Học hỏi Phúc âm Chúa Nhật: Chúa Nhật II Mùa Vọng – Năm A

Lời Chúa: Mt 3,1-12

₁ Hồi ấy, ông Gio-an Tẩy Giả đến rao giảng trong hoang địa miền Giu-đê rằng:₂ “Anh em hãy sám hối, vì Nước Trời đã đến gần.”₃ Ông chính là người đã được ngôn sứ I-sai-a nói tới: Có tiếng người hô trong hoang địa: Hãy dọn sẵn con đường cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi.

₄ Ông Gio-an mặc áo lông lạc đà, thắt lưng bằng dây da, lấy châu chấu và mật ong rừng làm thức ăn.₅ Bấy giờ, người ta từ Giê-ru-sa-lem và khắp miền Giu-đê, cùng khắp vùng ven sông Gio-đan, kéo đến với ông.₆ Họ thú tội, và ông làm phép rửa cho họ trong sông Gio-đan.₇ Thấy nhiều người thuộc phái Pha-ri-sêu và phái Xa-đốc đến chịu phép rửa, ông nói với họ rằng: “Nòi rắn độc kia, ai đã chỉ cho các anh cách trốn cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng xuống vậy?₈ Các anh hãy sinh hoa quả để chứng tỏ lòng sám hối.₉ Đừng tưởng có thể bảo mình rằng: “Chúng ta đã có tổ phụ Áp-ra-ham.” Vì, tôi nói cho các anh hay, Thiên Chúa có thể làm cho những hòn đá này trở nên con cháu ông Áp-ra-ham.₁₀ Cái rìu đã đặt sát gốc cây: bất cứ cây nào không sinh quả tốt đều bị chặt đi và quăng vào lửa.₁₁ Tôi, tôi làm phép rửa cho các anh trong nước để giục lòng các anh sám hối. Còn Đấng đến sau tôi thì quyền thế hơn tôi, tôi không đáng xách dép cho Người. Người sẽ làm phép rửa cho các anh trong Thánh Thần và lửa.₁₂ Tay Người cầm nia, Người sẽ rê sạch lúa trong sân: thóc mẩy thì thu vào kho lẫm, còn thóc lép thì bỏ vào lửa không hề tắt mà đốt đi.”

HỌC HỎI:

1. Lời mời gọi của Gioan Tẩy giả ở Mt 3,2 có giống với lời mời gọi của Đức Giêsu ở Mt 4,17 không? Theo cái nhìn của người Do Thái, Nước Trời là Nước nào?

2. Đọc Mt 3,2-3. Hối cải nghĩa là gì? Tại sao cần phải hối cải để chuẩn bị cho Nước Trời gần đến?

3. Đọc Isaia 40,3. “ĐỨC CHÚA” ở đây là ai? Đọc Mt 3,3. “Đức Chúa” ở đây để chỉ ai? Đâu là
nhiệm vụ của Gioan Tẩy giả?

4. Đọc Mt 3,1-2.4-5. Theo bạn, tại sao Gioan có được sức hấp dẫn quần chúng mạnh mẽ như
vậy?

5. Đọc Mt 3,6. Dân chúng đến với Gioan để làm gì? Nơi sông Giođan, họ nhận được ơn gì?

6. Đọc Mt 3,7-10. Để biểu lộ lòng hối cải, Gioan đòi những nhà lãnh đạo tôn giáo phải làm gì, và
phải tránh xa thái độ nào?

7. Trong Mt 3,10-12 có mấy từ “lửa”? Tin Mừng Mátthêu có nói nhiều đến lửa không? Xem Mt
3,10.11.12; 5,22.29-30; 13,42.50; 18,9; 25,41. Lửa này là thứ lửa nào?

8. Có bao nhiêu từ “hối cải” trong bài Tin Mừng này? Đọc lại cả bài Tin Mừng này, bạn thấy từ
“hối cải” mang những ý nghĩa nào?

GỢI Ý SUY NIỆM:

Người có lòng hối cải được ví như cây sinh trái tốt. Chúa mời gọi cây đời bạn sinh trái gì trong Mùa Vọng này? Hối cải là ra khỏi sự tự mãn. Bạn thấy người Công giáo có dễ tự mãn vì mình là con cái Chúa không?

PHẦN TRẢ LỜI:

1. Lời mời gọi của Gioan Tẩy giả ở Mt 3,2 giống hoàn toàn với lời mời gọi của Đức Giêsu ở Mt
4,17: “Anh em hãy hối cải, vì Nước Trời đã đến gần!” Trong Tin Mừng Mátthêu, Nước Trời đồng nghĩa với Nước Thiên Chúa. Người Do Thái từ lâu đã mong ngóng Nước Thiên Chúa đến, một Nước của công lý, hòa bình và thịnh vượng, không bị chiến tranh hay kẻ thù quấy phá. Họ mong Thiên Chúa sai Đấng Mêsia đến để làm vua cai trị Nước của Ngài. Bây giờ, vị ngôn sứ Gioan loan báo rằng Nước ấy đã đến gần rồi. Đây thật là một tin mừng lớn cho dân Chúa sau thời gian dài chờ đợi.

2. Để đón Nước Trời đã đến gần rồi, Gioan Tẩy Giả mời mọi người Do Thái hối cải (Mt 3,2-3). Theo Cựu Ước, hối cải là quay lại, quay về với Thiên Chúa sau khi đã quay đi, không giữ tròn giao ước với Ngài. Hối cải không phải chỉ là thay đổi lối nghĩ, mà còn là thay đổi tận căn toàn bộ lối sống của mình. Vì Nước Trời đã đến gần nên cần hối cải, thay đổi con người mình, để xứng đáng đón lấy món quà là Nước Thiên Chúa. Người Do Thái muốn được hưởng Nước của công lý và hòa bình thì họ phải sống trong thái độ yêu chuộng hoà bình và công lý, phải nắn cho thẳng lối sống của mình.

