Theo dự thảo tờ trình đề nghị xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đất đai được đưa ra lấy ý kiến, Bộ Tài nguyên – Môi trường đề xuất nhiều nội dung, đáng chú ý nhất là đề xuất sửa đổi hạn điền trong chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp.

Hai phương án

Theo Bộ Tài nguyên – Môi trường, Luật đất đai năm 2013 đã nâng thời hạn sử dụng đất lên 50 năm đối với các loại đất nông nghiệp, mở rộng hạn mức giao đất cho các hộ nông dân, cho phép chuyển đổi cơ cấu sản xuất… 

Tuy nhiên, theo Bộ Tài nguyên – Môi trường, sau gần bốn năm đã bộc lộ những khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách, cản trở quá trình phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa tập trung, quy mô lớn.

Cũng theo Bộ Tài nguyên – Môi trường, quy định hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp hiện nay gây khó khăn cho người nhận chuyển quyền vượt quá hạn mức quy định. 

Họ phải nhờ người khác đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, phần diện tích vượt hạn mức bị từ chối khi thế chấp vay vốn ngân hàng.

Người không trực tiếp sản xuất, mặc dù có vốn, công nghệ, thị trường nhưng không được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp gây cản trở đầu tư vào nông nghiệp.

Nhằm khuyến khích hộ gia đình, cá nhân có điều kiện tập trung, tích tụ ruộng đất để phát triển sản xuất nông nghiệp với quy mô lớn, đồng thời tạo điều kiện để tái cơ cấu ngành nông nghiệp, dự thảo luật sửa đổi đã đề xuất hai giải pháp đối với hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp.

Phương án thứ nhất, sẽ tiếp tục nới rộng thêm hơn 10 lần so với quy định của Luật đất đai 2013 về hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân. Phương án thứ hai là bỏ hẳn quy định về hạn mức này.

Vườn chuối hơn 180ha của ông Võ Quan Huy ở Đức Huệ (Long An). Ông Huy nói nếu nới rộng hoặc bỏ hạn điền sẽ tạo ra cú hích lớn cho nông nghiệp công nghệ cao – Ảnh: Hữu Khoa

Đề xuất bỏ hạn điền

Với giải pháp đầu tiên, Bộ Tài nguyên – Môi trường cho rằng sẽ giúp mở rộng thêm được hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân qua đó đáp ứng được nhu cầu tích tụ ruộng đất nhằm mục đích phát triển nông nghiệp với quy mô diện tích lớn.

Tuy nhiên, phương án này vẫn mang tính hạn chế nhu cầu tích tụ ruộng đất của hộ gia đình, cá nhân và tính dự báo về nhu cầu tích tụ ruộng đất của hộ gia đình, cá nhân sẽ không đạt hiệu quả cao. 

Với tính đặc thù của mỗi vùng miền là khác nhau và nhu cầu sử dụng đất của mỗi nơi là khác nhau, quy định cứng một mốc hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất sẽ không đáp ứng được hết nhu cầu của từng địa phương.

Với phương án thứ hai, dự thảo khẳng định sẽ giải quyết được việc đảm bảo cho hộ gia đình, cá nhân có quyền nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp theo nhu cầu và năng lực của mình mà không lo bị giới hạn hạn mức sử dụng đất.

Mặt trái của giải pháp này đó là việc xóa bỏ hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất sẽ dẫn đến một số đối tượng đầu tư tích trữ đất đai làm cho nhiều hộ gia đình, cá nhân sẽ không có đất để canh tác.

Sau khi nghiên cứu tác động của các giải pháp trên cơ sở đánh giá tác động tích cực và tiêu cực, Bộ Tài nguyên – Môi trường trong dự thảo tờ trình cho biết đã đề nghị chọn giải pháp thứ hai – bỏ hạn điền trong chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp.

Đồ hoạ: Tấn Đạt

Lấy ý kiến nhân dân

Ngày 15-12, trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Đào Trung Chính – phó tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý đất đai (Bộ Tài nguyên – Môi trường) – cho biết dự kiến đến tháng 3-2018, Bộ Tài nguyên – Môi trường  sẽ trình Chính phủ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đất đai sau khi hoàn thành việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân.

Sau đó, Chính phủ sẽ thảo luận, quyết định việc trình Quốc hội xem xét bổ sung vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh sắp tới.

Việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân đóng góp cho dự án luật được bắt đầu từ ngày 10-11-2017 và kết thúc vào ngày 10-1-2018.