Tàu đang nạo vét cảng biển ở Bà Rịa – Vũng Tàu – Ảnh: ĐÔNG HÀ

Trước khi có văn bản trên, gần 2 năm qua VPA cũng đã có nhiều văn bản kiến nghị gửi cấp tỉnh, bộ, ngành liên quan nhưng chưa được giải quyết. Theo VPA, nguyên nhân chính của vướng mắc là do cách vận dụng quy định pháp luật về môi trường.

Xin nhận chìm ngoài biển: mất thời gian và cần hàng chục chữ ký

Theo VPA, trước đây, vật chất phát sinh trong quá trình nạo vét tại các cảng biển ở Bà Rịa – Vũng Tàu được nhận chìm ngoài biển ở vị trí gọi là khu A, vịnh Gành Rái – cách bờ Vũng Tàu hơn 6 hải lý.

Từ năm 2016 – sau sự cố môi trường biển Formosa, việc nhận chìm bùn nạo vét ngoài biển nếu xa hơn 6 hải lý thì thuộc thẩm quyền của Bộ Tài nguyên và môi trường (TN&MT).

VPA cho biết để được nhận chìm bùn ở khu A, Vũng Tàu, các cảng phải chuẩn bị rất nhiều hồ sơ từ phương án nạo vét, xử lý nạo vét, đánh giá tác động môi trường…

Đặc biệt, phải cần 22 chữ ký xét duyệt chủ trương của cấp tỉnh rồi Tổng cục Biển và hải đảo (Bộ TN&MT) xét duyệt. Thủ tục khó khăn, tốn kém nhiều thời gian của doanh nghiệp, có khi hơn 1 năm mới được xét duyệt.

Do đó, VPA kiến nghị Thủ tướng Chính phủ thay vì từng cảng phải làm hồ sơ riêng lẻ, lặp đi lặp lại thì gộp chung thành gói dài hạn của từng cảng và tiến đến gộp chung cho cả cụm cảng.

Vùng nước trước cảng biển cần được nạo vét để duy trì độ sâu. Trong ảnh là một góc cụm cảng Cái Mép – Thị Vải, thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu – Ảnh: ĐÔNG HÀ

Đổ trong bờ: là khoáng sản hay không phải khoáng sản?

Vì gặp khó khăn khi nhận chìm ngoài biển, sau khi tham khảo ý kiến của Tổng cục Biển và hải đảo, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cho phép các cảng đổ bùn nạo vét trên bờ. Và từ năm 2017 đến 2021 đã có 19 dự án nạo vét cảng được đổ trên bờ, trong đó chủ yếu đổ ngoài tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

Từ tháng 10-2021, Sở TN&MT tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu xác định bùn nạo vét ở cảng là “khoáng sản” nên yêu cầu các doanh nghiệp cảng kê khai khối lượng nạo vét hằng năm để đóng tiền khai thác. Sở dĩ có việc trên là bởi tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu căn cứ quy định của Luật khoáng sản và các luật có liên quan.

Ban đầu các doanh nghiệp cảng phản ứng vì cho rằng vật chất nạo vét từ cảng không phải là khoáng sản. Tuy nhiên sau đó các doanh nghiệp cảng chấp nhận và làm thủ tục đăng ký.

Thế nhưng đến tháng 7-2022, Sở TN&MT tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ra thông báo tạm ngưng giải quyết hồ sơ này vì có văn bản của Tổng cục Địa chất và khoáng sản hướng dẫn phải “đấu giá” bùn nạo vét.

Về chuyện này, VPA kiến nghị Thủ tướng không áp dụng các quy định của Luật khoáng sản và các quy định liên quan đến thuế, phí đối với vật chất nạo ở cảng được dùng để san lấp tại các điểm cho phép trên bờ. Vì đây thực chất là hoạt động công ích, nhằm đảm bảo an toàn cho hạ tầng cảng biển và luồng hàng hải.

Trước mắt, VPA kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo giải quyết sớm các hồ sơ xin nạo vét đã nộp.

Một góc cụm cảng Cái Mép – Thị Vải, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, nơi có nhiều cảng biển cần nạo vét để duy trì độ sâu cho tàu bè ra vào an toàn – Ảnh: ĐÔNG HÀ

Ngày 18-8, Cục Hàng hải Việt Nam cũng có văn bản gửi Bộ GTVT đề nghị tổ chức cuộc họp với Bộ TN&MT, Bộ Xây dựng, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, các doanh nghiệp cảng… để giải quyết những vướng mắc liên quan đến Luật khoáng sản và xử lý chất nạo vét.

Cục Hàng hải Việt Nam cũng cho rằng các công trình nạo vét cảng biển, duy tu luồng lạch không phải là đối tượng áp dụng của Luật khoáng sản và không phải đóng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản.

Trong khi đó, lý giải về việc tại cuộc họp với các doanh nghiệp cảng, lãnh đạo Sở TN&MT tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cho rằng nếu bùn nạo vét ở cảng nhận chìm ngoài biển thì đúng là không chịu sự điều chỉnh của Luật khoáng sản. Nhưng các doanh nghiệp cảng đổ trên bờ thì đó là vật liệu san lấp nên phải chịu sự điều chỉnh của luật này.

Vị này cũng cho biết nếu làm theo hướng dẫn phải “đấu giá” bùn nạo vét thì rất khó khăn và không thể làm. Do đó đã đăng ký làm việc với Tổng cục Khoáng sản để làm rõ hướng dẫn này và dự kiến trong tuần này hai bên sẽ làm việc.