Chúa Nhật VI TN C 2025

Hành động tích cực để cứu độ

Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Sơn, HKK

Lời mở

Các bài Thánh Kinh tuần này như mời gọi chúng ta nhìn vào cộng đồng xã hội mình sống để hành động tích cực như Chúa Giêsu.

1. Tình trạng thực tế của xã hội thời bấy giờ

Chúng ta đã nghe “Tám mối Phúc thật” theo thánh Matthêu (x. Mt 5,1-12) như là bản Hiến chương Nước Trời, trong đó Chúa Giêsu công bố trên núi, trong tư cách Người là Ngôi Lời Thiên Chúa, những nguyên tắc nền tảng của Nước Trời, giống như hiến pháp của một dân tộc, hiến chương của một tổ chức, để bổ túc cho Mười Điều Răn mà Môsê đã giới thiệu cho dân Do Thái từ trên núi Sinai trong thời Cựu Ước. Những mối phúc ấy là những đường hướng tích cực, giống như hiến pháp là nền tảng luật pháp của một quốc gia, mà mỗi người chúng ta được mời gọi noi gương Chúa Giêsu để hành động trong suốt cuộc đời. Trong khi Mười Điều Răn chỉ ra những giới hạn ta không được phép vượt qua, vì nếu vi phạm là ta phạm tội và bị xét xử.

Nhưng, “Bốn mối phúc và bốn mối hoạ” theo thánh Luca hôm nay (x. Lc 6,17.20-26) lại mời gọi ta nhìn vào xã hội hiện tại với những con người đang phải nghèo khổ, đói khát, khóc lóc, bị loại trừ để biết hành động như thế nào. Vì thế Đức Giêsu “nhìn các môn đệ” đang phải chịu những thử thách đó và những chi tiết như “khoảng đất bằng” thay vì trên núi và rất nhiều từ “bây giờ đangphải”, như muốn gợi ý cho ta điều đó.

Chúa Giêsu nói: “Phúc cho các ngươi là những kẻ nghèo khó, bây giờ đang phải đói khát, khóc lóc, bị người ta thù ghét, trục xuất, phỉ báng và loại trừ tên các ngươi như kẻ bất lương …. Nhưng khốn cho các ngươi là kẻ giàu có, đã được no nê, hiện đang vui cười, được mọi người ca tụng …”.

Quả thật, vào thời Chúa Giêsu, người Do Thái đang sống dưới ách đô hộ của đế quốc Rôma, bị chèn ép, bị bóc lột, trở thành những con người nghèo túng, đói khổ, khóc lóc. Ngược lại, hầu hết những người giàu có trong xã hội đó lại kiếm tiền một cách bất công, bất chính. Họ cộng tác với chính quyền nên giàu sang, no đủ, vui vẻ, có địa vị và được nhiều người ca tụng. Vì thế Chúa Giêsu nói những lời này để an ủi những con người đang phải đau khổ, chịu nhiều bất công trong xã hội. Người cũng lên án những con người giàu có, có quyền hành, danh vọng, hạnh phúc, nhưng lại đi theo đường lối bất công, bất chính và ích kỷ đối với đồng bào.

Khi thánh Luca ghi lại bài giảng này của Chúa Giêsu, ngài muốn nâng đỡ những cộng đồng tín hữu trong thế kỷ đầu của Giáo Hội sơ khai đang bị chính quyền áp bức, bách hại. Vì thế, ngài muốn nhắc lại lời chúc phúc của Chúa Giêsu để giúp tín hữu kiên nhẫn trong những thử thách của cuộc sống và tích cực hành động để biến đổi xã hội.

2. Thực tế của xã hội hiện nay

Đối với người tín hữu ngày nay, khi nghe lại những lời chúc phúc và cảnh báo tai hoạ của Chúa Giêsu, chúng ta được mời gọi nhìn vào xã hội để hiểu cho đúng lời Tin Mừng. Người chúc phúc cho người bất hạnh vì họ can đảm chịu đựng sự nghèo khó, đói khát, sầu khổ, áp bức, nhưng Người đã tích cực hành động để giúp họ vượt qua những nỗi bất hạnh đó khi làm phép lạ hoá bánh ra nhiều, chữa lành bệnh tật, xua trừ ma quỷ, cho kẻ chết sống lại. Chính Người đã chấp nhận cái chết nhục nhã để giải phóng toàn diện con người và vũ trụ.

Người cũng không lên án sự giàu sang, no đủ, vui cười, danh dự, nhất là khi chúng bắt nguồn từ đời sống lao động chân chính, tốt lành của con người. Người chỉ cảnh báo mối hoạ cho những ai đang sống trong các tình trạng tốt đẹp ấy vì chúng tiềm ẩn những nguy hiểm và thách đố do những tham vọng và dục vọng ẩn sâu trong tâm hồn con người, hoặc do những sai lầm, bất công, bất chính đang có đầy trong xã hội.

