.

Trung tâm Quản lý và điều hành vận tải hành khách công cộng TP đã đề xuất bố trí đường ưu tiên cho xe buýt trên đường Phan Đình Phùng. Tuy nhiên, do việc nâng cấp cầu Kiệu trong năm 2013 nên việc này sẽ thực hiện khi cầu Kiệu thi công hoàn tất. Trước đó năm 2012, Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) với dự án “Nghiên cứu khả thi hệ thống xe buýt nhanh BRT tại TP.HCM”. Qua nghiên cứu, nhóm chuyên gia đã đề xuất tám đoạn đường dành riêng cho xe buýt và đã chọn, thiết kế cơ sở và chi tiết tuyến xe buýt nhanh BRT thí điểm Bến Thành – Nam Kỳ Khởi Nghĩa – Nguyễn Văn Trỗi – bến xe An Sương. Tuy nhiên, dự án mới chỉ là nghiên cứu đề xuất chứ chưa có vốn để thực hiện.

Hiện nay Ban quản lý đầu tư xây dựng công trình giao thông – đô thị TP đang thực hiện dự án “Phát triển giao thông xanh TP.HCM” với vốn vay của Ngân hàng Thế giới để xây dựng tuyến xe buýt nhanh BRT hoạt động trên trục đường Võ Văn Kiệt – Mai Chí Thọ từ bến xe miền Tây về Cát Lái.

NGỌC ẨN – MẬU TRƯỜNG

___________________

Ông Phạm Văn Đông – Ảnh: Q.Thanh

Nhiều giải pháp không mất tiền

Ông PHẠM VĂN ĐÔNG, trưởng Ban kinh tế và ngân sách HĐND TP.HCM, khẳng định như vậy khi trao đổi với Tuổi Trẻ về giải pháp cho “vấn nạn” xe buýt.

Ông Đông nói: Một trong những biện pháp căn cơ, có tính bền vững lâu dài là bố trí làn đường dành riêng cho hoạt động của xe buýt, vừa đảm bảo giờ giấc chạy xe tốt hơn, vừa đảm bảo an toàn hơn, như nhiều nước trên thế giới đã làm. Tuy nhiên, phần lớn các tuyến đường ở nội thành TP.HCM có diện tích mặt đường hạn chế nên biện pháp này gần như không thể triển khai.

* Nhưng theo ông, trước mắt có thể làm ngay được những gì để bớt đi những cái chết thương tâm dưới bánh xe buýt?

– Ngoài vấn đề luồng tuyến cần phải rà soát để bố trí hợp lý hơn, cần tiếp tục tận dụng mọi điều kiện để cải thiện hạ tầng hoạt động của xe buýt. Ví dụ như quy hoạch hợp lý các trạm, nhà chờ đón trả khách. Ở những nơi xe cộ đông thì không nên bố trí các trạm đón trả khách, đồng thời chọn những địa điểm phù hợp để xây dựng các điểm đón trả khách an toàn (có những khoảng trống được khoét sâu vào phía trong lề đường, kiểu giống như một vài điểm trên đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa).

Đặc biệt, điểm then chốt chính là ý thức của đội ngũ tài xế xe buýt, phải thật sự thể hiện nét văn minh trong tham gia giao thông. Tuy điều kiện hạ tầng giao thông ở TP đã quá tải, còn nhiều khó khăn nhưng các tài xế xe buýt phải thật sự tôn trọng các quy tắc giao thông, đảm bảo an toàn cho những người đi đường, nhất là lúc đón trả khách. Hình ảnh rất phản cảm của một số xe buýt có thể bắt gặp khi ra đường chính là hiện tượng các bác tài cố vượt lên để ghé trạm đón trả khách trước các xe buýt khác, gây mất an toàn và trật tự giao thông; hay không cho xe dừng hẳn để khách lên xuống, xe không cập sát lề đường đúng quy định… Đây là những việc đâu cần phải đầu tư tiền bạc mới cải thiện được, mà tất cả đều nằm ở ý thức của mỗi người.

TP đã có nhiều cán bộ đi học tập kinh nghiệm ở nước ngoài về quản lý và điều hành giao thông công cộng nhưng không áp dụng được vào thực tiễn TP thì thật sự khó lý giải. Học thì đã học hết rồi, vấn đề còn lại là có quyết tâm làm hay không và làm được đến đâu. Tất nhiên, điều kiện hạ tầng giao thông TP còn nhiều bất cập, hạn chế nên có những biện pháp không dễ dàng triển khai.

QUỐC THANH