Phần thứ hai bài phỏng vấn ĐTC trên chuyến bay từ Philadelphia về Roma

Cũng như trong mọi chuyến công du khác, trên chuyến bay từ Philadelphia về Roma chiều ngày 27 tháng 9 vừa qua, ĐTC Phanxicô đã dành cho các nhà báo quốc tế một bài phỏng vấn dài về nhiều vấn đề khác nhau liên quan tới chuyến viếng thăm mục vụ cũng như tình hình thế giới và các vấn đề của Giáo Hội.

Xin gửi tới quý vị nội dung phần thứ hai bài phỏng vấn này. 

Anh Jean Marie Guénois, phóng viên của nhật báo Le Figaro, đại diện cho nhóm nhà báo nói tiếng Pháp, hỏi ĐTC

Thưa ĐTC, chắc chắn là ĐTC không thể nói trước các cuộc thảo luận của các Nghị phụ tham dự Thượng Hộị đồng Giám mục Thế giới về Gia đình khai mạc vào đầu tháng 10 tới này. Nhưng chúng con muốn biết, trước khi Thượng Hội Đồng nhóm họp, trong con tim mục tử của mình, ĐTC có thực sự muốn có một giải pháp cho các tín hữu đã ly dị tái hôn hay không? Chúng con cũng muốn biết Tự sắc liên quan tới việc huỷ bỏ hôn nhân được dễ dàng hơn có khép lại việc thảo luận này hay không. Và sau cùng, ĐTC trả lời những người sợ rằng với việc cải cách này, có việc tạo thực thụ ra một cái gọi là “ly dị Công giáo” hay không?

Đáp: Tôi xin bắt đầu với câu hỏi cuối cùng. Trong việc cải tổ các vụ án hôn phối và của mô thức, tôi đã đóng cửa con đường hành chính, qua đó việc ly dị có thể bước vào. Và có thể nói rằng những người nghĩ tới ly dị Công giáo sai lầm, bởi vì tài liệu cuối cùng này đã đóng cửa cho việc ly dị đã có thể vào – nó đã dễ hơn – đối với con đường hành chính. Sẽ luôn luôn có con đường phán xử. Liên quan tới tài liệu, tôi không nhớ nó có phải là tàì liệu thứ ba hay không. Nếu tôi sai thì xin anh sửa…

– Vâng thưa ĐTC, câu hỏi liên quan tới ý niệm “ly dị Công giáo” và Tự sắc có đóng cửa đối với việc thảo luận trong Thượng Hội đồng Giám mục sắp tới về Gia đình hay không?

Đáp: Đây là điều đa số các nghị Phụ đã yêu cầu trong Thượng Hội đồng Giám mục hồi năm ngoái: đó là làm cho các vụ án được nhẹ nhàng hơn, mau chóng hơn, bởi vì có các vụ xét xử đã kéo dài cả 10-15 năm trời. Một phán quyết, rồi lại một phán quyết khác, sau đó còn có khiếu nại và khiếu nại, rồi có một khiếu nại khác nữa, và không bao giờ chấm dứt… Hai phán quyết khi nó có giá trị và không có khiếu nại, đã do ĐGH Bênêđictô XVI đưa ra, bởi vì tại miền Trung Âu châu – tôi không nói tên nước – đã có vài lạm dụng, và để ngăn chặn các lạm dụng này, ĐGH Bênêđictô XV đã đưa ra luật ấy. Nhưng đó không là điểu nòng cốt đối với vụ án. Các vụ án thay đổi, luật thay đổi và trở nên tốt hơn: người ta luôn luôn cải tiến tốt hơn. Trong lúc này thì cần cấp thiết làm việc ấy. Thế rồi ĐGH Piô X cũng đã khiến cho nó trở thành nhẹ nhàng hơn, và ngài đã muốn làm cái gì đó, nhưng đã không có thời giờ và khả năng thực hiện.