Như thế, Chúa Giêsu mời gọi tất cả chúng ta, giàu cũng như nghèo, đói cũng như no, khóc lóc cũng như vui cười, bị áp bức cũng như nắm giữ quyền hành, hãy can đảm đi vào con đường tích cực, liêm chính, tốt lành của Thiên Chúa mà tiên tri Giêrêmia đã giới thiệu cho ta: “Phúc thay cho người tin tưởng vào Thiên Chúa và Chúa sẽ là niềm cậy trông của họ. Họ sẽ như cây trồng bên bờ suối, cây đó đâm rễ vào nơi ẩm ướt, không sợ gì khi mùa hè đến, lá vẫn xanh tươi, không lo ngại gì khi nắng hạn mà vẫn sinh hoa kết quả luôn” (x. Gr 17,5-8).

Hơn nữa, Chúa Giêsu kêu gọi ta tích cực hành động, dám làm ơn dù bị mắc oán, dám chịu thua thiệt để nhường phần tốt đẹp cho người khác, dám chấp nhận bị tai tiếng, hiểu lầm vì chúng ta đang ở tuyến đầu của công trình cứu độ thế giới cùng với Chúa Giêsu. Thiên Chúa luôn nhìn thấu tất cả sự thật để ban ơn giúp sức cho ta kiên nhẫn chịu đựng, vượt qua thử thách khổ đau và đạt được hạnh phúc thật sự. Bài đọc II đã mời gọi ta hãy hành động như Đức Giêsu vì Người đã trỗi dậy từ cõi chết: “Nếu chúng ta chỉ hy họng vào Đức Kitô trong cuộc đời này mà thôi, thì chúng ta là những người vô phúc nhất trong thiên hạ. Nhưng không, Đức Giêsu Kitô đã từ cõi chết sống lại, là hoa quả đầu mùa của những người đã yên giấc” (1Cr 15,19-20) .

Khi đọc đoạn Tin Mừng về các mối phúc hoạ, nhiều người đã hiểu sai ý nghĩa vì không nhớ đến bối cảnh xã hội đương thời. Họ nghĩ rằng Chúa Giêsu chỉ ca tụng những người nghèo khổ, đói khát, khóc lóc và bị áp bức mà không làm gì để cứu thoát họ; Người chỉ yêu cầu họ hãy kiên nhẫn chịu đựng tất cả khổ đau ở trần thế để đời sau hưởng hạnh phúc muôn đời mà không cải tạo xã hội.

Karl Marx và Friedrich Engels, những ông tổ của học thuyết Cộng Sản, cũng đã dựa vào các câu Tin Mừng tương tự để loại bỏ tôn giáo. Thời đó không ít các giáo sĩ đứng về phía chính quyền, cụ thể là Sa Hoàng ở nước Nga với chế độ quân chủ chuyên chế, và giới tư bản bóc lột, để kêu gọi dân chúng phải kiên nhẫn chịu đựng, đừng phản kháng và Chúa sẽ ban thưởng cho họ ở đời sau. Chính vì thế người Cộng sản cho rằng tôn giáo chỉ là một thứ thuốc phiện ru ngủ quần chúng. Họ hô hào giới vô sản phải đứng lên làm cách mạng, cướp chính quyền để đòi cho mình những quyền lợi chính đáng của con người. Nhưng qua dòng lịch sử, các dân tộc đã phân biệt được điều gì đúng, điều gì sai trong hệ tư tưởng đó, nhất là sau khi Liên Xô tan rã, các nước Đông Âu và Tây Á được giải phóng.

Giáo hội Công giáo cũng đã trình bày học thuyết xã hội của mình, trong Hiến chế Mục vụ Gaudium et Spes của Công đồng Vaticanô II năm 1965, nhất là trong cuốn Tóm lược Học thuyết Xã hội Công giáo xuất bản năm 2004. Giáo Hội không theo hệ tư tưởng Tư Bản hay Cộng Sản mà chỉ theo Đức Giêsu Kitô và vẫn để cho các tín hữu được tự do chọn lựa và theo đuổi các hệ tư tưởng. Giáo Hội xác định cho chúng ta: phải tích cực hành động để xây dựng đất nước, xây dựng cộng đồng xã hội mình đang sống, cho mỗi người và mọi người được ấm no, hạnh phúc, giàu sang, được sống đúng với nhân phẩm cao quý của mình.

Lời kết

Hôm nay Chúa Giêsu mời gọi ta hãy tích cực hành động như Người. Nhờ ơn Chúa Thánh Thần và trong sự liên kết với nhau, chúng ta sẽ làm cho Nước Thiên Chúa, “nước của sự thật và sự sống, của thánh thiện và ân sủng, của công lý, bình an và tình yêu”, không phải chỉ xuất hiện sau khi ta chết nhưng Nước đó được bắt đầu ngay tại trần thế này. Amen.