HỌC HỎI PHÚC ÂM CHÚA NHẬT III MÙA VỌNG – NĂM C

PHÚC ÂM: (Lc 3,10-18)

¹⁰ Khi ấy, dân chúng lũ lượt đến xin ông Gio-an làm phép rửa, họ hỏi ông rằng: “Chúng tôi phải làm gì?” ¹¹ Ông trả lời: “Ai có hai áo, thì chia cho người không có ; ai có gì ăn, thì cũng làm như vậy.” ¹² Cũng có những người thu thuế đến chịu phép rửa. Họ hỏi ông: “Thưa thầy, chúng tôi phải làm gì?” ¹³ Ông bảo họ: “Đừng đòi hỏi gì quá mức đã ấn định cho các anh.” ¹⁴ Binh lính cũng hỏi ông: “Còn anh em chúng tôi thì phải làm gì?” Ông bảo họ: “Chớ hà hiếp ai, cũng đừng chiếm đoạt của người, hãy bằng lòng với đồng lương của mình.”

¹⁵ Hồi đó, dân đang trông đợi, và trong thâm tâm, ai nấy đều tự hỏi : biết đâu ông Gio-an lại chẳng là Đấng Mê-si-a! ¹⁶ Ông Gio-an trả lời mọi người rằng: “Phần tôi, tôi làm phép rửa cho anh em bằng nước, nhưng có Đấng quyền thế hơn tôi đang đến, tôi không đáng cởi quai dép cho Người. Người sẽ làm phép rửa cho anh em bằng Thánh Thần và bằng lửa. ¹⁷ Tay Người cầm nia rê sạch lúa trong sân: thóc mẩy thì thu vào kho lẫm, còn thóc lép thì bỏ vào lửa không hề tắt mà đốt đi.” ¹⁸ Ngoài ra, ông còn khuyên dân nhiều điều khác nữa, mà loan báo Tin Mừng cho họ.

CÂU HỎI TÌM HIỂU

Ông Gioan đã kêu gọi dân Do-thái đến chịu phép rửa tỏ lòng hối cải (Lc 3,3). Khi người dân kéo đến chịu phép rửa, Gioan đã nhắc nhở họ những điều gì? Đọc Lc 3,7-9.
Đọc lại Lc 3,7-9. Ông Gioan đã nhắc nhở hai lần chuyện gì trong đoạn này? Vậy theo ông, hối cải là gì?
Đọc Lc 3,10-14. Có mấy nhóm đến gặp Gioan? Họ hỏi ông câu gì? Đâu là ý nghĩa của câu đó? Đọc thêm Lc 10,25; 18,18; Cv 16,30; Cv 2,37; 22,10.
Đọc Lc 3,11-14. Gioan khuyên dân chúng, những người thu thuế và binh lính như thế nào? Cả ba lời khuyên của Gioan có điểm nào giống nhau? Chỉ chịu phép rửa của Gioan mà thôi có đủ không?
Tìm một câu trong bài Phúc âm này cho thấy dân chúng rất kính nể Gioan.
Tìm những câu cho thấy Gioan không đề cao con người của mình và phép rửa của mình.
Để thúc đẩy người dân mau hối cải, Gioan không ngại dùng những lời đe dọa. Tìm những hình ảnh Gioan đã dùng để diễn tả sự luận phạt của Thiên Chúa trong Lc 3,9.17.
Hối cải trong Mùa Vọng có khác gì với hối cải trong Mùa Chay không?

CÂU HỎI SUY NIỆM:

Đối với bạn, hối cải (sám hối, hoán cải, trở lại) nghĩa là gì? Điều gì làm bạn sợ nhất khi đi lãnh Bí Tích Hoà giải?

