Nắng nóng như thiêu đốt tại nhiều nước, nguyên nhân vì đâu?

Nắng nóng không phải là điều lạ trong mùa hè nhưng biến đổi khí hậu, các hiện tượng thời tiết cực đoan khác đang khiến nó trở nên thất thường, nguy hiểm và đáng sợ hơn.

Biểu đồ tăng nhiệt độ trong tháng 5 trên toàn cầu kể từ năm 1980 đến nay – Nguồn: Guardian

Nhiều người hẳn đã nhận ra những thay đổi của thời tiết trong những năm qua, có thể là cái nóng đổ lửa chưa từng thấy, một cơn dông gây mưa khủng khiếp hoặc một cơn bão lớn xuất hiện sau một đêm.

Biến đổi khí hậu là một phần nguyên nhân và mối liên hệ dễ thấy nhất là nhiệt độ Trái đất ấm lên thì những đợt nhiệt cũng nóng hơn.

Trong 3 tháng qua, mưa bão gây ngập lụt nghiêm trọng, các đợt nắng nóng khắc nghiệt hoành hành tại nhiều khu vực ở Nam Á và châu Âu. Hạn hán kéo dài đang đe dọa đẩy hàng triệu người lâm vào nạn đói ở Đông Phi.

Trực thăng cứu hỏa tại Girona, Tây Ban Nha – Ảnh: Guardian

Nhiều quốc gia ở bắc bán cầu, đặc biệt là châu Âu, đang chứng kiến đợt nóng kỷ lục, được các nhà khoa học giải thích bởi các yếu tố hệ thống áp suất cận nhiệt đới lan về phía bắc, gió thổi khí nóng từ sa mạc Sahara và Bắc Phi lên, và biến đổi khí hậu.

Tại châu Á, nghiên cứu mới đây cũng cho thấy những ảnh hưởng từ con người lên khí hậu khiến khả năng xảy ra nắng nóng tại khu vực này tăng cao gấp 30 lần.

Theo nghiên cứu lớn được công bố trên tạp chí khoa học Environmental Research ngày 28-6, hiện tại nguy cơ xảy ra một đợt nắng nóng gay gắt cao gấp 3 lần và mức nhiệt độ đỉnh điểm cao hơn khoảng 1 độ C so với thời kỳ chưa ghi nhận tình trạng biến đổi khí hậu. Các nhà khoa học cũng nhận thấy nguy cơ xảy ra bão lớn cũng tăng gấp 10 lần do biến đổi khí hậu.

Cháy rừng ở Bồ Đào Nha ngày 9-7 – Ảnh: Guardian

“Biến đổi khí hậu đang khiến các đợt nắng nóng trở nên nóng hơn và kéo dài hơn trên khắp thế giới. Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng nhiều đợt nắng nóng đặc biệt dữ dội hơn do sự thay đổi khí hậu do con người gây ra”, bà Vikki Thompson – nhà khoa học khí hậu tại Viện Cabot của Đại học Bristol – giải thích trên Guardian.

Bà Friederike Otto – giảng viên cao cấp về khoa học khí hậu tại Viện Grantham, Đại học Hoàng gia London – cho biết chỉ riêng các đợt nắng nóng ở châu Âu đã tăng tần suất lên tới 100 hoặc hơn do việc xả khí thải nhà kính vào bầu khí quyển.

“Biến đổi khí hậu là một yếu tố có ảnh hưởng lớn đến nắng nóng, khiến nắng nóng tăng tần suất, cường độ và thời lượng trên khắp thế giới”, bà Otto nói.