HỌC HỎI PHÚC ÂM CHÚA NHẬT LỄ LÁ – Năm A

Lời Chúa (Mt 27,11-54)

₁₁ Đức Giê-su bị điệu ra trước mặt tổng trấn; tổng trấn hỏi Người: “Ông là vua dân Do-thái sao? ” Đức Giê-su trả lời: “Chính ngài nói đó.”₁₂ Nhưng khi các thượng tế và kỳ mục tố Người, thì Người không trả lời một tiếng.₁₃ Bấy giờ ông Phi-la-tô hỏi Người: “Ông không nghe bao nhiêu điều họ làm chứng chống lại ông đó sao? “₁₄ Nhưng Đức Giê-su không trả lời ông về một điều nào, khiến tổng trấn rất đỗi ngạc nhiên.

₁₅ Vào mỗi dịp lễ lớn, tổng trấn có lệ phóng thích cho dân chúng một người tù, tuỳ ý họ muốn.₁₆ Mà khi ấy có một người tù khét tiếng, tên là Ba-ra-ba.₁₇ Vậy khi đám đông đã tụ họp lại, thì tổng trấn Phi-la-tô nói với họ: “Các ngươi muốn ta phóng thích ai cho các ngươi đây? Ba-ra-ba hay Giê-su, cũng gọi là Ki-tô? “₁₈ Bởi ông thừa biết chỉ vì ghen tị mà họ nộp Người.

₁₉ Lúc tổng trấn đang ngồi xử án, thì bà vợ sai người đến nói với ông: “Ông đừng nhúng tay vào vụ xử người công chính này, vì hôm nay, tôi chiêm bao thấy mình phải khổ nhiều vì ông ấy.”

₂₀ Nhưng các thượng tế và kỳ mục lại xúi đám đông đòi tha tên Ba-ra-ba mà giết Đức Giê-su.₂₁ Tổng trấn hỏi họ: “Trong hai người này, các người muốn ta tha ai cho các người? ” Họ thưa: “Ba-ra-ba! “₂₂ Tổng trấn Phi-la-tô nói tiếp: “Thế còn ông Giê-su, cũng gọi là Ki-tô, ta sẽ làm gì đây? ” Mọi người đồng thanh: “Đóng đinh nó vào thập giá! “₂₃ Tổng trấn lại nói: “Thế ông ấy đã làm điều gì gian ác? ” Họ càng la to: “Đóng đinh nó vào thập giá! “₂₄ Tổng trấn Phi-la-tô thấy đã chẳng được ích gì mà còn thêm náo động, nên lấy nước rửa tay trước mặt đám đông mà nói: “Ta vô can trong vụ đổ máu người này. Mặc các người liệu lấy! “₂₅ Toàn dân đáp lại: “Máu hắn cứ đổ xuống đầu chúng tôi và con cháu chúng tôi! “₂₆ Bấy giờ, tổng trấn phóng thích tên Ba-ra-ba cho họ, còn Đức Giê-su, thì ông truyền đánh đòn, rồi trao cho họ đóng đinh vào thập giá.

₂₇ Bấy giờ lính của tổng trấn đem Đức Giê-su vào trong dinh, và tập trung cả cơ đội quanh Người.₂₈ Chúng lột áo Người ra, khoác cho Người một tấm áo choàng đỏ,₂₉ rồi kết một vòng gai làm vương miện đặt lên đầu Người, và trao vào tay mặt Người một cây sậy. Chúng quỳ gối trước mặt Người mà nhạo rằng: “Vạn tuế Đức Vua dân Do-thái! “₃₀ Rồi chúng khạc nhổ vào Người và lấy cây sậy mà đập vào đầu Người.₃₁ Chế giễu chán, chúng lột áo choàng ra, và cho Người mặc áo lại như trước, rồi điệu Người đi đóng đinh vào thập giá.

₃₂ Đang đi ra, thì chúng gặp một người Ky-rê-nê, tên là Si-môn; chúng bắt ông vác thập giá của Người.₃₃ Khi đến nơi gọi là Gôn-gô-tha, nghĩa là Đồi Sọ,₃₄ chúng cho Người uống rượu pha mật đắng, nhưng Người chỉ nếm một chút mà không chịu uống.₃₅ Đóng đinh Người vào thập giá xong, chúng đem áo Người ra bắt thăm mà chia nhau.₃₆ Rồi chúng ngồi đó mà canh giữ Người.

