Sông Tô Lịch ngày càng cạn, bốc mùi hôi thối (đoạn qua Q.Cầu Giấy)  – Ảnh: Hà An

Với chiều dài gần 20 km chảy qua địa bàn thủ đô (điểm đầu ở Q.Bắc Từ Liêm, điểm cuối tại H.Phú Xuyên), nhiều khúc của sông Nhuệ nước đen kịt, đặc quánh, mùi hôi thối bốc lên nồng nặc và gần như không còn xuất hiện sự sống dưới lòng sông.

Tôm cá chết trắng, người mang bệnh

Theo khảo sát của PV Thanh Niên, các điểm ô nhiễm nặng nề nhất trên sông Nhuệ là khu vực Cầu Trắng của Q.Hà Đông, khu vực Cầu Tây thuộc P.Trung Văn, Q.Nam Từ Liêm. Tại đây, có những thời điểm lòng sông gần như cạn khô, xác các loài động vật trương phình, thối rữa, bốc mùi cực kỳ khó chịu…

Theo các hộ dân sinh sống dọc hai bên bờ, thực trạng ô nhiễm trên sông diễn ra đã lâu và ngày một tăng theo sự xuất hiện của hàng loạt những khu đô thị, khu chung cư. Ông Nguyễn Hữu Nghĩa (54 tuổi, ngụ ở làng đào Ngọc Trục thuộc P.Đại Mỗ, Q.Nam Từ Liêm) cho hay: “Chỉ khoảng hơn chục năm trước, người dân chúng tôi vẫn thả lưới, đánh dậm… để kiếm con tôm, con cá. Không những thế, nước sông Nhuệ còn được các hộ làm nông dùng để cấy hái, trồng cây cảnh, sản xuất hoa màu. Nhưng những năm gần đây, nước sông ngày càng ô nhiễm. Không những tôm cá không sống nổi, mà người lội sông còn bị mẩn ngứa, mắc đủ thứ bệnh ngoài da”.

Sông Nhuệ như một cống thoát nước đen kịt và hôi tanh – Ảnh: Nam Anh

Cụ Phùng Thị Hoá (78 tuổi, ngụ ở xã Cự Khê, H.Thanh Oai), một người đã gắn bó cả cuộc đời với con sông này than thở: “Trước đây dòng sông hiền hòa bao nhiêu, thì giờ lại đáng sợ bấy nhiêu”. Theo cụ Hoá, dù đã sống gần hết đời người nhưng chưa bao giờ cụ thấy sông Nhuệ bẩn và đáng sợ như hiện nay. “Gặp trận mưa, tôm cá trong ao tràn bờ ra sông thì y như rằng ngày hôm sau toàn bộ số tôm cá đó bị chết, nổi trắng khắp mặt sông. Người dân chẳng ai dám vớt về cho lợn, cho chó ăn, vì sợ bị mang bệnh”, cụ Hóa kể.

Cư dân sinh sống trên địa bàn còn cho biết, sông Nhuệ bị ô nhiễm nặng đã gây ảnh hưởng tới mạch nước nước ngầm. Hàng loạt giếng nước của các hộ dân sinh sống dọc con sông dần bị chuyển sang màu đục nhờ nhờ, nổi váng và có mùi hôi, tanh. Nhiều đoàn kiểm tra vệ sinh môi trường H.Thanh Oai về lấy mẫu nước giếng đi xét nghiệm, và kết quả cho thấy nước giếng ở Cự Khê bị nhiễm asen ở mức độ cao vượt ngưỡng cho phép.

 Sông “chết” hàng loạt  vì nước thải

Không riêng sông Nhuệ, những người dân sinh sống dọc hai bên bờ sông Tô Lịch, đoạn chảy qua hai quận Cầu Giấy và Thanh Xuân, nhiều năm phải “chống chọi” với cảnh ô nhiễm của dòng sông. Qua nhiều lần cải tạo và không ít giải pháp khắc phục nhưng hiện dòng sông này vẫn ô nhiễm nặng nề: nước sông càng lúc càng cạn, màu nước càng ngày càng đen và bốc mùi hôi thối nặng. Thậm chí dòng sông hiện nay trông chẳng khác nào một hồ chứa nước thải mà chẳng còn loài sinh vật nào có thể sống được. Qua tìm hiểu, mỗi ngày có tới gần 250.000 m³ nước thải xả thẳng xuống dòng sông mà không hề qua xử lý. Dòng sông này từ lâu đã thực sự là nỗi kinh hoàng của các hộ dân sinh sống dọc hai bên bờ.

Chị Trần Thị Tuyết (38 tuổi, ngụ ở P.Yên Hoà, Q.Cầu Giấy), bức xúc: “Khúc sông chảy qua địa bàn P.Yên Hoà đang ngày một cạn kiệt. Do vậy sau mỗi cơn mưa, trời nắng lên hoặc nổi gió, là y như rằng hơi độc từ dưới sông bốc lên. Những người kinh doanh hàng quán dọc hai bên bờ luôn bị nhức đầu, hắt hơi, sổ mũi. Không ít hộ gia đình có nhà ngay bờ sông đã không chịu nổi không khí ô nhiễm bởi quanh năm phải hít mùi xú uế từ sông bốc lên, đành phải cho thuê lại nhà, chuyển tới nơi khác sinh sống”.

Sông Kim Ngưu đen ngòm và đầy rác – Ảnh: Nam Anh

Theo khảo sát của PV, tại các sông thoát nước chính khác của Hà Nội như sông Lừ, sông Sét và sông Kim Ngưu… tình trạng ô nhiễm cũng đang ở mức báo động đỏ. Ở nhiều đoạn, lòng sông chẳng khác cái ao tù, nước đen đặc, nổi váng, bốc mùi xú uế nặng, ruồi nhặng bu kín.

Có lẽ, cũng khó mà “sống” được khi mỗi ngày, 3 con sông này đang phải hứng chịu hàng nghìn mét khối nước thải từ hệ thống thoát nước chung của thành phố, bao gồm nước sinh hoạt, nước thải công nghiệp và thậm chí là nước thải bệnh viện…

Đáng báo động

Theo Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở Tài nguyên – Môi trường Hà Nội), chất lượng nước ở các con sông chảy qua địa bàn thủ đô như sông Tô Lịch, sông Sét, sông Lừ, sông Nhuệ, sông Kim Ngưu đều trong tình trạng đáng báo động, nhiều hàm lượng vượt quy chuẩn của Bộ Tài nguyên – Môi trường.

Cụ thể như hàm lượng: BOD vượt 2 – 5 lần, COD vượt 2 – 6 lần, phosphat vượt 4 – 5 lần, sắt vượt 1,5 – 2 lần, amoni vượt 18 – 40 lần, coliform vượt 2 – 100 lần. Nguyên nhân là do các nguồn nước thải trực tiếp ra sông hồ không được xử lý triệt để. Từ đây, sản xuất nông nghiệp, môi trường sống bị ảnh hưởng, đặc biệt là những người dân sinh sống dọc hai bên bờ sông.