HỌC HỎI PHÚC ÂM CHÚA NHẬT XXXIII THƯỜNG NIÊN NĂM BKÍNH CÁC THÁNH TỬ ĐẠO VIỆT NAM

PHÚC ÂM: (Lc 9,23-26)

²³ Khi ấy, Đức Giê-su nói với mọi người rằng: “Ai muốn theo tôi, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình hằng ngày mà theo. ²⁴ Quả vậy, ai muốn cứu mạng sống mình, thì sẽ mất ; còn ai liều mất mạng sống mình vì tôi, thì sẽ cứu được mạng sống ấy. ²⁵ Vì người nào được cả thế giới mà phải đánh mất chính mình hay là thiệt thân, thì nào có lợi gì? ²⁶ Ai xấu hổ vì tôi và những lời của tôi, thì Con Người cũng sẽ xấu hổ vì kẻ ấy, khi Người ngự đến trong vinh quang của mình, của Chúa Cha và các thánh thiên thần.”

CÂU HỎI TÌM HIỂU

So sánh Lc 9,22 và Lc 9,23-24. Số phận của Đức Giêsu và số phận của những kẻ theo Ngài có nét nào giống nhau không?
Đọc Lc 9,22. Trong cuộc Khổ nạn và Phục sinh của Đức Giêsu, bạn có thấy tác động của con người và của Thiên Chúa không?
So sánh Lc 9,23 với Mc 8,34 và Mt 16,24. Tìm một điểm khác biệt giữa Luca và hai đoạn văn sau.
Đọc Lc 9,23. Vào thời Đức Giêsu, ai là người phải vác thập giá? Vậy theo bạn, vác thập giá của mình mỗi ngày nghĩa là gì?
Đọc Lc 9,23. Đức Giêsu có ép người ta làm môn đệ của Ngài không? Ngài có mời chúng ta vác thập giá của người khác không? Người kitô hữu có cô đơn khi vác thập giá của mình không?
Đọc Lc 9,24. Thử tìm một định nghĩa về thánh tử đạo trong câu này.
Đọc Lc 9,25. Câu này cho thấy điều gì có giá trị hơn cả thế giới này? Câu này có ngược với Lc 9,23 không?
Đọc Lc 9,23-26. Bạn có thấy Đức Giêsu là trung tâm của đời người môn đệ không?

CÂU HỎI SUY NIỆM

Trong thời bách hại, các thánh tử đạo đã làm chứng cho Chúa bằng cái chết. Trong thời đại hôm nay, người Công giáo làm chứng cho Chúa bằng cuộc sống như thế nào? Ở Việt Nam, đức tính nào của người Công giáo có sức thu hút mạnh mẽ những người chưa biết Chúa?