₃₇ Phía trên đầu Người, chúng đặt bản án xử tội viết rằng: “Người này là Giê-su, vua dân Do-thái.”₃₈ Cùng bị đóng đinh với Người, có hai tên cướp, một tên bên phải, một tên bên trái.

₃₉ Kẻ qua người lại đều nhục mạ Người, vừa lắc đầu₄₀ vừa nói: “Mi là kẻ phá được Đền Thờ, và nội trong ba ngày xây lại được, hãy cứu lấy mình đi! Nếu mi là Con Thiên Chúa, thì xuống khỏi thập giá xem nào! “₄₁ Các thượng tế, kinh sư và kỳ mục cũng chế giễu Người mà nói:₄₂ “Hắn cứu được thiên hạ, mà chẳng cứu nổi mình. Hắn là Vua Ít-ra-en! Hắn cứ xuống khỏi thập giá ngay bây giờ đi, chúng ta tin hắn liền!₄₃ Hắn cậy vào Thiên Chúa, thì bây giờ Người cứu hắn đi, nếu quả thật Người thương hắn! Vì hắn đã nói: “Ta là Con Thiên Chúa! “₄₄ Cả những tên cướp cùng bị đóng đinh với Người cũng sỉ vả Người như thế.

₄₅ Từ giờ thứ sáu, bóng tối bao phủ cả mặt đất, mãi đến giờ thứ chín.₄₆ Vào giờ thứ chín, Đức Giê-su kêu lớn tiếng: “Ê-li, Ê-li, lê-ma xa-bác-tha-ni”, nghĩa là “Lạy Thiên Chúa, lạy Thiên Chúa của con, sao Ngài bỏ rơi con? “₄₇ Nghe vậy, một vài người đứng đó liền nói: “Hắn ta gọi ông Ê-li-a! “₄₈ Lập tức, một người trong bọn chạy đi lấy miếng bọt biển, thấm đầy giấm, buộc vào đầu cây sậy và đưa lên cho Người uống.₄₉ Còn những người khác lại bảo: “Khoan đã, để xem ông Ê-li-a có đến cứu hắn không! “₅₀ Đức Giê-su lại kêu một tiếng lớn, rồi trút linh hồn.

₅₁ Ngay lúc đó, bức màn trướng trong Đền Thờ xé ra làm hai từ trên xuống dưới. Đất rung đá vỡ.₅₂ Mồ mả bật tung, và xác của nhiều vị thánh đã an nghỉ được trỗi dậy.₅₃ Sau khi Chúa trỗi dậy, các ngài ra khỏi mồ, vào thành thánh, và hiện ra với nhiều người.₅₄ Thấy động đất và các sự việc xảy ra, viên đại đội trưởng và những người cùng ông canh giữ Đức Giê-su đều rất đỗi sợ hãi và nói: “Quả thật ông này là Con Thiên Chúa.”

HỌC HỎI:

Đọc ba câu trả lời của Đức Giêsu ở Mt 26,25.64 và Mt 27,11. Câu trả lời như vậy có nghĩa là gì?
Đọc Mt 26,63; 27,12-14. Bạn nghĩ gì về sự thinh lặng của Đức Giêsu trước những lời tố cáo? Đọc Is 53,7.
Đọc Mt 27,15-24. Bạn thấy Philatô có vô tội trước cái chết của Đức Giêsu không? Tội của Philatô là tội gì? Ông đã chịu sức ép của các thượng tế, kỳ mục và dân chúng như thế nào?
Đọc Mt 27,25. Các thượng tế và kỳ mục có tội không? Toàn dân Do-thái có tội không? Tội của họ là tội gì? Đọc thêm Cv 3,17; 13,27-29.
Đọc Mt 27,4.24. So sánh thái độ của Giuđa với thái độ của Philatô?
Đọc Mt 27,26-31. Đâu là những đau khổ thể xác và tinh thần của Đức Giêsu?
Đâu là những cảnh tượng đáng sợ trong đoạn Mt 27,32-38 này?
Đọc Mt 27,39-44. Đâu là những cơn cám dỗ của Đức Giêsu trên thập giá? Đức Giêsu đã phản ứng như thế nào? Nhờ đâu Ngài thắng được các cơn cám dỗ?

