Chuyên gia về Đức cố GH Piô XII ủng hộ Đại sứ Israel về lời ca ngợi của ông với Đức cố Giáo Hoàng

TTCG (Rome, Italy, 28-6-2011, CNA) – Một chuyên gia về Đức Giáo hoàng Piô XII đã bày tỏ sự ủng hộ Đại sứ Israel, người đang phải đối mặt với những tranh cãi sau khi ông công khai ca ngợi Đức Giáo Hoàng về việc cứu giúp người Do Thái khỏi cuộc Tàn sát hồi Thế chiến II.

Đại sứ Israel tại Vatican, ông Mordechai Lewy, cho biết hôm 27-6 rằng cảm nhận tích cực của ông về Đức Giáo Hoàng là “sự đi trước” về mặt lịch sử, sau khi ông bị các nhóm người Do Thái chỉ trích.

Tuy nhiên, nhà văn William đã tán thành vị đại sứ về “việc khai mào cuộc thảo luận lành mạnh và phong phú” cũng như ủng hộ vị đại sứ về lập trường bênh vực Đức Giáo hoàng Piô XII, người thường bị cáo buộc đã làm ngơ trong cuộc Tàn sát người Do Thái.

Đại sứ Lewy đã khơi lên cuộc tranh luận tại một buổi lễ tôn vinh Đức Giáo Hoàng người Ý hôm 23-6, khi ông nhắc lại cách thức các nhà dòng và tu viện đã mở cửa để cứu giúp người Do Thái sau khi Đức quốc xã bách hại khu người Do Thái ở Rôma vào năm 1943.

“Có lý do để tin rằng điều này diễn ra dưới sự giám sát của các viên chức cao nhất của Vatican, những người đã được thông báo về những gì đang diễn ra”, Lewy nói trong bài phát biểu của mình. “Vì vậy, đây sẽ là một sai lầm khi nói rằng Giáo hội Công giáo, Toà Thánh Vatican và chính Đức Giáo Hoàng đi ngược lại các hành động nhằm cứu giúp người Do Thái”, mà “điều ngược lại mới là sự thật”.

Vài ngày sau đó, sau khi các nhà lãnh đạo Do Thái tuyên bố nhận xét của ông là quá sớm về mặt lịch sử và có tính nhạy cảm đối với những người sống sót trong vụ Tàn sát, Lewy giải thích rằng tuyên bố của ông “nằm trong một bối cảnh lịch sử lớn hơn”, điều “vẫn còn là chủ đề cho việc nghiên cứu đang diễn ra hiện tại và tương lai”. Bỏ qua “sự phán quyết về mặt lịch sử của cá nhân tôi về vấn đề này là quá sớm”, ông nói thêm.

Trong khi Lewy phải đối mặt với sự chỉ trích về nhận xét của ông, ông cũng được sự ủng hộ từ những người khác như Doino, một chuyên gia về Đức cố Giáo Hoàng, là tác giả của tác phẩm có tựa đề: “Cuộc Chiến Piô: Những câu trả lời cho các người chỉ trích Piô XII” (Nhà sách Lexington phát hành).

“Đọc những nhận định chính thức của ông, cũng như những câu trả lời cho các người chỉ trích, và việc làm rõ vấn đề của ông, tôi tin rằng tất cả điều đó đều có mục đích tốt đẹp, bởi vì nó bày tỏ cách mà các quan chức nổi bật của Israel đang bắt đầu thể hiện sự cởi mở hơn đối với Đức Giáo hoàng Piô XII”, Doino nói với CNA  hôm 27-6.

Mặc dù các bản tin trên các phương tiện truyền thông nói rằng Lewy đã rút lại tuyên bố ban đầu của ông, nhưng Doino nói: “Vị Đại sứ đã không phủ nhận những gì ông nói có thể cũng đúng”. Đúng hơn, ông chỉ nói rằng còn quá sớm “để đưa ra những tuyên bố dứt khoát-tối hậu”.

Doino cũng lưu ý rằng cuộc nghiên cứu chỉ ra cách nhận thức văn hoá phổ biến rằng Đức Piô XII làm ngơ trước tình cảnh của người Do Thái trong Thế chiến II là sai.

“Tôi tin rằng số lượng các chứng cứ sẽ ngày càng tăng, không lệ thuộc vào văn khố lưu trữ của Vatican và không bỏ qua bởi bất cứ ai quan tâm đến chủ đề này – thông qua các lời khai ban đầu, những cuốn nhật ký và các văn bản chính thức khác – đều chứng minh rằng Đức Piô XII đã thực sự ‘lên tiếng’, theo cách thức mà những đội cứu trợ Công giáo hiểu được rõ ràng, và thật rõ ràng là ngài đã thực sự cứu giúp người Do Thái bị ngược đãi”.

Doino nhắc lại cách mà Đức quốc xã đã “giận dữ” về lời tuyên bố công khai của Đức Piô XII, và họ đã tố cáo ngài là một “phát ngôn viên cho các tội phạm chiến tranh Do Thái”. Ông nói thêm rằng vào đầu triều đại giáo hoàng của ngài, Đức Giáo hoàng Piô XII đã thông qua một âm mưu nhằm lật đổ Hitler và được nhiều nhà lãnh đạo đối kháng với Đức Quốc xã tán thành.

“Đó là các sự kiện có thật được chứng minh bằng tài liệu, là những điều không thể bị xoá bỏ, và nó sẽ vẫn còn là một phần trong cuộc thảo luận rộng lớn hơn về bất cứ điều gì được nói đến, và về bất cứ điều gì thu thập được từ văn khố lưu trữ của Vatican”, Doino nói.