Các Nghị phụ đã yêu cầu điều khiến cho các vụ án huỷ bỏ hôn nhân không thành sự được nhẹ nhàng mau chóng hơn. Và tôi dừng trên điều này. Tài liệu này, Tự sắc này khiến cho các vụ án trong thời gian được dễ dàng hơn, nhưng nó không phải là một cuộc ly dị, bởi vì hôn nhân không thể lìa tan, khi nó là bí tích, và điều này Giáo Hội không thể thay đổi. Nó là một tín lý. Nó là một bí tích bất khả đoạn tiêu. Tiến trình luật pháp là để chứng minh rằng cái xem ra là bí tích ấy đã không phải là một bí tích: chẳng hạn vì thiếu tự do, hay thiếu trưởng thành hoặc vì tâm bệnh… có biết bao nhiêu lý do khiến cho việc nghiên cứu điều tra đi tới chỗ nói rằng: “Không, đã không có bí tích tích, chẳng hạn, bởi vì người đó đã không tự do. Xin đơn cử một thí dụ, bây giờ thì không như vậy nữa, nhưng trong một vài lĩnh vực của xã hội thường xảy ra – ít nhất là tại Buenos Aires đã xảy ra – có các cuộc hôn nhân khi thiếu nữ có thai. “Quý vị phải lấy nhau.” Tại Buenos Aires, tôi đã khuyên các linh mục của tôi – rất mạnh mẽ hầu như tôi cấm các vị làm đám cưới trong các điều kiện này. Chúng tôi gọi các đám cưới đó là “các hôn nhân vội vã”, để che lấp, để cứu vãn mọi vẻ bề ngoài. Và đứa trẻ sinh ra và có vài hôn nhân xuôi chảy, nhưng không có sự tự do. Rồi nếu nó không xuôi chảy, họ chia tay… và “tôi đã bị bó buộc làm đám cưới, bởi vì tôi phải che đậy cho tình trạng này”: và đây là một trường hợp của việc huỷ bỏ hôn nhân không thành. Có biết bao nhiêu lý do để huỷ bỏ hôn nhân – anh chị em có thể tìm hiểu trong Internet, có tất cả các lý do trong đó. Thế rồi có vấn đề của các hôn nhân thứ hai, của nhũng ngưòi đã ly dị nhưng lại tái lập gia đình. Anh chị em có Tài liệu làm việc của Thượng Hội đồng Giám mục, điều mà người ta thảo luận, theo tôi nó hơi quá đơn sơ một chút, khi nói rằng Thượng Hội đồng Giám mục… rằng giải pháp cho các người này là họ có thể rước lễ. Đây không phải là giải pháp, không phải là giải pháp duy nhất. Không. Điều mà Tài liệu làm việc của THĐGM đề nghị thì nhiều biết bao! Nhưng cả vấn đề hôn nhân của các người đã ly dị  cũng không phải là vấn đề duy nhất. Trong Tài liệu làm việc có biết bao vấn đề khác nữa. Chẳng hạn người trẻ không lấy nhau, không muốn lấy nhau. Đó là một vấn đề mục vụ đối với Giáo Hội. Có vấn đề khác là sự trưởng thành tình cảm cho hôn nhân. Có một vấn đề khác là đức tin. Tôi có tin rằng điều này là “cho luôn mãi” không? “Vâng, vâng, vâng, tôi tin điều đó.” Nhưng tôi có tin vào điều đó không? Việc chuẩn bị hôn nhân – tôi, tôi đã nghĩ tới điều này biết bao nhiêu lần: để trở thành linh mục có việc chuẩn bị 8 năm; thế rồi nó không là điều vĩnh viễn, vì Giáo Hội có thể lấy đi tình trạng linh mục của tôi. Đối với những người lập gia đình, cho suốt cuộc đời, người ta làm 4 buổi dạy, 4 lần…? Có điều gì đó không ổn. Điều ấy Thượng Hội đồng Giám mục phải suy nghĩ chín chắn chuẩn bị hôn nhân như thế nào: nó là một trong những điều khó khăn nhất. Và có biết bao nhiêu vấn đề… Nhưng tất cả chúng được liệt kê trong Tài liệu làm việc. Nhưng tôi thích câu anh hỏi liên quan tới “ly dị Công giáo”: không, không có ly dị Công giáo đâu. Hoặc nó đã không phải là hôn nhân – và điều này là tiêu hôn, hôn nhân đã không hiện hữu – mà nếu nó đã hiện hữu, thì nó không thể tan lià. Điều đó rõ ràng nhé. Xin cám ơn anh.