GỢI Ý SUY NIỆM:

Suy niệm Mt 27,45-50. Bạn nghĩ gì về cơn hấp hối trong ba giờ đồng hồ, và cái chết của Đức Giêsu trên thập giá? Lắng nghe tiếng kêu lớn của Ngài ở Mt 27,46. Theo bạn, Ngài có một cái chết bình an không?

PHẦN TRẢ LỜI:

Đức Giêsu đã trả lời cho vị thượng tế (Mt 26,64) và cho tổng trấn Philatô (Mt 27,11) cùng một câu khá giống nhau: “Chính ngài nói (vừa nói) đó.” Câu trả lời của Đức Giêsu không mang ý nghĩa: “Đúng rồi, anh nói đúng đó!” hay “Anh nói sai rồi!”. Nó cho thấy câu nói của người kia chỉ đúng một phần thôi. Đức Giêsu không phải là Đấng Kitô theo lối hiểu của vị thượng tế (Mt 26,64), Ngài cũng không phải là vua dân Do-thái theo lối hiểu của Philatô (Mt 27,11). Dù những tước đó không sai, nhưng lối hiểu tước đó không hoàn toàn đúng vì chúng mang mầu sắc chính trị.
Trước những lời cáo gian, Đức Giêsu thường giữ thái độ im lặng. Ngài thấy không cần phải trả lời, dù trước mặt thượng tế hay tổng trấn (Mt 26,63; 27,12-14). Ngài không thấy cần biện minh cho mình, hay cố chứng minh là mình vô tội, vì Ngài nghĩ điều đó là vô ích đối với những kẻ có tà tâm muốn hại mình. Hơn nữa, Ngài không muốn tránh cái chết mà Ngài biết là Cha đã muốn. Thái độ thinh lặng của Ngài giống với thái độ của Người Tôi Trung trong Isaia 53,7: người chẳng mở miệng kêu ca, như cừu câm nín khi bị xén lông, người chẳng hề mở miệng.
Tổng trấn Philatô biết tại sao Đức Giêsu bị các thượng tế nộp cho ông: đơn giản là vì họ ghen tỵ với Ngài (Mt 27,18). Ông cũng được bà vợ sai người nhắc cho ông biết Đức Giêsu là người công chính (Mt 27,19). Bởi đó Philatô muốn tha Đức Giêsu, nhưng ông lại quá nhát đảm, không dám quyết định tha. Ông chỉ hỏi đi hỏi lại ý kiến của đám đông dân chúng: muốn tha ai (Mt 27,17.21). Ông lại còn ngây thơ hỏi họ phải xử thế nào với ông Giêsu Kitô (Mt 27,22) dù chính ông không thấy ông này làm điều gì gian ác (Mt 27,23). Cuối cùng, không chịu nổi áp lực từ phía đám đông đang bị giật dây bởi các thượng tế và kỳ mục (Mt 27,20), và thấy nguy cơ xảy ra một cuộc bạo động (Mt 27,24), Philatô đành chiều theo ý đám đông: thả Baraba, đánh đòn Đức Giêsu và bắt Ngài chịu đóng đinh vào thập giá (Mt 27,26). Philatô đã rửa tay trước đám đông như phủi hết trách nhiệm về cái chết của Đức Giêsu (Mt 27,24), nhưng hành vi đó không làm cho ông trở nên vô tội. Trong tư cách là quan tòa, ông đã không dám tha bổng một người mà ông biết là vô tội, và đã để cho người ấy phải chết oan ức. Tên ông, được nêu trong kinh Tin Kính, vẫn gắn liền với cái chết trên thập giá của Đức Giêsu.
