Himalaya bị ‘xẻ thịt’ và ẩn hoạ khó lường
Thanh Niên giới thiệu bài phân tích độc quyền của học giả Ấn Độ Brahma Chellaney về mối đe doạ tiềm tàng đối với môi trường toàn cầu từ những dự án của Trung Quốc trên dãy Himalaya.
Himalaya bị ‘xẻ thịt’ và ẩn hoạ khó lường
Tháp thăm dò khoáng sản của Trung Quốc ở Himalaya ẢNH CHỤP MÀN HÌNH SCMP
Trong đó, phần lớn là các dự án của Trung Quốc. Đặc biệt phải nhấn mạnh tham vọng chưa từng có là xây dựng hệ thống kênh đào với tổng chiều dài 16.000 km cùng cơ sở hạ tầng để chuyển hơn 10 tỉ m3 nước từ nhiều con sông lên những vùng đất khô cằn ở tây và tây bắc Trung Quốc, trong đó có Tân Cương. Việc thay đổi dòng chảy tự nhiên thông qua đập và kênh đào đã phá hủy hệ sinh thái ven sông và khiến 350 hồ lớn tự nhiên biến mất. Khoảng 1/5 số con sông của nước này hiện nay gặp tình trạng nước chảy qua mỗi năm ít hơn so với lượng nước được chuyển đến các hồ chứa nhân tạo. Nguy hiểm hơn, những dự án đảo dòng chảy ngày càng tập trung vào các con sông quốc tế hơn là sông nội địa và mối đe dọa về môi trường đang vượt xa biên giới Trung Quốc. Mặt khác, mọi tác động vào thượng nguồn những con sông chảy qua nước khác đều có thể dễ dàng bị biến thành một loại vũ khí hay quân bài để gây sức ép.
Bên cạnh đó, cao nguyên Tây Tạng (Trung Quốc gọi là cao nguyên Thanh Tạng) cũng là nơi nước này đang thử nghiệm can thiệp vào khí hậu, như gây mưa nhân tạo cho khu vực khô cằn ở phía bắc, gây nguy cơ hơi ẩm từ các khu vực khác bị hút đến đây và trật tự mùa mưa của châu Á sẽ bị biến động lớn. Đó là chưa kể khả năng quân sự hoá thời tiết để phục vụ các ý đồ chiến lược. Ngoài ra, nguồn khoáng sản tại khu vực cũng đang bị “xẻ thịt” bất chấp hậu quả. Hiện nay, phế phẩm từ các mỏ đồng đang gây ô nhiễm ở vùng Pemako thuộc Himalaya. Đây là nơi sông Yarlung Tsangpo uốn quanh trước khi vào Ấn Độ (đoạn sông bên trong Ấn Độ được gọi là Brahmaputra – ND). Năm ngoái, nước trong đoạn chính của con sông bất ngờ trở nên xám đen khi chảy vào Ấn Độ, rất có khả năng là do các hoạt động xây đường hầm, khai thác mỏ và xây đập. Chưa hết, từ tháng 5, Trung Quốc bắt đầu đẩy mạnh khai thác vàng và bạc ở huyện Long Tử thuộc Khu tự trị Tây Tạng nằm ở khu vực biên giới đang tranh chấp với Ấn Độ.