Tới lượt anh Terry Moran của Đài ABD News, một trong các mạng lưới thông tin lớn nhất Hoa Kỳ. Anh hỏi:

Thưa ĐTC, ĐTC đã viếng thăm các Tiểu Muội người nghèo, và người ta nói với chúng con rằng ĐTC đã bày tỏ sự ủng hộ của ĐTC đối với các chị, cả trên bình diện tư pháp nữa. Thưa ĐTC, ĐTC ủng hộ cả những người – bao gồm cả các nhân viên chính quyền – vì lương tâm tốt lành của họ, vì lương tâm cá nhân của họ, họ nói rằng họ không tuân giữ các luật lệ xác định hay chu toàn các bổn phận của nhân viên chính phủ, chẳng hạn như ký giấy cho phép hôn nhân của các cặp đồng phái? ĐTC có ủng hộ các đòi hỏi này của quyền tự do tôn giáo không?

Đáp: Tôi không thể có trong trí tất cả các trường hợp có thể có liên quan tới sự phản kháng của lương tâm. Nhưng có, tôi có thể nói rằng sự phản kháng của lương tâm là một quyền, và nó nằm trong mọi quyền con người. Nó là một quyền, và nếu một người không cho phép thực thi việc phản kháng của lương tâm, là khước từ một quyền. Trong mọi cơ cấu tư pháp phải có quyền phản kháng của lương tâm, bởi vì nó là một quyền, một quyền con người. Ngược lại là chúng ta đi tới chỗ lựa lọc các quyền: đây là một quyền có phẩm chất, đây là một quyền không có phẩm chất, điều này… Nó là một quyền con người. Đối với tôi xem ra luôn luôn – điều này chống lại tôi nhé – luôn luôn đã khiến tôi xúc động khi tôi còn bé – tôi đã đọc nó nhiều lần, khi tôi đọc tác phẩm “Bài ca của Roland”, khi tất cả mọi người Hồi giáo xếp hàng, và trước họ có cây cột Rửa Tội, giếng Rửa Tội hay là thanh gươm, và họ phải lựa chọn. Họ dã không có quyền phản kháng lương tâm… Không, đây là một quyền, và chúng ta, nếu chúng ta muốn xây dựng hoà bình, thì phải tôn trọng tất cả mọi quyền con người!

– Điều này bao gồm cả các nhân viên chính quyền có phải không ạ?

Đáp: Nó là một nhân quyền. Nếu nhân viên chính quyền là một bản vị con người, thì họ có quyền đó. Nó là một nhân quyền mà.

Bây giờ tới lượt anh Stefano Maria Paci, thuộc nhóm tiếng Ý của Đài Sky News.

Thưa ĐTC, tại Hội đồng Liên Hiệp Quốc, ĐTC đã dùng các lời lẽ rất mạnh mẽ tố cáo sự thinh lặng của thế giới trước cuộc bách hại các Kitô hữu bị mất nhà cửa, bị đuổi đi, mất tài sản, bị bắt làm nô lệ và bị sát hại cách tàn bạo. Giờ đây Tổng thống Hollande đã loan báo Pháp bắt đầu bỏ bom các căn cứ của Nhà nước Hồi ISIS tại Syria. ĐTC nghĩ gì về hành động quân sự này? Thế rồi con cũng có một tò mò nữa: Ông Thị trưởng Marino của thành phố Roma, thành phố của Năm Thánh, đã tuyên bố rằng ông đến tham dự Cuộc Gặp gỡ Quốc tế các Gia đình, Thánh lễ, vì đã được ĐTC mời. Xin ĐTC cho biết câu chuyện ra sao?

Đáp: Tôi xin bắt đầu với câu hỏi cuối: Tôi đã không mời ông Thị trưởng Marino. Rõ chưa? Tôi đã không làm điều đó, và tôi đã hỏi những người tổ chức, họ cũng đã không mời ông ấy. Ông ta đã tới và tuyên xưng mình là Công giáo, và đã tới một cách tự phát. Đã là như vậy. Nhưng mà rõ ràng rồi chứ?