PHẦN TRẢ LỜI

So sánh Lc 9,22 và Lc 9,23-26 ta thấy có những nét giống nhau giữa số phận của Đức Giêsu và số phận của bất cứ ai muốn theo Ngài làm môn đệ. Thầy “phải chịu nhiều đau khổ và bị loại trừ” (Lc 9,22), còn trò thì được mời “vác thập giá” (Lc 9,23). Thầy “bị giết chết” (Lc 9,22), còn trò thì “mất mạng sống” (Lc 9,24). Nhưng cuối cùng, Thầy “sẽ được trỗi dậy” (Lc 9,22), và trò cũng sẽ “cứu được mạng sống mình” (Lc 9,24).
Luca 9,22 là lời Đức Giêsu tiên báo cuộc Khổ nạn và Phục sinh của mình. Động từ phải đi với một loạt các động từ sau đó: phải chịu đau khổ, phải bị loại trừ, phải bị giết chết, và phải được trỗi dậy. Động từ phải ở đây cho thấy toàn bộ những biến cố trong câu này nằm trong kế hoạch của Thiên Chúa. Tuy nhiên, vẫn có bàn tay con người trong những biến cố này, đó là các kỳ mục, thượng tế và kinh sư (Lc 9,22). Họ sẽ loại bỏ và giết Đức Giêsu. Nhưng cuối cùng bàn tay mạnh mẽ của Thiên Chúa sẽ làm cho Đức Giêsu được trỗi dậy.
Khi so sánh Lc 9,23 với Mc 8,34 và Mt 16,24, ta nhận thấy chỉ Luca 9,23 mới có cụm từ hàng ngày đi sau cụm từ vác thập giá. Đức Giêsu đặt từ bỏ chính mình và vác thập giá của mình hàng ngày kế bên nhau. Đó là điều kiện để theo Thầy Giêsu làm môn đệ. Vác thập giá không phải là chuyện làm một lần là xong, nhưng kéo dài mỗi ngày trong suốt cuộc đời người môn đệ.
Vào thời Đức Giêsu, đóng đinh vào thập giá là hình phạt nặng nhất của đế quốc Rôma dành cho những kẻ nổi loạn hay cướp của giết người. Nhà cầm quyền Rôma bắt những tử tội vác thanh ngang của thập giá đến nơi hành hình, còn thanh dọc thường đã để ở nơi đó rồi. Người vác thập giá là người sắp bị đóng đinh, sắp bị giết chết bằng một hình phạt khủng khiếp. Để đi theo làm môn đệ Chúa, cần từ bỏ chính mình, từ bỏ những suy nghĩ, ước muốn và hành động của mình, nếu chúng đi ngược với ý Chúa. Như thế phải từ bỏ mình nhiều lần trong ngày và trong đời. Bởi đó Đức Giêsu muốn so sánh việc từ bỏ mình hàng ngày với việc vác thập giá của người tử tội. Cả hai đều dẫn đến cái chết: người tử tội chịu cái chết thể lý, còn người môn đệ chấp nhận cái chết liên tục về mặt thiêng liêng.
Qua Lc 9, 23, ta thấy Đức Giêsu không ép ai theo Ngài làm môn đệ. Câu “Ai muốn theo Tôi” cho thấy Ngài để cho ta được tự do muốn theo Ngài hay không. Ngài không giấu ta những đòi hỏi gắt gao nếu ta muốn đi theo Ngài. Ngài đòi ta từ bỏ chính mình, chứ không chỉ buông bỏ những gì ta đang sở hữu. Từ bỏ cái tôi khó hơn từ bỏ mọi thứ mình có ở ngoài mình. Ngài đòi ta vác thập giá nhưng Ngài không đòi ta vác thập giá của người khác hay vác thập giá của Ngài, nhưng vác thập giá của mình, thập giá mà Ngài đã đẽo gọt cho riêng ta. Hơn nữa, ta không vác thập giá một mình trong cô đơn, nhưng vác thập giá đi theo Ngài, Đấng đã vác thập giá đi trước ta. Qua Lc 9,23 chúng ta thấy hình ảnh của một kitô hữu, người vác thập giá của mình hàng ngày, đi sau Đức Giêsu, Đấng vác thập giá đi trước. Và họ biết mình đi đâu…
Thánh tử đạo là người đã sống nửa sau của câu Lc 9,24. Đức Giêsu quả quyết một chân lý đúng cho mọi người: “Bất cứ ai mất mạng sống của mình vì Thầy, người ấy sẽ cứu được mạng sống ấy.” Mạng sống (psykhê) là điều rất cao quý do Chúa ban. Vị tử đạo đã chấp nhận mất mạng sống của mình ở đời này vì Thầy Giêsu, cuối cùng sẽ cứu được mạng sống đó, nghĩa là được sống mãi với Thầy trong đời sống vĩnh cửu.
Trong Lc 9,23 Đức Giêsu đòi ta phải từ bỏ chính mình để theo Ngài làm môn đệ. Chính mình ở đây là cái tôi ích kỷ, là mạng sống mình ở đời này. Còn trong Luca 9,25 Đức Giêsu lại khẳng định: được cả thế giới này mà đánh mất chính mình thì nào có lợi gì. Ở đây Ngài coi chính mình là điều quý giá hơn cả thế giới. Đức Giêsu không mâu thuẫn khi nói hai câu trên, vì chính mình ở Lc 9,25 không phải là mạng sống chóng qua ở đời này, nhưng là sự sống vĩnh cửu. Ngài khuyên ta không được đánh mất chính mình, nghĩa là không được đánh mất sự sống đời đời của mình, dù được cả thế giới hay giữ được mạng sống mình ở đời này. Như thế hai từ “chính mình” (heauton) trong hai câu 23 và 25 tuy giống nhau, nhưng có nghĩa khác nhau, nên không có mâu thuẫn giữa hai câu trên.
Người môn đệ là người “đi theo” Đức Giêsu, “vác thập giá của mình mà theo Ngài” (c. 23); là người dám “mất mạng sống mình vì Đức Giêsu” (c. 24); là người không được “xấu hổ vì Đức Giêsu và những lời của Ngài” (c. 26). Như thế, Đức Giêsu đóng vai trò trung tâm trong cuộc đời người môn đệ. Người môn đệ phải đặt Ngài lên trên mọi giá trị khác. Ta có được sự sống đời đời hay không dựa trên thái độ của ta đối với Đức Giêsu. Hơn nữa, Luca 9,26 còn cho thấy niềm hy vọng của chúng ta ở nơi Đức Giêsu. Ngài là “Con Người ngự đến trong vinh quang của mình, và của Chúa Cha, và của các thánh thiên thần.” Chúng ta hy vọng được chung hưởng vinh quang với Đấng đã chiến thắng cái chết.