3. Thánh Mátthêu đã trích dẫn sách ngôn sứ Isaia để nói về ông Gioan Tẩy giả (x. Mt 3,3). Nguyên văn Isaia 40,3 như sau: “Có tiếng người hô: Trong hoang địa, hãy chuẩn bị con đường cho ĐỨC CHÚA; trong sa mạc, hãy làm cho thẳng một xa lộ cho Thiên Chúa của chúng ta”. Còn trong Tin Mừng Mátthêu, ta thấy câu trên được trích lại như sau: “Có tiếng người hô trong hoang địa: Hãy chuẩn bị con đường cho Đức Chúa; hãy làm cho thẳng các lối đi của Người”. Như vậy ta thấy thánh Mátthêu không trích nguyên văn Is 40,3, nhưng có đổi một chút để phù hợp với nhiệm vụ của Gioan Tẩy giả. Gioan là người có nhiệm vụ dọn đường cho Đức Chúa đến. Đây không phải là con đường vật chất, nhưng là con đường của lối sống cần phải chấn chỉnh lại. Gioan đã lên tiếng kêu gọi mọi người thuộc mọi giới hoán cải cách cụ thể (Mt 3,5-12). Trong Is 40,3, ĐỨC CHÚA (YHWH) để chỉ Thiên Chúa. Còn trong Mt 3,3, Đức Chúa ở đây (Kurios) để chỉ Chúa Giêsu Kitô.

4. Gioan Tẩy giả có sức hấp dẫn mạnh mẽ đối với dân Do Thái thời của ông. Mátthêu 3,5 cho thấy cảnh tượng người ta từ nhiều nơi đổ xô đến với ông. Sức hấp dẫn ấy trước hết đến từ nếp sống khổ hạnh của ông về quần áo và về thức ăn (Mt 3,4). Cách ăn mặc của ông có phần giống với ngôn sứ Êlia ngày xưa (x. 2V 1,8). Nơi ở của ông cũng đặc biệt, đó là vùng hoang địa của Giuđê, nằm dọc theo bờ tây của Biển Chết. Hoang địa chính là nơi ông chọn để rao giảng, để lên tiếng mạnh mẽ đòi người ta hoán cải. Nói chung, từ nơi ông toát ra thần thái của một vị ngôn sứ lớn, khiến người ta bị cuốn hút và tin tưởng. Hơn thế nữa, từ 400 năm nay, dân Do Thái đã chờ đợi Thiên Chúa sai một vị ngôn sứ đến với họ. Nay họ vui sướng biết bao vì Thiên Chúa đã bắt đầu nói với họ qua ngôn sứ Gioan.

5. Ông Gioan kêu gọi mọi người hối cải. Và họ đã đáp lời bằng cách đến với Gioan để thú tội và để được ông ban phép rửa tại sông Giođan (Mt 3,6). Đó là cách họ bày tỏ lòng hối cải, muốn đổi đời. Phép rửa của Gioan ở sông Giođan có nét đặc biệt. Nó gắn liền với việc xưng thú tội lỗi để được tha thứ (x. Mc 1,4). Nhóm Qumran gần Biển Chết mỗi ngày đều có nghi thức dìm mình trong nước để thanh tẩy. Nhưng phép rửa của Gioan thì khác, vì chỉ cần thanh tẩy một lần là đủ.

6. Khi những người thuộc giới lãnh đạo tôn giáo (nhóm Pharisêu và Xađốc) đến chịu phép rửa
của Gioan, ông đòi họ phải bày tỏ lòng hối cải thật sự qua hai thái độ. Trước hết phải ra khỏi sự tự mãn, tự hào mình là con cháu tổ phụ Ápraham (Mt 3,9). Kế đó phải sinh trái tốt cho xứng với lòng hối cải (Mt 3,8.10). Gioan còn lên tiếng đe dọa họ về cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng xuống, cũng như về số phận của cái cây không sinh trái bị chặt và quăng vào lửa (Mt 3,10).

7. Có 3 từ lửa trong Mt 3,10-12. Lửa để đốt cái cây không sinh quả tốt (Mt 3,10), hay đốt những
hạt thóc lép (Mt 3,12). Đó là lửa của sự trừng phạt. Trong Tin Mừng Mátthêu, lửa thường là để trừng phạt kẻ dữ: Lửa hoả ngục: Mt 5,22.29-30; 18,9; Lò lửa, nơi của những người bị tống ra khỏi Nước Chúa Mt 13,42.50; lửa đời đời: Mt 18,8; 25,41. Tuy nhiên, Lửa không chỉ để trừng phạt, mà còn để thanh luyện. Phép rửa của Đức Giêsu, Đấng đến sau Gioan, sẽ được làm trong Thánh Thần và lửa (Mt 3,11).

8. Có ba từ hối cải trong bài Tin Mừng này (Mt 3,2.8.11). Hối cải được diễn tả bằng ba cách. Hối
cải bằng cách dọn đường cho Chúa, sửa đường Ngài đi cho thẳng (Mt 3,3). Hối cải bằng cách sinh hoa trái trong cuộc sống (Mt 3,8). Hoán cải được diễn tả bằng cách thú tội và chịu phép rửa của Gioan tại sông Giođan (Mt 3,11).

Lm. Antôn Nguyễn Cao Siêu, S.J.