Còn câu hỏi kia, à nó liên quan tới việc bỏ bom. Đúng thật là tôi đã nhận được tin này hôm kia và tôi đã không đọc. Thật sự là tôi không biết rõ tình hình sẽ ra sao. Tôi đã nghe nói là Nga đã ở trong một vị thế, Hoa Kỳ thì chưa rõ ràng… tôi không biết phải nói với anh cái gì, thật vậy, bởi vì tôi đã không hiểu rõ câu chuyện. Nhưng khi tôi nghe từ “bỏ bom”, chết, máu… mà, tôi xin lặp lại điều tôi đã nói trước Quốc hội Hoa Kỳ và Liên Hiệp Quốc: xin tránh các điều đó, nhưng… tôi không biết, tôi không phán đoán tình hình chính trị, bởi vì tôi không hiểu biết.

Tới phiên chị Miriam Schmidt của Hãng Thông tấn Đức. Chị hỏi:

Thưa ĐTC, con muốn hỏi một câu về các tương quan của Toà Thánh với Trung Quốc và về tình hình tại nước này khá khó khăn đối với Giáo hội Công giáo. ĐTC nghĩ gì về điều này?

Đáp: Trung Quốc là một quốc gia lớn đem lại cho thế giới một nền văn hoá lớn và biết bao điều tốt đẹp. Tôi đã nói một lần trên máy bay khi từ Đại Hàn về rằng tôi thích đi Trung Quốc: Tôi yêu mến nhân dân Trung Quốc, tôi cầu chúc có thể có các khả thể liên lạc tốt… Các liên lạc tốt! Chúng tôi đã đếm các khả thể liên lạc đó, chúng tôi đã nói về chúng… Tiến tới. Nhưng đối với tôi, có một quốc gia bạn như Trung Quốc là nước có biết bao văn hoá và biết bao khả thể làm tốt, sẽ là một niềm vui.

Tiếp theo là anh Sagrario Ruiz de Apodaca. Anh hỏi:

Thưa ĐTC, lần đầu tiên ĐTC viếng thăm Hoa Kỳ, ĐTC đã nói trước Quốc hội, đã nói trước Hội đồng Liên Hiệp  Quốc, đã có các buổi tắm đám đông… ĐTC có cảm thấy mạnh mẽ hơn không? Và con cũng muốn hỏi ĐTC, bởi vì chúng con đã nghe ĐTC nói tới việc minh nhiên vai trò của các nữ tu và của chị em phụ nữ trong Giáo hội Mỹ: chúng ta sẽ có bao giờ trông thấy phụ nữ linh mục trong Giáo hội Công giáo không, như vài nhóm tại Hoa Kỳ yêu cầu và như xảy ra trong các Giáo hội Kitô khác?

Đáp: Vâng. Các nữ tu Hoa Kỳ đã làm các điều kỳ diệu trong lĩnh vực giáo dục, trong lĩnh vực sức khoẻ. Nhân dân Hoa Kỳ yêu mến các nữ tu: tôi không biết họ yêu mến các linh mục cỡ nào, nhưng họ yêu mến các nữ tu, họ yêu mến các chị biết bao. Và các nữ tu rất giỏi, các chị là các phụ nữ giỏi, giỏi, giỏi. Mỗi chị theo dòng của mình, theo các luật lệ của dòng, có các khác biệt, nhưng các chị giỏi, và vì thế tôi đã cảm thấy bó buộc phải cám ơn các nữ tu về những gì các chị đã làm. Trong các ngày này có một nhân vật quan trọng tại Hoa Kỳ đã nói với tôi: “Những gì mà tôi có về văn hoá trước hết chính là nhờ các nữ tu.” Các nữ tu có các trường trong mọi khu phố, giàu, nghèo, các chị làm việc với người nghèo và trong các nhà thương… Còn câu hỏi thứ hai?

ĐTC có cảm thấy mạnh mẽ hơn sau khi ở Hoa Kỳ, với chương trình dày đặc và sau khi đã có sự thành công này…?