Các thượng tế, kinh sư và kỳ mục chịu phần lớn trách nhiệm về cái chết của Đức Giêsu. Họ dùng chứng gian để tố cáo Ngài (Mt 26,59), và kết án Ngài phải chết vì đã nói phạm thượng (Mt 26,63-66). Sau đó họ đã nộp Ngài cho Philatô (Mt 27,1-2), và kích động đám đông đòi đóng đinh Đức Giêsu (Mt 27,20-23). Lối nói “toàn dân” ở Mt 27,25 để chỉ một nhóm nhỏ người Do-thái ở vùng Giêrusalem vào thời Đức Giêsu thôi, chứ không để chỉ mọi người dân Do-thái thuộc mọi thời đại (x. Cv 13,27). Nhóm nhỏ này, bao gồm những vị lãnh đạo Do-thái giáo, đã phạm tội vì không biết (Cv 3,17), hay không nhận biết Đức Giêsu (Cv 13,27). Chúng ta không nên căm thù và coi cả dân Do-thái là dân tộc mang tội giết chết Con Thiên Chúa.
Cả Giuđa và Philatô đều chịu trách nhiệm trước cái chết của Đức Giêsu. Cả hai đều phạm tội nộp Đức Giêsu (Mt 27,3.26). Nhưng Giuđa khi biết Thầy mình bị kết án thì hối hận, trả lại số bạc, và nhận trách nhiệm về việc đổ máu Thầy là người vô tội (Mt 27,3-4). Tiếc là sau đó Giuđa lại đi thắt cổ, có lẽ anh tuyệt vọng vì thấy tội mình quá lớn (Mt 27,5). Còn Philatô hèn nhát khi không dám tha Đức Giêsu, lại còn rửa tay và nói mình vô tội về vụ đổ máu Ngài (Mt 27,24).
Đức Giêsu đã bị đánh đòn và chế giễu trước khi bị đem đi đóng đinh. Đánh đòn ở đây là để chuẩn bị cho cuộc hành hình sắp đến. Tội nhân bị đánh mạnh vào lưng bằng cây roi có gắn những cục xương nhỏ hay những miếng chì, có thể cày sâu trong thịt. Đánh đòn trước khi đóng đinh sẽ làm tội nhân yếu đi nhiều và mau chết hơn. Sau khi bị đánh đòn, lính tráng chế giễu Đức Giêsu bằng cách cho Ngài đóng vai một vị vua: có áo choàng như hoàng bào, có vương miện và vương trượng; có tâu bẩm như một vị vua thật. Lý do là vì Ngài bị tố cáo đã nhận mình là vua (Mt 27,11.37). Cao điểm là việc họ khạc nhổ vào Ngài và lấy cây sậy đập vào đầu Ngài (Mt 27,30).
Đoạn Mt 27,32-38 có nhiều cảnh tượng đáng sợ. Đức Giêsu phải vác thanh ngang của thập giá đến tận Núi Sọ, kiệt sức, không thể tiếp tục đến nỗi phải nhờ ông Si-môn giúp. Đức Giêsu bị lột áo trong, áo ngoài, khiến Ngài vô cùng xấu hổ. Đức Giêsu bị đóng đinh vào thập giá, đinh xuyên qua tay và chân, đau đớn ghê gớm. Khi bị treo trên thập giá, Đức Giêsu lập tức sẽ bị nghẹt thở.
Có 3 động từ khác nhau được dùng cho 3 giới. Kẻ qua người lại thì nhục mạ (Mt 27,39). Các nhà lãnh đạo tôn giáo thì chế giễu (Mt 27,41). Hai tên cướp thì sỉ vả (Mt 27,44). Nói chung cả 3 giới đều thách thức Đức Giêsu xuống khỏi thập giá và cứu lấy mình, nếu quả thật Ngài là Con Thiên Chúa (Mt 27,39-43). Có thể coi đây là ba cơn cám dỗ. Chúng có phần giống với các cơn cám dỗ trong hoang địa, ở đó quỷ đã nói: “Nếu ông là Con Thiên Chúa thì hãy…” (Mt 4,1-6). Trên thập giá, Đức Giêsu đã không sa chước cám dỗ, vì trong Vườn Dầu, Ngài đã chấp nhận sống theo ý Cha (Mt 26,39.42.53-54).

Lm. Antôn Nguyễn Cao Siêu, S.J.