PHẦN TRẢ LỜI

Ông Gioan đã đi khắp vùng ven sông Gio-đan, kêu mời dân chúng đến chịu phép rửa của ông, qua đó bày tỏ lòng hối cải để được tha tội (Lc 3,3). Đối với Gioan, hối cải là dọn một con đường cho Đức Chúa đến, con đường thẳng và phẳng (Lc 3,4-6). Hối cải còn là làm cho cây đời mình sinh trái (Lc 3,8.9). Cần mau mau hối cải vì Đấng sắp đến là Đấng sẽ trừng phạt trong cơn thịnh nộ. Đấng ấy sẽ chặt đi và quăng vào lửa cây nào không sinh trái (Lc 3, 7.9). Để có lòng hối cải thật sự, dân Do-thái phải ra khỏi thái độ tự hào mình là con cháu tổ phụ Áp-ra-ham (Lc 3,8).
Ông Gioan hai lần nói đến việc sinh trái trong Lc 3,8.9. Cần sinh trái cho xứng với lòng hối cải (c.8), và sinh trái tốt (c.9). Theo ông, lòng hối cải thật sự bao giờ cũng phải được diễn tả ra bằng việc sinh trái, nghĩa là bằng những việc làm tích cực và cụ thể. Hối cải không chỉ là than khóc về những lỗi lầm quá khứ, nhưng là có chuyển biến trong cuộc sống, hướng đến một tương lai tốt đẹp hơn.
Có ba nhóm đến gặp Gioan Tẩy giả: nhóm đám đông dân chúng (Lc 3,10-11), nhóm những người thu thuế (Lc 3,12-13), và nhóm binh lính (Lc 3,14). Cả ba nhóm đều hỏi Gioan cùng một câu: Chúng tôi phải làm gì? “Chúng tôi” cho thấy họ muốn cả tập thể cùng nhau hối cải. “Phải” cho thấy đây là một đòi hỏi thôi thúc tự bên trong. “Làm gì?” cho thấy họ muốn đi đến một hành động cụ thể, chứ không chỉ ước muốn suông.
Trong sách Công vụ Tông đồ, dân chúng cũng hỏi Phêrô một câu tương tự khi họ nghe bài giảng đầu tiên của ông (Cv 2,37). Sa-un cũng hỏi Chúa câu đó khi ông bị quật ngã và mù lòa trên đường vào Đa-mát (Cv 22,10). Có vẻ thánh Luca thích dùng câu hỏi này để cho thấy thái độ của người sẵn sàng thi hành ý Chúa (xem thêm Lc 10,25; 18,18; Cv 16,30).

Gioan khuyên dân chúng hãy chia sẻ cơm áo cho nhau, ngay cả khi mình chỉ có hai áo trong cũng nên chia sẻ cho người không có, như thế hy sinh của mình giúp tạo nên một sự đồng đều nào đó (c.11). Ông khuyên những người thu thuế đừng thu quá mức ấn định, nghĩa là đừng để đồng tiền làm chủ mình (c. 12). Cuối cùng ông khuyên các binh lính không được tống tiền hay vu cáo ai và nên bằng lòng với đồng lương của mình (c.14). Cả ba lời khuyên của Gioan đều liên quan đến những hành động cụ thể đối với tha nhân, gồm những điều nên làm hay nên tránh. Như thế Gioan không coi việc chịu phép rửa của ông ở sông Gio-đan là đủ để bày tỏ lòng hối cải. Lòng hối cải còn cần những thay đổi cụ thể trong cách sống với tha nhân nữa.
Khi nhìn lại cuộc đời của Gioan Tẩy giả từ lúc được sinh ra bởi đôi vợ chồng cao niên (Lc 1,5-25), đến lúc được cắt bì (Lc 1,57-66), cho đến khi đi rao giảng cho toàn dân một cách đầy uy quyền (Lc 3,1-14), dân Do-thái đã đặt câu hỏi về con người của ông: Ông có phải là Đấng Ki-tô, Đấng mà dân tộc Do-thái đang chờ đợi không? (Lc 3,15). Câu hỏi này cho thấy họ kính nể và đánh giá Gioan rất cao.
Luca 3,16 cho thấy Gioan tỏ ra khiêm hạ trước Đấng đang đến mà ông sẽ giới thiệu cho mọi người. Trước hết ông nhận Ngài là Đấng quyền thế hơn ông, và ông không xứng đáng cởi quai dép cho Ngài như một tên đầy tớ. Gioan còn nhận phép rửa của mình thua kém phép Rửa của ngài: mình chỉ làm phép rửa với nước để chuẩn bị, còn Đấng ấy thì ban phép Rửa trong Thánh Thần và lửa.
Gioan dùng hai hình ảnh để nói về hành động mạnh mẽ của Đấng mà ông giới thiệu. Trong Lc 3,9 Gioan dùng hình ảnh cái rìu đã đặt sát gốc cây. Cây nào không sinh trái tốt đều bị Ngài chặt đi và quăng vào lửa. Còn trong Lc 3,17 Gioan lại dùng một hình ảnh khác. Đấng quyền thế mà ông loan báo sẽ dùng nia dọn sạch sân phơi lúa, gom thóc mẩy vào kho, thóc lép thì đem đốt đi trong lửa không hề tắt. Cả hai hình ảnh này đều nhắc đến lửa, vừa phá hủy, vừa thanh luyện.
Phụng vụ mùa Vọng và mùa Chay đều dùng lễ phục màu tím để diễn tả tâm tình hối cải. Hối cải của mùa Vọng nhằm chuẩn bị tâm hồn để mừng lễ Giáng sinh của Con Thiên Chúa, và để đón rước Đấng ấy sẽ đến lần thứ hai trong vinh quang. Hối cải của mùa Chay nhằm chuẩn bị tâm hồn để đón nhận ơn cứu độ đã đến với chúng ta qua cuộc Tử nạn và Phục sinh của Chúa Giêsu. Hối cải nào cũng đòi chúng ta bỏ đường tội lỗi và quay trở lại với Chúa.

Lm. Antôn Nguyễn Cao Siêu, SJ