Đáp: Tôi không biết là mình có thành công hay không. Nhưng tôi sợ chính mình, bởi vì nếu tôi sợ chính tôi, tôi luôn luôn cảm thấy – tôi không biết – mình yếu đuối, trong nghĩa không có quyền bính, quyền bính cũng mau qua: hôm nay có, ngày mai không có… Thật quan trọng nếu với quyền bính bạn có thể làm tốt. Và Chúa Giêsu đã định nghĩa quyền bính: quyền bính thực sự là phục vụ, làm các việc phục vụ, làm các việc khiêm tốn nhất. Tôi phải tiếp tục tiến tới trên con đường phục vụ, bởi vì tôi cảm thấy rằng tôi không làm tất cả những điều tôi phải làm. Đó là ý nghĩa mà tôi có về quyền bính.

Thứ ba: vấn đề các phụ nữ làm linh mục: điều đó không thể làm được. Thánh Gioan Phaolô II trong các thời gian thảo luận, sau khi đã suy nghĩ lâu dài, đã nói rõ ràng là không, không phải bởi vì các phụ nữ không có khả năng. Nhưng hãy nhìn vào Giáo Hội thì thấy phụ nữ quan trọng hơn nam giới, bởi vì Giáo Hội là phụ nữ. “La” Chiesa chứ không phải “Il” Chiesa: Giáo Hội là hiền thê của Chúa Kitô, và Đức Mẹ quan trọng hơn các giáo hoàng, hơn các giám mục, hơn các linh mục. Đó là một điều mà tôi phải thừa nhận: chúng ta hơi chậm trễ trong việc soạn thảo một nền thần học về phụ nữ. Chúng ta phải tiến tới nền thần học này. Điều đó thì có, nó thật như vậy.

Câu hỏi sau cùng của chị Matilde Imberti, phóng viên Radio France. Chị là người cuối cùng trong danh sách các nhà báo quốc tế xin phỏng vấn ĐTC. Chị hỏi.

– Thưa ĐTC, tại Hoa Kỳ, ĐTC đã trở thành một ngôi sao. Giáo hoàng là một ngôi sao có tốt cho Giáo Hội không ạ?

Đáp: Giáo hoàng phải… Chị có biết tước hiệu mà các Giáo hoàng đã và phải sử dụng không? “Tôi tớ các tôi tớ của Thiên Chúa”. Nó hơi khác với ngôi sao một chút. Các vì sao đẹp để ngằm nhìn, tôi thích nhìn các vì sao khi trời mùa hè thanh quang… Nhưng Giáo hoàng phải là phải là “tôi tớ các tôi tớ của Thiên Chúa”. Đúng, trong các phương tiện truyền thông, người ta dùng kiểu nói này, nhưng có một sự thật khác: có biết bao nhiêu ngôi sao mà chúng ta đã thấy, nhưng rồi chúng tắt lịm và rơi rụng… Nó là một điều mau qua. Trái lại, là “tôi tớ các tôi tớ của Thiên Chúa”, điều này đẹp. Nó không qua đi! Tôi không biết… Tôi nghĩ nó như thế.

Kết luận bài phỏng vấn, Cha Lombardi đã cám ơn ĐTC về sự sẵn sàng ngài dành cho các nhà báo trong bài phỏng vấn dài 50 phút. Ngài ca ngợi sự dẻo dai của ĐTC trong chuyến viếng thăm và cả trong cuộc nói chuyện vừa qua. Và chúng ta tiếp tục theo ngài: chưa hết với chuyến công du này. Chuyến công du này kết thúc, nhưng còn Thượng Hội đồng Giám mục, và có biết bao nhiêu chuyện khác nữa. Và chúng ta muốn theo ĐTC với nhiều yêu thương trìu mến, quý trọng, hy vọng trợ giúp ngài trong việc phục vụ các tôi tớ Thiên Chúa của ĐTC.

ĐTC nói: “Cám ơn rất nhiều công việc của anh chị em, lòng kiên nhẫn, lòng tốt của anh chị em. Xin cám ơn. Tôi sẵn sàng… Tôi cầu nguyện cho anh chị em. Xin cám ơn sự trợ giúp của anh chị em.”

(SD 28-9-2015)


>> Phần đầu bài phong vấn ĐTC Phanxicô dành cho các nhà báo quốc tế