Trong cuộc vui người ta thường uống bia. Bia nên gọi cho đầy đủ là rượu bia bởi vì bất cứ loại bia nào cũng chứa rượu, tức cồn tuyệt đối với hàm lượng thường là 2-4%. Mọi nguy hại của rượu bia chính là tác dụng của rượu nếu uống không chừng mực.

Cơ quan chịu tác động nhiều nhất của rượu bia là hệ thần kinh trung ương. Uống rượu lâu dài sẽ bị nghiện rượu là bệnh được xếp vào nhóm “bệnh tâm thần”, ngang hàng của nghiện ma túy, kế đến là gan (dễ bị xơ gan), rồi đến dạ dày tá tràng (bị viêm loét dạ dày – tá tràng, xuất huyết tiêu hóa)… Chính tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương, hại gan, hại dạ dày… của rượu mà nhiều loại thuốc không được dùng chung với rượu bia.

Sau đây là các thuốc không được dùng chung với rượu bia:

1. Các thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương: gồm các thuốc an thần gây ngủ (như diazepam), thuốc giảm đau opioid gây nghiện (codein, tramadol, fentanyl), thuốc kháng histamine trị dị ứng thế hệ cũ (promethazin, clorpheniramin, alimemazin), thuốc chống động kinh (carbamazepin, acid valproic, gabapentin). Dùng chung với rượu, các thuốc nhóm này sẽ gây tác dụng quá liều an thần nguy hiểm.

2. Các thuốc kích thích hệ thần kinh trung ương: như thuốc caffein…, dùng chung với rượu sẽ gây đảo ngược tác dụng của thuốc làm caffein giảm hiệu lực.

3. Các thuốc hạ huyết áp: gồm các thuốc chẹn bêta (atenolol), đối kháng calci (diltiazem), ức chế men chuyển (captopril)… Dùng chung với rượu, thuốc gây hạ huyết áp quá đáng (tụt huyết áp) vì rượu có tác dụng làm giãn mạch là hạ huyết áp, nhưng có khi ngược lại, người dùng thuốc uống rượu lại tăng huyết áp chứ không hạ huyết áp theo mong muốn.

4. Các thuốc gây độc cho gan: gồm các thuốc giảm đau hạ nhiệt paracetamol, thuốc chống lao (pyrazinamid), thuốc trị sốt rét (cloroquin), thuốc trị loạn nhịp tim (quinidin), thuốc chống nấm (griseofulvin). Riêng paracetamol dễ bị lạm dụng uống với rượu để trị nhức đầu, không bị say thì gây hoại tử tế bào gan nhiều khi không hồi phục.

5. Các thuốc chống viêm không steroid NSAID: như aspirin, diclofenac, ibuprofen… Các thuốc này dễ gây viêm loét dạ dày – tá tràng, nếu uống chung với rượu sẽ tăng tác dụng có hại xuất huyết tiêu hóa lên nhiều lần.

6. Các thuốc trị đái tháo đường type 2: như glibenclamid, glipizid, glimepirid, metformin… Rượu có tác dụng hạ đường huyết nên nếu dùng chung với thuốc sẽ hiệp đồng làm tụt đường huyết đột ngột, gây hôn mê.

7. Các thuốc chống đông máu: như warfarin. Tùy thuộc lượng rượu uống vào, rượu có thể tương tác với warfarin làm tăng hoặc giảm tác dụng chống đông máu của warfarin. Nếu làm tăng sẽ gây xuất huyết rất nguy hiểm. Còn nếu làm giảm sẽ có nguy cơ làm cục máu đông lớn hơn gây nghẽn mạch.

8. Các thuốc kháng sinh có tác dụng gây phản ứng cai rượu (hiệu ứng antabuse hay hội chứng tương tự disulfiram): điển hình là kháng sinh metronidazol. Metronidazol có tác dụng giống như disulfiram (biệt dược Antabuse) là thuốc dùng cai rượu. Khi uống metronidazol chung với rượu, metronidazol sẽ làm ngưng sự chuyển hóa rượu chỉ tạo ra acetaldehyd là chất độc làm cho cơ thể bị buồn nôn, nôn, nhịp tim nhanh, tụt huyết áp, nhức đầu dữ dội.

Tóm lại, nên lưu ý đã uống rượu bia thì không uống thuốc, và uống thuốc rồi thì không uống rượu bia.

PGS.TS NGUYỄN HỮU ĐỨC